Amazon, davayı kazanacağından emin olduğunu ancak yıllarca sürebilecek dava ve temyiz süreçlerine girmek yerine yaşanan sorunu hızlıca çözmeyi tercih ettiğini belirtti.
REKLAM
Amazon, müşterilerini Prime üyeliklerine kaydolmaya kandırdığı ve bunu yaptıktan sonra üyeliklerini iptal etmeyi zorlaştırdığı iddiasıyla Federal Ticaret Komisyonu (FTC) ile 2,5 milyar dolarlık (103 milyar TL) tarihi bir anlaşmaya vardı.
Seattle şirketi, ajans tarihindeki en büyük kural ihlali cezası olarak 1 milyar dolar (41,5 milyar TL) para cezası ödeyecek ve Prime'a istemeden kaydolan veya aboneliklerini iptal etmekten caydırılan tüketicilere 1,5 milyar dolar (62,3 milyar TL geri ödeme yapacak.
Sürpriz uzlaşma, bu hafta Seattle’daki ABD Bölge Mahkemesi’nde davanın başlamasından sadece birkaç gün sonra geldi. Davanın merkezinde, insanların çevrimiçi olarak hangi ücretleri ödediklerini bilmelerini sağlamak için tasarlanan 2010 tarihli “Çevrimiçi Alışveriş Yapanların Güvenini Yeniden Sağlama Yasası” bulunuyor.
FTC yetkilileri, Amazon’un köşeye sıkıştığını ve tüketiciye yapılacak geri ödemenin kurumun uzman tahminlerini bile aştığını söyledi.
Tüketici Koruma Bürosu Direktörü Chris Mufarrige, uzlaşma görüşmeleri hakkında, “Bence onların davayı kaybedeceklerini görmeleri sadece birkaç gün sürdü. Bize geldiler ve ödemeyi yaptılar,” dedi
Amazon ise davayı kazanacağından emin olduğunu, ancak yıllar sürebilecek yargılama ve temyiz süreçlerinden geçmek yerine meseleyi hızlıca çözmeyi tercih ettiğini açıkladı. Şirket, iki yıl önce açılan davada herhangi bir yanlış yaptığını kabul etmedi.
Amazon sözcüsü Mark Blafkin yazılı açıklamasında, “Amazon ve yöneticilerimiz her zaman yasalara uymuştur ve bu uzlaşma, ilerlememize ve müşterilerimiz için yeniliklere odaklanmamıza olanak tanıyor,” dedi.
Blafkin, “Müşterilerimizin Prime üyeliğine hem kaydolmalarını hem de iptal etmelerini açık ve basit hale getirmek için olağanüstü çaba harcıyoruz ve dünya çapında milyonlarca sadık Prime üyemize önemli bir değer sunuyoruz,” ifadelerini kullandı.
23 Haziran 2019 ile 23 Haziran 2025 tarihleri arasında şirketin “Tek Sayfa Ödeme” seçeneği ve diğer bazı bağlantılar üzerinden üyelik kaydı yaptırmış olan belirli Prime müşterileri, otomatik olarak 51 dolara (2120 TL) kadar geri ödeme almaya hak kazanacak.
Bu müşterilere, uzlaşma kararının ardından 90 gün içinde geri ödeme yapılacak.
Amazon ayrıca, FTC davasının merkezindeki diğer sorunlardan –özellikle iptal süreci– etkilenmiş olabilecek 30 milyondan fazla müşteri için bir talep başvuru süreci oluşturmak zorunda kalacak.
Üyelik iptalindeki aksamalar
Amazon Prime, abonelerine yıllık 139 dolar (yaklaşık 5 bin 768 TL) ya da aylık 14,99 dolar (yaklaşık 622 TL) karşılığında daha hızlı teslimat, video yayın hizmeti ve Whole Foods mağazalarında indirim gibi ayrıcalıklar sunuyor.
