Fransa’daki siyasi türbülans, euronun dolar karşısında yaklaşık yüzde 1 değer kaybetmesine neden oldu.
Fransa’daki siyasi kriz, ekonomistler arasında da endişeye yol açtı. Uzmanlar, süregelen kurumsal felcin ekonomik büyümeyi zayıflatabileceği ve kamu maliyesini dengeleme çabalarını zorlaştırabileceği uyarısında bulunuyor.
Başbakan Sebastien Lecornu’nun ani istifası, göreve başlamasından henüz bir ay geçmeden hükümeti işleyen bir çoğunluktan mahrum bıraktı. Artan mali baskılarla karşı karşıya kalan Fransa’da, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron erken seçim çağrılarıyla boğuşuyor.
Ekonomistler, siyasi belirsizliğin devam etmesi halinde Fransa’nın AB’nin mali kurallarına uyumunu tehlikeye atabileceğini ve Brüksel’in denetimini sıkılaştırabileceğini belirtiyor.
Tahvil piyasası 'risk primi' uyarısı veriyor
Lecornu’nun istifasının ardından Fransız tahvil piyasası hızla tepki verdi.
10 yıllık Fransız devlet tahvillerinin getirisi, Alman tahvilleriyle arasındaki farkın 86 baz puana yükselmesiyle, 2024 sonunda Barnier hükümetinin çöküşü sırasında görülen seviyelere ulaştı.
Bu fark, Euro Bölgesi borç krizinin son dönemleri olan Temmuz 2012 seviyelerine de denk geliyor.
Goldman Sachs’a göre Fransa, geçen yılki seçimlerden bu yana büyük ekonomiler arasında “ülke risk primi” en fazla artan piyasa konumunda.
Siyasi kriz büyümeyi frenliyor, açık artıyor
Goldman Sachs, hazırladığı son notta, süregelen belirsizliğin büyümeyi hafifçe yavaşlatacağını ve bütçe açıklarını artıracağını tahmin etti.
Baş ekonomist Simon Freycenet, 2026 bütçe açığının yüzde 0,1 puan artabileceğini, büyümenin ise yüzde 0,2 puan yavaşlayabileceğini belirtti.
ING ekonomisti Charlotte de Montpellier, Lecornu’nun istifasının “bütçe risklerini artırdığı” uyarısında bulundu.
De Montpellier, Fransa’nın 2026 bütçesini onaylamadan yeni yıla girebileceğini ve bu durumda 2025 bütçesinin otomatik olarak uzatılacağını söyledi. Bu da yeni harcamaları ve reformları sınırlayacak.
Fransa hâlihazırda Avrupa Komisyonu’nun aşırı açık prosedürü kapsamında bulunuyor. De Montpellier, Brüksel’in Fransa’ya karşı daha sert bir tavır takınabileceğini belirterek, bütçe açığının GSYİH’nin (Gayri safi yurt içi hasıla) yüzde 5’i civarında, borcun ise yüzde 116’nın üzerine çıkabileceğini söyledi.
ING’ye göre Fransa ekonomisi 2026’da yalnızca yüzde 0,8 büyüyerek Euro Bölgesi ortalamasının altında kalacak.
Macron’un önünde iki zor seçenek: Erken seçim veya kilitlenme
Analistler, önümüzdeki dönemde iki olasılığın öne çıktığını söylüyor:
Cumhurbaşkanı Macron ya yeni bir başbakan atayarak hükümeti yeniden kuracak ya da Ulusal Meclis’i feshedip erken seçime gidecek.
Her iki senaryo da riskli. Yeni bir atama meclis çoğunluğunu sağlayamayabilir, erken seçim ise siyasi parçalanmayı derinleştirip mali kararları geciktirebilir.
ING analisti Benjamin Schroeder, Macron’un görev süresinin erken sonlanabileceği yönündeki spekülasyonların artması halinde tahvil farkının 90 baz puanın üzerine çıkabileceğini söylüyor.
ECB devreye girebilir mi?
Piyasalar şimdi de Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) olası müdahalesine odaklanıyor.
2022’de devreye alınan “Transmission Protection Instrument” (TPI) adlı araç, piyasa baskısı altında kalan ülke tahvillerinin ECB tarafından satın alınmasına olanak tanıyor.
Fransa bu aracın katı mali koşullarını tam karşılamasa da, ECB’nin belirli bir takdir alanı bulunuyor.
Schroeder, “Fransa çok büyük ve çok önemli bir ekonomi; ECB’nin hareketsiz kalması imkânsız olur,” dedi.
Euro üzerindeki etki: Sınırlı ama risk artıyor
Fransa’daki siyasi türbülans euronun dolar karşısında yaklaşık yüzde 1 değer kaybetmesine neden oldu.
BBVA’ya göre asıl risk, erken seçim senaryosunda. Bu durum kısa vadede euroya en fazla zarar verebilecek gelişme olarak görülüyor.
ING analisti Francesco Pesole, “Siyasi ve mali belirsizlikler yatırımcı iştahını azaltabilir,” diyor.
Buna karşın, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) yıl sonuna kadar iki faiz indirimi yapacağı beklentisi ve yıl sonu mevsimselliği, euronun dolar karşısında yeniden 1,20 seviyesine yaklaşabileceği görüşünü destekliyor.
Çıkış yok gibi: Fransa’da siyasi kilitlenme ekonomiyi gölgeliyor
Fransa’daki siyasi çıkmaz, reformları durma noktasına getirirken bütçe açığını yüksek tutma riski taşıyor.
ECB şimdilik kenarda bekliyor, ancak Fransa’nın büyüklüğü ve sistemik önemi göz önüne alındığında, kriz derinleşirse Avrupa’nın da kenarda kalamayacağı uyarısı yapılıyor.