ABD Hazine Bakanı Scott Bessent duraklamanın gerçekleşebilmesi için Başkan Trump'ın onayının gerektiğini belirtti.
REKLAM
Pekin'in baş müzakerecisine göre, Stockholm'de 2 gün süren ticaret görüşmelerinin salı günü sona ermesinin ardından ABD ve Çin, birbirlerine yönelik yeni gümrük vergileri için son tarihin uzatılması üzerinde çalışmayı kabul etti.
ABD tarafı, uzatmanın görüşüldüğünü ancak yine de Başkan Donald Trump'ın onayının gerektiğini belirtti. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, görüşmeleri "Çin heyetiyle çok samimi 2 gün" olarak tanımlamasına rağmen bir duraklama ilan ederken, "Çinli meslektaşlarımız biraz aceleci davrandılar" iddiasında bulundu.
Çin, iki tarafın "derinlemesine, samimi ve yapıcı" görüşmeler gerçekleştirdiğini ve bir ticaret anlaşması için 12 Ağustos'ta belirlenen son tarihin ötesinde gümrük tarifelerindeki duraklamanın 90 gün daha uzatılması üzerinde çalışmayı kabul ettiklerini bildirdi.
Çin Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Çin tarafına liderlik eden Başbakan Yardımcısı He Lifeng, "İstikrarlı, sağlıklı ve sürdürülebilir bir Çin-ABD ekonomik ve ticari ilişkisi sadece iki ülkenin kendi kalkınma hedeflerine hizmet etmekle kalmaz, aynı zamanda küresel ekonomik büyüme ve istikrara da katkıda bulunur," dedi. He, uzatmanın nasıl işleyeceğini söylemedi.
Bessent, iki tarafın ABD'nin Çin'in İran'dan petrol satın alması, Rusya'ya savaş alanında kullanılabilecek çift kullanımlı teknoloji tedarik etmesi ve küresel talebin ötesinde mal üretmesi konusundaki endişelerine değindiğini de sözlerine ekledi.
Bessent, "Nadir toprak elementleri, yarı iletkenler, ilaçlar gibi belirli, stratejik sektörlerde riski azaltmamız gerekiyor ve ilişkilerde dengeyi sağlamak için birlikte neler yapabileceğimizi konuştuk," dedi.
ABD'nin yerli üretimi yeniden tesis etmek, ABD tarım ve enerji ürünlerinin alım anlaşmalarını güvence altına almak ve ticaret açıklarını azaltmak istediğini vurguladı.
İsveç'in başkentindeki toplantı
Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki çok önemli ticari bağları çarpıtan gümrük tarifeleri konusundaki tıkanıklığı aşmak üzere pazartesi günü Stockholm'de son tur görüşmeler başladı.
İki taraf daha önce Cenevre ve Londra'da bir araya gelerek, ticaret ambargosuna dönüşen 3 haneli gümrük vergileri ve kritik ürünler üzerindeki ihracat kontrolleri, Çin'in nadir toprak mineralleri üzerindeki baskısı ve ABD'nin yarı iletkenler üzerindeki kısıtlamaları gibi belirli konuları ele aldı.
Pazartesi günkü görüşmeler İsveç Başbakanı Ulf Kristersson'un ofisinde kapalı kapılar ardında yaklaşık 5 saat sürdü. Salı günü görüşmeler yeniden başlamadan önce Kristersson, Bessent ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ile kahvaltıda bir araya geldi.
Olası bir Trump-Xi görüşmesi
Stockholm'deki görüşmeler, Başkan Donald Trump'ın Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile iki ülke arasında önemli anlaşmaların imzalanması yolunda önemli bir adım olabilecek bir zirve gerçekleştirme planları yaptığı sırada gerçekleşti.
Trump salı günü Force One uçağında gazetecilere yaptığı açıklamada, "Yıl sonundan önce diyebilirim," dedi.
Trump, pazartesi gecesi Truth Social adlı sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile bir zirve talebinde bulunmadığını belirtti. Ancak, Xi tarafından kendisine bir davet iletildiğini ve bu davet üzerine Çin'e gidebileceğini söyledi. “Aksi halde hiçbir ilgim yok!” diye ekledi.
