Zirveye katılmayanlar arasında ise ABD’nin yanı sıra Arjantin Başkanı Javier Milei, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Nijerya ve Meksika liderleri de bulunuyor.
Tarihinde ilk kez Afrika kıtasında düzenlenen bu yılki G20 liderler zirvesi, cumartesi günü Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde başladı. İki gün sürecek toplantıların açılış konuşmasını, ev sahibi ülkenin Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa yaptı.
Ramaphosa, Güney Afrika'nın G20 dönem başkanlığı boyunca yurt içi ve yurt dışında yaklaşık 130 toplantıya ev sahipliği yaptığını belirterek, G20’nin genişleyen gündeminin -ticaretten kalkınmaya, sağlıktan enerji ve iklim krizine kadar- önemine vurgu yaptı.
Bu yılın teması ise “dayanışma, eşitlik ve sürdürülebilirlik” oldu.
Yoksul ülkeler için borç hafifletme ve iklim krizi
Pretoria yönetimi, gelişmekte olan ülkelerin büyümesini engelleyen en büyük sorunlardan biri olan dış borç yükünün hafifletilmesini zirvenin ana başlıklarından biri haline getirdi.
Ayrıca iklim değişikliğinin düşük gelirli ülkeler üzerindeki etkisi, afetlere karşı dayanıklılık, yeşil enerjiye geçiş ve kritik maden kaynaklarının adil kullanımı da masada.
Ancak Güney Afrika'nın öncelikleri özellikle ABD’den ciddi itiraz görüyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın talimatıyla ABD zirveyi boykot ediyor. Washington yönetimi, Güney Afrika’nın gündemini “çeşitlilik, eşitlik, kapsayıcılık ve iklim odaklı” diyerek reddetmişti.
Zirvenin açılışında konuşan Ramaphosa, “bir uzlaşı oluştuğunu” söyleyerek, ABD’nin yokluğuna rağmen liderler bildirgesinin kabul edileceği mesajını verdi.
ABD-Güney Afrika krizi derinleşiyor
Trump yönetimi aylar öncesinden Güney Afrika'nın gündemine karşı çıkmış, dışişleri toplantılarına katılımı reddetmişti. Trump, Güney Afrika’yı beyaz azınlığa karşı “ırkçı politikalar uygulamakla” ve “beyaz çiftçilere karşı soykırım” yapmakla suçlayarak boykot ilan etmişti. Güney Afrika ise bu iddiaları reddetmişti.
AP haber ajansına göre, Beyaz Saray, zirveye yalnızca sembolik devir-teslim töreni için ABD Büyükelçiliği’nden bir temsilci göndereceğini açıkladı. Güney Afrika ise “devlet başkanının, bir diplomatik alt düzey yetkiliye el uzatmayacağını” bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan katılımcılar arasında
Bu yılki zirveye 42 ülke ve uluslararası kuruluşun katıldığı öğrenildi. ABD dışında 6 lider daha zirveye katılmayacak olsa da çoğu üst düzey temsilci gönderiyor.
Katılımcılar arasında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Çin Başbakanı Li Qiang, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva ve Avrupa Birliği liderleri de bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Johannesburg'da bir oturumda yaptığı konuşmada daha kapsayıcı bir küresel ekonomi inşasında tüm G20'yi daha fazla sorumluluk üstlenmeye davet etti.
Erdoğan konuşmasında, "Bilhassa düşük gelirli ülkeler için borç yeniden yapılandırma süreçlerinde adil ve eşit muameleye dayalı bir yaklaşımın benimsenmesini destekliyoruz" ifadelerini kullandı.
Zirveye katılmayanlar arasında ise ABD’nin yanı sıra Arjantin Başkanı Javier Milei, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Nijerya ve Meksika liderleri de var.
Protestoların gölgesinde
Johannesburg’da zirve öncesinde ve sırasında birden fazla protesto düzenleniyor.
Bunlardan biri kadınlara yönelik şiddet ve kadın cinayetleriyle ilgili. Women for Change adlı örgüt, Güney Afrika’daki yüksek kadın cinayeti oranlarına dikkat çekmek için ulusal grev çağrısı yaparak siyah giyilmesini istedi.
İklim kriziyle ilgili protestolara ise “The Citizen” koalisyonu öncülük ediyor. Al Jazeera'ya göre koalisyon, G20’nin “zenginler için” olduğunu savunarak alternatif bir zirve de başlattı.
Protestolar arasında işsizlik ve göçmen karşıtı eylemlerin yanı sıra beyazların ülke içinde “marjinalleştirildiği” iddiasıyla yapılan gösteriler de var.
Zirvenin önemi
G20, küresel ekonominin yüzde 85’ini, dünya nüfusunun da üçte ikisini temsil ediyor. Afrika kıtasında düzenlenen ilk zirve olması nedeniyle Johannesburg buluşması hem bölgesel hem küresel açıdan tarihi öneme sahip.
ABD’nin boykotu tartışmaların odağına yerleşse de uzmanlara göre zirvenin başarısı, Güney Afrika’nın Küresel Güney’e dair gündemini dünya gündemine taşıyıp taşıyamayacağı ile ölçülecek.