Beyaz Saray'ın Cook'u görevden alma kampanyası, güncel siyasetten büyük ölçüde bağımsız olacak şekilde tasarlanmış olan Fed'in yedi üyeli yönetim kurulunu yeniden şekillendirmeye yönelik eşi benzeri görülmemiş bir girişime işaret ediyor.
REKLAM
ABD'de temyiz mahkemesi pazartesi günü Lisa Cook'un ABD Merkez Bankası Yönetim Kurulu'nda görevine devam edebileceğine karar verdi. Mahkemenin kararı, Başkan Donald Trump'ın Fed'de faiz oranlarıyla ilgili oylamadan hemen önce Cook'u görevden alma çabalarını sekteye uğrattı.
Trump yönetiminin, Cook'u görevden almak için son bir hamleyle hızla Yüksek Mahkeme'ye başvurması bekleniyor. Fed'in iki gün sürecek faiz oranı toplantısı salı günü başlıyor. Cook'un görevden alınması kalıcı olarak engellemeyi amaçlayan dava ise mahkemelerde devam edecek.
Beyaz Saray'ın Cook'u görevden alma kampanyası, Fed'in yedi üyeli yönetim kurulunu büyük ölçüde günlük politikalardan bağımsız olacak şekilde yeniden şekillendirmeye yönelik benzeri görülmemiş bir girişimi işaret ediyor. ABD tarihinde hiçbir başkan, Fed'in 112 yıllık geçmişinde görevdeki bir Fed yönetim kurulu üyesini görevden almamıştı.
Ayrıca, ABD Senatosu pazartesi günü Trump'ın Fed yönetim kurulunda boş bir pozisyon için aday gösterdiği Stephen Miran'ı onayladı. Yüksek Mahkeme'den son dakika müdahalesi olmadığı takdirde, Fed'in faiz oranı belirleme komitesi salı ve çarşamba günleri yedi vali ve 12 bölgesel banka başkanı ile toplanacak.
Bu 19 yetkiliden 12'si merkez bankasının kısa vadeli faiz oranını değiştirmek için oy kullanacak: Yedi yönetim kurulu üyesi ve dönüşümlü olarak oy kullanan beş bölgesel başkan.
Başkan Jerome Powell, geçen ay yaptığı konuşmada Fed'in bu toplantıda anahtar faiz oranını yaklaşık yüzde 4,3'ten yüzde 4,1'e düşüreceğini belirtti. Mortgage faiz oranları ve araba kredileri gibi diğer borçlanma maliyetleri, kesintiyi bekleyerek zaten düşmüştü ve daha da düşebilir.
Mortgage dolandırıcılığı suçlamaları
Trump, 25 Ağustos'ta Cook'u görevden almaya çalıştı, ancak bir federal yargıç geçen hafta görevden almanın yasal olmadığına hükmetti. Trump'ın atadığı Bill Pulte, Cook'u, Temmuz 2021'de Fed Yönetim Kurulu'na katılmadan önce iki mülkü 'birincil ikamet' olarak göstermiş gibi göründüğü için mortgage dolandırıcılığı ile suçladı.
2-1'lik bir kararla, temyiz mahkemesi Cook'un yasal süreç haklarının ihlal edildiğini, çünkü yönetimin ona suçlamalara yanıt verme fırsatı vermediğini belirtti.
Cook'u görevden alma girişimi, birçok hukukçu tarafından Fed'in uzun süredir devam eden siyasi bağımsızlığını aşındırma tehdidi olarak görülüyor. Ekonomistler, bağımsız merkez bankalarını tercih ediyor çünkü bu bankalar, seçimle göreve gelen yetkililere kıyasla enflasyonla mücadele etmek için faiz oranlarını artırma gibi durumları daha kolay gerçekleştiriyor.
Birçok ekonomist, Fed Beyaz Saray'ın kontrolüne girerse, Trump'ın daha düşük borçlanma maliyetleri talebini karşılamak için anahtar faiz oranını ekonomik temellere göre daha düşük tutacağından endişe ediyor. Bu, enflasyonu hızlandırabilir ve ipotekler ve araba kredileri gibi uzun vadeli faiz oranlarını da artırabilir. Yatırımcılar, gelecekte daha yüksek enflasyonu dengelemek için tahvil sahiplerinden daha yüksek getiri talep edebilir, bu da ABD hükümeti ve tüm ekonomi için borçlanma maliyetlerini artırır.
Miran, Fed Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapacak
Ayrıca, Stephen Miran Beyaz Saray'ın Ekonomik Danışmanlar Konseyi'ne başkanlık ediyor ve bu ayın başlarında, Fed Yönetim Kurulu'nda görev yaparken ücretsiz izin alacağını ancak işine devam edeceğini söyledi. Bu, onlarca yıl sonra ilk kez bir yürütme organı yetkilisinin Fed'de görev yapacağı anlamına geliyor.
Miran, Ocak ayında sona eren bir dönemi tamamlamak üzere atandı, ancak yerine bir aday seçilmezse koltukta kalabilir.
Cook, herhangi bir yanlış yapmadığını ve suçlanmadığını belirtti. Associated Press (AP) haber ajansı tarafından elde edilen belgelere göre, Cook, Mayıs 2021'de aldığı bir kredi tahminine göre Atlanta'daki dairesinin 'tatil evi' olacağını belirtti. Güvenlik izni için doldurduğu bir formda, onu 'ikinci ev' olarak tanımladı. Her iki belge de yönetimin dolandırıcılık iddialarını çürütüyor gibi görünüyor.
Geçen hafta, ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Jia Cobb, yönetimin, Fed Yönetim Kurulu Üyeleri'nin yalnızca 'sebep' gösterilerek görevden alınabileceği yasal gerekliliği yerine getirmediğine karar verdi. Cobb, bu gerekliliğin, yalnızca görevdeyken yapılan suistimalleri kapsadığını belirtti. Cook, 2022 yılına kadar Fed Yönetim Kurulu'na katılmamıştı.
Acil itirazlarında, Trump'ın avukatları, iddia edilen eylemin üye olmadan önce gerçekleşmiş olsa bile, 'Cook'un güvenilirliğini ve faiz oranları ve ekonomiyle ilgili sorumlu bir yönetici olup olamayacağını tartışmasız bir şekilde sorguladığını' savundu.
Trump, Powell ve Fed'in faiz oranı belirleme komitesinin diğer üyelerini, kontrol ettikleri kısa vadeli faiz oranını daha hızlı düşürmemekle defalarca eleştirdi. Trump, faiz oranının yüzde 1,3 kadar düşük olması gerektiğini söyledi, ancak bu seviyeyi hiçbir Fed yetkilisi ve birkaç ekonomist desteklemiyor.