İran-İsrail gerilimi, iki ülkenin savunma kabiliyetlerini test ediyor

REKLAM

Orta Doğu'daki gerilimi dramatik bir şekilde tırmandıran İsrail, Cuma günü erken saatlerde İran'ın kilit altyapısını hedef alan kapsamlı bir askeri operasyon başlattı.

Kod adı 'Yükselen Aslan Operasyonu' olan saldırı, İran'da nükleer tesisler, askeri karargahlar ve hava savunma sistemlerine odaklanan 100'den fazla noktayı vurdu.

Saldırıların ölçeği ve hassasiyeti, bölgede son yıllarda gerçekleştirilen en kapsamlı hava harekâtlarından birine işaret ediyor.

Bu çatışma, Orta Doğu'nun en güçlü iki ordusunu doğrudan çarpışma rotasına yerleştiriyor. Dünyanın endişeyle izlediği gibi, korkulan artık düşmanlıkların tırmanıp tırmanmayacağı değil, ne kadar ileri gidebileceği.

İsrail ve İran arasında tam ölçekli bir çatışma, sadece bölge için değil, askeri güç nedeniyle dünya için de son derece istikrarsızlaştırıcı olacak.

İran asker, tank ve topçu birliklerinde sayısal üstünlüğe sahipken, İsrail teknolojik üstünlüğünü, üstün hava gücünü ve dünyanın en gelişmiş füze savunma sistemlerinden bazılarını elinde bulunduruyor.

Ayrıca, her iki ülke de insansız hava araçları ve füze savaşında güçlerini kanıtlamış ve modern, yüksek yoğunluklu savaşta onlarca yıllık deneyime sahip.

İran'a daha fazla saldırı beklentisi

İsrail'in dün geceki saldırısı tam bir askeri güç gösterisiydi.

İsrail, 200'den fazla uçak 330'dan fazla hassas mühimmat ile İran'ın en hassas noktalarını koordineli bir şekilde vurdu.

Hedefler arasında füze üretim tesisleri, nükleer bilim adamlarının konutları ve ofisleri ile Devrim Muhafızları Ordusu'nun komuta merkezleri vardı.

İran'ın uranyum zenginleştirme programının merkezi olan İsfahan Eyaleti'ndeki Natanz Zenginleştirme Kompleksi ve Tahran'daki çok sayıda yer hasar gördü.

İran'dan gelen ilk haberler de önemli kayıplar olduğunu gösteriyor.

Ölenler arasında silahlı kuvvetler Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ve Atom Enerjisi Kurumu eski başkanı Feridun Abbasi de bulunuyor. Dini lider Ayetullah Ali Hamaney'in üst düzey danışmanlarından Ali Şamhani'nin de ağır yaralı olduğu bildirildi.

İsrail Hava Kuvvetleri (IAF), İran'ın hava savunma sistemlerini hedef alan "geniş çaplı bir saldırı" gerçekleştirdiğini ve "düzinelerce" radar tesisi ile karadan havaya füze rampasını imha ettiğini açıkladı.

Bu da İsrail'in yeni saldırılar beklentisiyle İran'ın caydırıcı kabiliyetlerini temizlediğini gösteriyor.

İran'ın tepkisi ve askeri gücü

İran anında karşılık vererek İsrail topraklarına doğru 100'den fazla insansız hava aracı fırlattı. Bunların çoğu İsrail'in hava savunma sistemleri tarafından engellenerek etkileri sınırlandırıldı.

Ani ama sınırlı misillemeye rağmen İran'ın tüm askeri potansiyeli İsrail için yaklaşan bir tehdit olmaya devam ediyor.

Ülke, 3 bin kilometreyi aşan menzile sahip balistik füzeler ve hatta hipersonik silahlar da dahil olmak üzere geniş ve sofistike bir füze cephaneliğine büyük yatırım yaptı.