Amazon Prime, şirketin iş modelinin kilit ve büyüyen bir parçası konumunda. Üye sayısı 200 milyonu aşıyor. Şirket, Temmuz ayında yayımladığı son mali raporunda, abonelik hizmetlerinden 12 milyar doların (yaklaşık 498 milyar TL) üzerinde net gelir elde ettiğini, bunun da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12 artış anlamına geldiğini açıkladı.
Bu rakam, Prime üyeliklerine ilişkin yıllık ve aylık ücretlerin yanı sıra müzik ve e-kitap platformları gibi diğer abonelik hizmetlerini de kapsıyor.
FTC, Amazon’un müşterilerin Prime’a abone olmadan alışveriş yapmasını kasıtlı olarak zorlaştırdığını belirtti. Ajansa göre bazı durumlarda tüketicilere işlemlerini tamamlamaları için bir buton sunuluyor, ancak bu butonun Prime üyeliğini de başlatacağı açık şekilde belirtilmiyordu.
FTC’nin şikâyet dosyasına göre Amazon’da aboneliği sonlandırmak kullanıcılar için çoğu zaman oldukça karmaşık bir süreçti. Şirket yönetiminin, iptali kolaylaştıracak düzenlemeleri ya yavaşlattığı ya da tamamen reddettiği belirtildi.
Amazon’un kendi içinde bu sürece “İlyada” adını verdiği ortaya çıktı. Truva Savaşı’ndaki uzun kuşatmaya gönderme yapan bu yöntem, kullanıcıların üyeliklerini iptal edebilmek için üç ayrı sayfada onay vermesini zorunlu kılıyordu.
Otomatik yenilenen üyelikler
FTC, Amazon’un Prime üyelik uygulamalarına ilişkin incelemelerini 2021’de, Trump yönetimi döneminde başlattı. Ancak dava, Biden tarafından atanan ve tekel karşıtı çalışmalarıyla tanınan eski FTC Başkanı Lina Khan döneminde, 2023 yılında açıldı.
Kurum, bu davayı perakende ve teknoloji devine karşı açtığı tekelcilik davasından birkaç ay önce dosyaladı. Amazon, çevrimiçi pazarlarda tekel konumuna sahip olmakla suçlanıyor.
FTC, daha önce 2019’da Facebook’a (şimdiki adıyla Meta) kullanıcı gizliliğine ilişkin bir FTC kararını ihlal ettiği gerekçesiyle 5 milyar dolar (yaklaşık 207,5 milyar TL) ceza kesmişti. Amazon’un karşı karşıya olduğu ceza ise, FTC’nin tüm şirketlere uyguladığı kuralları ihlal nedeniyle verdiği en büyük para cezası olma özelliğini taşıyor.
Uzlaşma şartlarına göre Amazon, abonelik koşullarını yanlış yansıtamayacak.
Şirket, kullanıcıları bilgilendirmekle yükümlü olacak; abonelik ücretlerini açıkça gösterecek ve müşterilerden bu ödemeye ilişkin açık onay almak zorunda kalacak.
Örneğin, alışveriş sırasında Prime üyeliği teklif edildiğinde, kullanıcılara kabul ya da reddetme seçeneği net biçimde sunulacak. “Hayır teşekkürler, ücretsiz kargo istemiyorum” gibi kafa karıştırıcı ifadelere yer verilmeyecek.
Ayrıca, otomatik yenilenen üyelikler açık şekilde işaretlenecek. Uzlaşma metnine göre, Amazon’un uygulayacağı iptal süreci “zor, masraflı, kafa karıştırıcı ya da zaman alıcı” olamayacak.
Amazon ise yaptığı açıklamada, uzlaşmanın kendisine ek bir yükümlülük getirmediğini, yalnızca son yıllarda devreye soktuğu mevcut kayıt ve iptal sistemini sürdürmesini şart koştuğunu vurguladı.