UCM Savcısı Karim Khan, BM Güvenlik Konseyi'ne 'Darfur'da suçun hızlandığını' ve cinsiyete dayalı şiddetin özellikle endişe verici olduğunu belirtti.
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Pazartesi günü yaptığı açıklamada, 19 aydır devam eden çatışmalar sırasında paramiliter güçler tarafından etnik temizlik yapıldığına dair raporların ortaya çıktığı Sudan'ın Batı Darfur bölgesinde zulümle suçlanan kişiler için tutuklama emri çıkaracağını duyurdu.
Savcı Karim Khan pazartesi günü Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne "Darfur'da suçun hızlandığını" belirterek, adalet ve hesap verebilirlik ihtiyacını vurguladı.
"Siviller hedef alınıyor, kadınlar ve kız çocukları cinsel şiddete maruz kalıyor ve tüm topluluklar yıkım içinde bırakılıyor," dedi. "Bu sadece bir değerlendirme değil, doğrulanmış kanıtlara dayanan sert bir analizdir."
Sudan'daki çatışma Nisan 2023'te, ordu ile paramiliter Hızlı Destek Güçleri (RSF) arasında uzun süredir devam eden gerilimin başkent Hartum'da patlak vermesi ve geniş batı Darfur bölgesi de dahil olmak üzere diğer bölgelere yayılmasıyla patlak verdi.
Darfur, 20 yıl önce özellikle kötü şöhretli Janjaweed Arap milisleri tarafından Orta ya da Doğu Afrikalı olarak tanımlanan nüfusa karşı işlenen soykırım ve savaş suçlarıyla anılır oldu. Yaklaşık 300.000 kişi öldürülürken, 2.7 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.
UCM savcısı pazartesi günü konseye yaptığı açıklamada, mevcut çatışmanın 20 yıl önce Darfur'da meydana gelen olaylarla "çok açık yankılar" taşıdığını belirtti.
Khan, "Suçların işleniş biçimi, failler, taraflar, 2003 yılında olduğu gibi aynı kahramanlar ve aynı hedef gruplarla çok yakından takip edildi," dedi.
"Aynı topluluklar, aynı gruplar acı çekiyor, yeni bir nesil diğer Darfurlu nesillerin yaşadığı cehennemi yaşıyor ve bu trajik bir durum."
Khan bu ayın başlarında konseye, hem hükümet güçlerinin hem de Janjaweed'den doğan RSF'nin Darfur'da savaş suçları, insanlığa karşı suçlar veya soykırım işliyor olabileceğine inanmak için gerekçeler olduğunu belirtti.
Joe Biden yönetimi, bu ay görevden ayrılmadan kısa bir süre önce, RSF ve vekillerinin Sudan'daki iç savaşta soykırım işlediğini tespit etti.
Kadınlara yönelik şiddet 'önceliğimiz'
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) geçtiğimiz mayıs ayında yayınladığı bir raporda, RSF ve müttefik milislerin Nisan-Haziran 2023 tarihleri arasında Batı Darfur'un El Geneina bölgesinde etnik Masalit ve Arap olmayan diğer gruplara yönelik saldırılar düzenlediğini ve şiddetin Kasım ayında yoğunlaştığını belirtti.
HRW'ye göre, saldırılar sırasında binlerce kişi öldürüldü ve yüz binlerce kişi yerinden edildi.
Khan konseye yaptığı açıklamada, "Bugün ofisimin Batı Darfur'da işlendiğini ve işlenmekte olduğunu iddia ettiğimiz suçlarla ilgili olarak tutuklama emri başvurusunda bulunmak üzere gerekli adımları attığını teyit edebilirim," dedi.
Khan, ofisinin özellikle kadınlara ve kız çocuklarına yönelik toplumsal cinsiyet temelli suç iddialarından endişe duyduğunu belirterek, bunları UCM soruşturmaları için bir "öncelik" olarak nitelendirdi.
Khan, son altı ayda kıtlık, artan çatışmalar, kız çocuklarına ve kadınlara yönelik cinsel istismar ve Darfur'u kasıp kavuran yaygın yıkımla birlikte kötüleşen bir insani kriz yaşandığını ifade etti.
Şiddete karışanlara seslenen Khan şu çağrıda bulundu: "Şimdi, geç olması hiç olmamasından iyidir, Tanrı aşkına, uluslararası insancıl hukuka uyun, bir hayır kurumu olarak değil, bazı siyasi gerekliliklerden dolayı değil, insanlığın emirlerine uyun."
Khan ayrıca, ofisinin soruşturmalarıyla ilgili bilgi toplamak üzere RSF ile temas halinde olduğunu da açıkladı.
Ekibinin üyeleri geçen hafta RSF temsilcileriyle bir araya geldi ve Khan gelişmeleri yakından takip edeceğini belirterek "hızlı ve anlamlı eylem" ihtiyacını vurguladı.