Aşırı kalabalık müze ve kafe rotalarından sıkılan gezginler, artık bir kentin ruhunu mezar taşları arasında arıyor.
REKLAM
Avrupa’da yeni bir seyahat trendi sessizce yayılıyor: mezarlık turizmi. Turistler artık klasik müze turları ve TikTok’ta popüler kafelerden oluşan alışılmış rotalarını terk ederek, mezarlıkları ziyaret etmeye yöneliyor.
Kulağa biraz ürkütücü gelse de, mezar taşlarına ve defin alanlarına derin bir ilgi duyan taphophile’ler (mezar meraklıları) için bu ziyaretler, bir ülkenin kültürüne ve tarihine dair benzersiz bir pencere açıyor.
Seyahat uzmanları da mezarlık turizminin yükselişini doğruluyor. Aşırı turizmin Avrupa’nın birçok kentinde sorun haline geldiği bir dönemde, bu akımın “tik kutusu turizmine” —yani sırf görülmesi gerektiği için görülen yerlere yapılan seyahat anlayışına— karşı sessiz bir başkaldırı niteliği taşıdığını savunuyorlar.
Cazibesi nedir?
Avrupa'da yüzlerce mezarlığı ziyaret etmiş olan film yapımcısı ve kendini taphophile ilan eden Jono Namara, "Mezarlıklar korkutucu ya da hortlaklı yerler değildir," diyor.
Tarihe ve gotik olan her şeye hayranlık duyarak büyüyen Namara, bu hastalıklı sevgisini, ölülerin geride bıraktıkları "anıtlar ve gizemler" aracılığıyla yaşayanları nasıl şekillendirmeye devam ettiklerini belgeleyen bir sosyal medya serisine dönüştürdü.
En sevdiği yerler arasında Karl Marx, Emmeline Pankhurst ve Sir Henry Tate gibi önemli şahsiyetlerin gömülü olduğu Londra'daki Magnificent Seven, Oscar Wilde, Jim Morrison ve Wdith Piaf'ın mezarlarının bulunduğu Paris'teki Pere Lachaise ve Brüksel'deki Laeken yer alıyor.
Namara, Euronews Travel'a yaptığı açıklamada, "Listemde sırada bestecilerin ve şairlerin ebedi istirahatlerini paylaştıkları Viyana'daki Zentralfriedhof var," diyor.
Mezarlıkları sanat, mimari ve inançla şekillenen "açık hava müzeleri" olarak tanımlayan Namara, bu tür mekanların kültür, sessizlik ve merakın mükemmel bir kombinasyonunu sağladığına inanıyor.
Kalabalıktan ve 'klişelerden' bir mola
Bu yıl İspanya ve Yunanistan gibi Avrupa ülkelerinde görülen rekor düzeydeki turist akını düşünüldüğünde, sakin, özgün ve kalabalıktan uzak bir deneyim bulmak neredeyse imkânsız hale geldi. Mezarlık turizminin yeniden popülerleşmesinin ana nedenlerinden biri de tam olarak bu: bir şehrin hikâyesini “kalabalıklar ya da klişeler olmadan” anlatabilmesi.
Seyahat yazarı Namara’ya göre, “Mezarlıklar genellikle otobüs turlarından ve hediyelik eşya dükkânlarından uzakta, gerçek mahallelerin içinde saklanmış durumda,” diyor ve ekliyor: “Onları ararken, bir yerin gündelik dokusu içinde dolaşıyorsunuz. Bir kültürün ölülerini nasıl hatırladığını görüyorsunuz —ve bu sayede, aslında nasıl yaşamayı seçtiğini de anlıyorsunuz.”
Avrupa'da ziyaret edilecek en iyi mezarlıklar
Dr. Dan O'Brien da bir mezarlık meraklısı ve İngiltere'deki Bath Üniversitesi'nde ölüm tarihçisi olarak çalışıyor.
Yürümeyi sevmesi ve tarihe olan ilgisi nedeniyle mezarlık dünyasının cazibesine kapılan O'Brien, iş toplantıları arasında mezarlıkları keşfetmeye başlamış.
Şimdi, yeni mezarlıklar bulmanın "oldukça bağımlılık" yaptığını ve mezar taşlarındaki memento mori'yi (ölümün kaçınılmazlığını simgeleyen kafatasları ve kemikler) tespit etmek için özel bir tutku geliştirdiğini söylüyor.
En sevdiği yerler arasında Edinburgh' daki Greyfriars Kirkyard ve Londra'daki Tower Hamlets'in yanı sıra Birmingham'daki Key Hill ve Warstone Lane yer alıyor.
Taphophile, bu yerlerin çoğunun Avrupa'nın en popüler cazibe merkezlerinden bazılarına yakın olduğunu ancak kalabalıktan uzakta sakin bir an sunduğunu belirtiyor.
"Ayrıca Venedik'te bir adada bulunan San Michele mezarlığından da özellikle bahsetmek isterim - burası yoğun turistik alanların yakınında sessiz, huzurlu bir yer, gezinmek ya da oturmak için mükemmel" diye ekliyor.
"Bath'ın Parade Bahçeleri'ndeki küçük evcil hayvan mezarlığı da şehrin tam kalbinde saklı bir yer!"
Ölmeden önce yapılacaklar listesinde New Orleans çevresindeki tarihi mezarlıklar, özellikle de bölgedeki en eski mezarlık olan St Louis No.1 var.
Birçok turist, bir mezarlığı ziyaret etme fikrine hâlâ mesafeli yaklaşsa da, bunu denemeye cesaret edenler kendilerini beklenmedik bir ilginin içinde bulabilir.
Turizm marka stratejisi uzmanı Catherine Warrilow’a göre, günümüzde daha fazla insan seyahatlerini bir “kendini keşfetme yolculuğu” olarak görüyor. Warrilow, “Birçok kişi artık insanların hikâyeleriyle yeniden bağ kurmak, geçmişle daha kişisel bir temas yaşamak istiyor,” diyor.
Warrilow, “Mezarlıkları ziyaret etmeye yönelik ilgi giderek artıyor ve bence bu, soyla ve yerel tarihle kurulabilecek en olumlu bağlardan biri,” diyor.
“Çünkü mezarlıklarımızda yatan insanların birçoğu, yaşadıkları toplumun kültürünü ve tarihini temelden şekillendirdi. Üstelik bu yerler, çoğu zaman beklenmedik derecede güzel.”
Uzman, özellikle Z kuşağının “tik kutusu seyahatlere” — yani sadece fotoğraf çekip geçilen, hızlı tüketilen gezilere — karşı çıkmaya başladığını söylüyor. Bu kuşak artık, gerçekten durup düşünmelerine, bir yerle duygusal bir bağ kurmalarına olanak tanıyan mekânları tercih ediyor.
Ve bunu sunan sadece mezarlıklar değil. Warrilow’a göre, “Aşırı turizmi dengelemek için gezginler giderek daha fazla şapellere, antik mezar alanlarına, tarihi kalıntılara ve folklor, mit, efsane gibi unsurlarla örülü daha küçük, az bilinen duraklara yöneliyor.”