Bu kabiliyetler İran'ın bölgesel düşmanlarını ve bölgedeki ABD üslerini tehdit etmesine olanak tanıyor ve bu da şimdiye kadar güçlü bir caydırıcılık işlevi gördü.

İran aynı zamanda insansız hava aracı savaşında da bölgesel bir lider ve gözetleme ve saldırılar için kullanılan çeşitli insansız hava araçları (İHA) filosuna sahiptir. İslam Cumhuriyeti bu teknolojiyi müttefiklerine bile ihraç etti ve Rusya gibi ortaklarını desteklemek için yurt dışında İHA üretim tesisleri kurmaya başladı.

İran ayrıca büyük bir daimi orduya, geniş rezervlere ve vekiller, siber saldırılar ve geleneksel olmayan taktikler yoluyla asimetrik savaşta ustalığına güveniyor.

İsrail'in gücü: Sayıca az ama son derece organize

Öte yandan İsrail uzun zamandır dünyanın teknolojik açıdan en gelişmiş ordularından birine sahip.

Demir Kubbe, David's Sling ve Arrow gibi füze savunma sistemleri dünyanın en sofistike sistemleri arasında yer alıyor.

Ayrıca güçlü bir siber cephaneliğe ve tehditlerin gerçekleşmeden önce tespit edilip etkisiz hale getirilmesinde kritik bir rol oynayan ünlü Mossad ve Shin Bet gibi son derece eğitimli istihbarat servislerine sahip.

İsrail'in daimi ordusu 170 bin civarında olsa da, son derece organize ve eğitimli yedek kuvvetleri birkaç gün içinde yaklaşık yarım milyona ulaşabilir.

İsrail Hava Kuvvetleri, gelişmiş uçaklar ve hassas silahlarla donatılmış, dünyanın en iyilerinden biri olarak kabul ediliyor.

İsrail'in askeri doktrini hızlı seferberlik, dayanıklılık ve teknolojik üstünlüğe vurgu yapıyor ki tüm bu özellikler onlarca yıldır süregelen çatışmalarla şekilleniyor.

Yayılma riskleri

İsrail ve İran arasında geniş çaplı bir savaş, daha büyük bir bölgesel çatışmayı ateşleme riski taşıyor.

İran'ın Lübnan'daki vekili Hizbullah'ın da savaşın içine çekilmesi muhtemel. İsrail Ekim ayında Güney Lübnan'ı işgal etti ve Kasım sonunda yürürlüğe giren geçici bir ateşkesle Hizbullah'ın kapasitesini büyük ölçüde etkisiz hale getirdi.

Çatışmalar kolaylıkla Suriye, Irak ve Körfez'e sıçrayabilir ve bölgedeki ABD varlıkları risk altında olabilir. (Amerikan personelinin sadece iki gün önce Bağdat'tan tahliye edildiği bildirildi.)

İran'ın Hizbullah, Irak'taki Şii milisler, Yemen'deki Husiler ve Suriye'deki devrik Esad rejiminden oluşan gayrı resmi koalisyonu "direniş ekseni" olarak adlandırılıyor ve İran'a sınırlarının ötesine güç yansıtma kabiliyeti sağlıyor.

Potansiyel sonuçlar savaş alanının ötesine uzanıyor. ABD'nin kasıtlı olarak ya da varlıklarına yönelik saldırılar sonucunda dahil olması, daha geniş bir uluslararası çatışmaya dönüşebilir.

Avrupa da doğrudan saldırılar, siber saldırılar, küresel petrol akışının kesintiye uğraması ya da Aden Körfezi'nden geçen ana nakliye arterine yönelik tehditlerin zincirleme etkileri sonucunda etkilenebilir.

Mülteci krizleri, ekonomik istikrarsızlık ve artan enerji fiyatları, çatışmanın yayılması halinde Avrupa ülkelerini etkileyebilecek olası sonuçlar arasında yer alıyor.