Yüzde 40'ın üzerine çıkan enflasyonla mücadele eden İran'ın para birimi serbest piyasada değer kaybına uğruyor. İran Merkez Bankası ise serbest piyasanın döviz kurunu kabul etmiyor.
REKLAMAmerika Birleşik Devletleri (ABD) ile İran arasında doğrudan bir askeri çatışma riskinin artması İran ekonomisine ağır darbe vuruyor. Resmi para birimi riyal, Amerikan Doları karşısında son dört ayda yüzde 17 değer kaybetti.
İran destekli milislerin Orta Doğu'da ABD mevzilerine yönelik saldırılarını yoğunlaştırması bu korkuları körüklüyor ve İran ekonomisi üzerindeki baskıyı arttırıyor.
Riyal, İran merkez bankası tarafından resmi olarak tanınmayan serbest piyasada keskin bir devalüasyon yaşadı.
Hamas'ın İsrail'e saldırmasından bir gün önce, 6 Ekim'de Tahran serbest piyasasında 1 dolar 498 bin riyal değerindeydi.
İran destekli Husilerin Ürdün'deki ABD askeri üssüne düzenlediği saldırının ertesi günü, 29 Ocak öğleden sonra ise 582 bin 500 riyal ile son 11 ayın en düşük seviyesine geriledi.
Bu arada, pazartesi günü bir euro 630 bin 500 riyal seviyesinden işlem görerek Tahran döviz piyasasında tarihi bir rekor kırdı.
Analistler, İran ve ABD arasında doğrudan bir askeri çatışmaya dair endişelerin, riyalin sadece birkaç ay içinde yüzde 17 zayıflamasında ana etken olduğuna inanıyor.
İranlı hane halkı, Aralık 2023'te yüzde 40'ın biraz üzerinde seyreden ve nisan ayındaki yüzde 55,5'lik zirve seviyesinden gerileyen enflasyonla mücadele ederken bir yandan da dolar satın alarak tasarruflarının eriyip gitmemesi için uğraşıyor.
İran'da enflasyon 2018'den bu yana yüzde 10'un altına inmedi.
Ancak İran Merkez Bankası defalarca serbest piyasanın döviz kurunu kabul etmediğini belirtti. Merkez Bankası, İran Döviz Merkezi tarafından belirlenen ve 6 Ekim 2023'ten bu yana yüzde 4,1 artarak dolar karşısında 429 bin 210 riyale ulaşan kuru resmi kur olarak kabul ediyor.
İran parlamentosu tarafından iki yıl önce onaylanan yasaya göre, serbest piyasada döviz alım satımı yapmak kaçakçılık olarak kabul ediliyor ve cezalandırılıyor.
İran Merkez Bankası ayrıca döviz büroları tarafından halka serbest döviz satışını yasakladı ve kişisel banka hesaplarından riyal transferini de kısıtladı.
Olası bir savaş korkusu döviz piyasasından Tahran Borsası'na da sıçradı ve endeks (TEDPIX) pazartesi öğleden sonra erken saatlerde yaklaşık yüzde 1 ve son 40 günde toplamda yüzde 4'ten fazla değer kaybetti.
Bu arada İran'daki hükümet yetkilileri finans piyasalarındaki çalkantının sosyal medyadaki yasadışı döviz simsarlarının faaliyetlerinden kaynaklandığını iddia etmeye ve kamuoyuna işlerin yakında yoluna gireceği konusunda güvence vermeye devam ediyor.