Euronews Türkçe, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'ndaki görüşmelerde yer alan basın mensubu Sezer Özseven'e ulaştı.
REKLAM
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ev sahipliğinde düzenlenen Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun üçüncü toplantısı Perşembe günü bir karara varılamadan sona erdi.
Toplantıda işçileri Türk-İş Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar, işvereni Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç, hükümeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan temsil ederken, tarafların komisyon üyeleri görüşmede hazır bulundu.
Bakan Işıkhan, toplantı sonrası "refahın artırılması" vurgusunda bulunurken, Türk-İş'ten Ağar, önümüzdeki haftaya işaret ederek, "Hem rakam hem de sonuç gelir diye düşünüyoruz," dedi.
Türk-İş'in heyetinde aşçı, kuaför, taşeron işçi, basın mensubu gibi farklı iş kollarından kişiler vardı.
Görüşmede, hükümet ve işveren temsilcilerinin "herhangi bir rakam önermediklerinin" altını çizen Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, işçi tarafının Ocak 2025 itibarıyla geçerli olmak üzere 29.583 TL talep ettiğini açıkladı.
Şu an asgari ücretin 17.002 TL olduğu düşünülürse, Türk-İş, maaşa yüzde 45 zam, bunun üzerine Atalay'ın deyimiyle yüzde 20'lik "refah payı" istiyor.
'Hiçbir gazeteci teklife sıcak bakmadı'
Euronews Türkçe, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'ndaki görüşmelerde yer alan basın mensubu Sezer Özseven'e ulaştı.
Ulusal Kanal'ın Ankara muhabiri olan Özseven, Türk-İş'in son iki senedir görüşmelere asgari ücretlileri götürdüklerini, bu yıl basın iş kolundan bir temsilci istediklerini, "işini kaybetme korkusuyla hiçbir gazetecinin bu teklife sıcak bakmadığını" söylüyor. Bu, Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay'ın işçiye sunduğu "iş güvencesi" vaadine rağmen böyle. Sonuçta, kendisine gelen teklifi kabul edip Asgari Ücret Tespit Komisyonu görüşmelerine katıldığını belirtiyor.
Özseven, Türk-İş'in 2025 yılı için ücret beklentisini açıklamasıyla son bulan süreci şu şekilde yorumluyor:
"Tüm ısrarlarımıza rağmen görüşmelerde ücret konuşulmadı. Raporlar sunuldu, temenniler dile getirildi. Bunlar da önemliydi ancak biz somut bir teklifin gelmesini bekliyorduk. Nihayetinde 3. toplantıda da sorumlu taraflardan bir teklif gelmeyince kendi teklifimizi açıkladık."
'Neye sıcak yaklaşıyorlar bilmiyoruz'
Toplantıda 29.583 TL'lik talebin hükümet ve işveren taraflarına iletilmediğini, bu ücretin ilk kez Türk-İş'teki açıklamayla duyurulduğunu, "şu ana dek herhangi bir rakam ya da oran üzerine konuşulmadığını" ifade ediyor: "Dolayısıyla neye sıcak yaklaşıyorlar bilmiyoruz."
Son virajın önümüzdeki hafta yapılacak dördüncü toplantıda aşılabileceğini belirten gazeteci, "Orada hükümet ve işveren teklifini sunacak. Bu toplantıda nihayete ermesini bekliyoruz. Tarih henüz belli değil," diyor.
Yine 23 Aralık Pazartesi günü yapılacak Bakanlar Kurulu toplantısında veya 25 Aralık Çarşamba günü Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki (TBMM) AK Parti Grup Toplantısı'nda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2025 yılının asgari ücretini açıklayabilir. Özseven'in öngörüsü bu yönde.
"Gerçek enflasyonun altında bir rakamı kabul etmemiz mümkün değil," diyen gazeteci, "Hükümetin geçim derdi çeken dar gelirlilerin sorunlarını göz ardı etmemesi gerekir," diyerek Euronews Türkçe'ye verdiği mülakatı sonlandırdı.
Ocak 2023'te 5.500,35 TL olan asgari ücret 8.506 TL'ye çıkarılmış, Temmuz 2023 itibarıyla yüzde 34'lük ek zamla 11.402 TL olmuştu. Ocak 2024'te bu rakam 17.002 TL'ye yükseltildi.
Asgari ücret nasıl hesaplanıyor?