Bessent ise gazetecilere yaptığı açıklamada, Stockholm'de zirve konusunun görüşülmediğini ancak "iki başkanın ticaret ekibi ve Hazine ekibinin Çinli muhataplarıyla ticaret görüşmeleri yapma arzusu" hakkında konuştuklarını söyledi.
Greer, Amerikan ekibinin Washington'a geri döneceğini ve ağustos ayındaki sürenin uzatılması konusunda "Başkan'la konuşacağını" ve "bunu yapmak isteyip istemediğini" göreceklerini ifade etti.
Çarpıcı tarife anlaşmaları
Trump'ın temmuz ayı başında onlarca ülkeye karşı gümrük vergisi oranlarını yükselttiğini açıklamasından bu yana ABD, aralarında İngiltere, Japonya ve Avrupa Birliği'nin de bulunduğu bazı önemli ticaret ortaklarıyla gümrük vergileri konusunda anlaşmalar yaptı. Çin belki de en büyük zorluk olmaya devam ediyor.
Greer, pazartesi günü geç saatlerde ofisi tarafından sosyal medyada yayınlanan açıklamasında, "Çinliler çok pragmatik davrandılar," dedi. "Şu anda gerilimlerimiz var ama bu konuları ele almak için onlarla düzenli olarak görüşüyor olmamız bize bu müzakereler için iyi bir zemin sağlıyor."
Pek çok analist, Stockholm görüşmelerinin, ABD-Çin gümrük tarifeleri anlaşmazlığı nisan ayında zirveye ulaşıp dünya piyasalarını geçici bir durgunluğa sürüklerken önerilen 3 haneli yüzde oranlarından çok daha düşük olan mevcut tarife seviyelerinin uzatılmasıyla sonuçlanmasını bekliyordu.
İki taraf mayıs ayında Cenevre'de yapılan ikili görüşmelerde gerilimi azaltmış ve 12 Ağustos'ta sona erecek olan yüksek gümrük vergilerine 90 günlük bir ara verilmesi konusunda anlaşmıştı. ABD'nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergisi şu anda yüzde 30 iken, Çin ABD ürünlerine yüzde 10 gümrük vergisi uyguluyor.
Uzun vadeli bakış
Çin, Stockholm görüşmelerindeki hedeflerine ilişkin çok az ayrıntı sunmuş olsa da Bessent, durumun Pekin ve Washington'un ekonomileri arasında daha uzun vadeli bir denge arayışına girebilecekleri noktaya kadar istikrara kavuştuğunu öne sürdü.
Çin'in 20 yılı aşkın bir süre önce küresel ticaret sistemine dahil olmasından bu yana Washington, Pekin'e ülke içinde daha fazla tüketimi teşvik etmesi ve Amerikan yapımı mallar da dahil olmak üzere yabancı mallara daha fazla pazar erişimi sunması için baskı yapmaya çalışıyor.
ABD'nin eski ticaret müzakerecisi ve şu anda Asya Toplumu Politika Enstitüsü'nde başkan yardımcısı olan Wendy Cutler, Trump'ın ekibinin bugün "ABD'nin çıkarlarına karşı misilleme yapmaya fazlasıyla istekli olan büyük ve kendine güvenen bir ortaktan" gelen zorluklarla karşılaşacağını söyledi.
Pekin'in Trump'ın ilk döneminden bu yana dersler çıkardığını ve "bu sefer tek taraflı bir anlaşmaya yanaşmayacağı" uyarısında bulunan Cutler, gümrük vergisi oranlarının geri alınmasının "işin kolay kısmı olması gerektiğini" belirtti.
Güle güle Stockholm
Bessent, "toplantıların genel tonunun çok yapıcı olduğunu" söylerken Li, iki tarafın Stockholm'de yakın teması sürdürme ve "ticari ve ekonomik konularda birbirleriyle zamanında iletişim kurma" konusunda anlaştıklarını bildirdi.
Pazartesi günü, meraklı turistler ve yerel halk metal bariyerlerin arkasına dizilmiş TV haber kameraları aracılığıyla üst düzey yetkilileri görmeye çalışırken, polis, Stockholm'ün geniş sahil şeridi boyunca bir güvenlik bölgesini kordon altına aldı.
Başbakanlık ofisindeki bayrak direkleri Amerikan ve Çin bayraklarıyla donatıldı.