Asgari ücreti, yasa gereği 5'er işçi, işveren ve devlet temsilcisi olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Bu komisyonda, işveren tarafını TİSK, işçi tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için Türk-İş temsil ediyor.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığında gerçekleştirilen ilk toplantının ardından komisyon, işçi ve işverenin ev sahipliğinde de ayrı ayrı toplanacak. Komisyon, son toplantısını yine Bakanlıkta yapacak.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp, oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
Avrupa’da asgari ücret
AB İstatistik Ofisi Eurostat Avrupa’da asgari ücretin yüzde 5’inin fazlasının altında kazananların oranı açıklıyor. En çok açıklanan yıl ise 2018. Eurostat verilerinde Türkiye’nin bulunduğu son dönem ise 2010 yılı. Bundan dolayı Türkiye ile Avrupa verilerini kıyaslarken bunu dikkate almak gerekiyor.
DİSK-AR’ın açıkladığı asgari ücretin yüzde 5’inin altında kazanan verisi ile karşılaştırma olabilir. Ancak Eurostat verileri 10 ve üstü çalışan istihdam edilen firmalardan elde edildiği ve eksik bildirim içerdiğinden bu da tam doğru biraz kıyas olmuyor. Yine de yakın bir karşılaştırmadan söz edilebilir.
Bunun dışında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) açıkladığı sigortalı çalışan istatistiklerinden tam olarak asgari ücretle çalışanların oranı tespit edilebilir.
Buna göre Avrupa’da asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında kazananların oranı oldukça düşük. Türkiye dışında en yüksek oran yüzde 15,2 ile Slovenya’da. İspanya ve Belçika’da bu oran 2018 yılında yüzde 1’in altındaydı.
Fransa’da asgari ücrete yakın kazananların oranı yüzde 11,6 iken bu oran Almanya’da yüzde 6,6.
Eurostat’ın açıkladığı 2010 Türkiye verisi ise yüzde 42,9 idi. DİSK-AR’ın açıkladığı 2017 verisine göre Türkiye’de işçilerin yüzde 51,4’ü asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında kazanıyordu. DİSK-AR’ın 2022 verisi ise yüzde 37,5.
Enflasyon
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 3 Aralık Salı günü açıkladığı Kasım ayına ilişkin enflasyon rakamlarına göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 47,09 olarak kaydedildi.
Bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine göre ise, yıllık enflasyon yüzde 86,76 olarak hesaplandı.
TÜFE Ekim ayına göre yüzde 2,24 artış gösterirken, son on iki aylık enflasyon ortalaması ise yüzde 60,45 olarak hesaplandı. ENAG'ın verilerine göre ise tüketici fiyatları Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 4,06 arttı.
Geçen yılın Kasım ayına göre en yüksek fiyat artışının görüldüğü harcama grubu yüzde 92,49 ile eğitim oldu. Konut fiyatları da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 74,45 artış göstererek ikinci sırada yer aldı.
En az fiyat artışı yüzde 26,24 ulaştırma harcamalarında olurken, yüzde 31,45 ile giyim ve ayakkabı grubu en az artış görünen ikinci harcama grubu oldu.
Alkollü içecekler ve tütün grubunda ise fiyat artışları 2023 Kasım ayına kıyasla yüzde 39,32 olarak kaydedildi.
Enflasyon rakamları Ekim ayında yıllık bazda yüzde 48,58 olarak kayıtlara geçerken, aylık bazda 2,88 artış yaşanmıştı.
Gıda fiyatları geçen aya göre yüzde 5,10 arttı
2024 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek artış yüzde 5,10 ile gıda ve alkolsüz içecekler harcama grubunda görüldü.
Bir önceki aya göre giyim ve ayakkabı harcama grubunda 0,25 oranında bir düşüş yaşanırken, alkollü içecekler ve tütün grubunda 0,04 oranında küçük bir azalma kaydedildi.
Kira zam oranı yüzde 60,45
Kasım enflasyon verilerinin açıklanmasıyla, kira ve işyerlerine uygulanacak tavan zam oranı da yüzde 60,45 olarak hesaplandı. Ekim ayında bu oran 62,02 olarak açıklanmıştı.
Ev sahipleri, Kasım ayında kira sözleşmesi yenilenecek olan kiracıları için en yüksek yüzde 60,45 oranında zam yapabilecek.
2022 Haziran'da uygulamaya giren "yüzde 25 zam sınırı" uygulaması 1 Temmuz 2024 itibariyle sonlanmıştı. Ev sahipleri Temmuz ayından bu yana konut ve işyeri kiralarına son on iki aylık TÜFE ortalamasına göre zam yapıyor.