Volkanik külün tahmini konusunda kaydedilen ilerlemeler, havacılık endüstrisini dönüştürerek çok sayıda uçuşun iptal edilmesini önleyebilir.
Volkanik patlamalar, hava seyahati için en büyük tehditlerden biridir; ancak etkilerini yönetmeye yönelik çığır açan bir çözüm nihayet duyuruldu.
2010’da, İzlanda’daki Eyjafjallajökull yanardağının patlaması, gökyüzüne dokuz kilometrenin üzerine uzanan yoğun volkanik kül bulutları gönderdi. Patlama nispeten küçük olsa da sonuçları büyük oldu. Avrupa’da hava trafiği tamamen durdu.
Ulusal Atmosfer Bilimleri Merkezi’ne göre, hava sahasının kapalı kaldığı her bir gün, havayolları yaklaşık 130 milyon sterlin (yaklaşık 148,49 milyon euro) kaybetti. İptal edilen ve ertelenen uçuşlar nedeniyle milyonlarca yolcu mahsur kaldı.
İngiltere'deki Met Office perşembe günü itibarıyla Eyjafjallajökull’a benzer bir patlama durumunda aksaklıkları yarıya indirebileceğini ve hava sahasını açık tutabileceğini söylediği yeni volkanik kül tahmin hizmetini başlattı.
'Ciddi sorunlar'
Volkanik kül, uçaklarda “ciddi sorunlara” yol açabilir ve jet motorlarını durdurma ya da ağır şekilde hasara uğratma potansiyeline sahiptir. Ancak kül yoğunluğu daha düşük olduğunda, yetki verilmesi halinde uçuşlar yine de gerçekleştirilebilir.
Met Office’in, Londra Volkanik Kül Danışma Merkezi (VAAC) olarak sağladığı kül tahmin verileri, havayollarının nerede güvenli şekilde operasyon yapabileceklerine karar vermelerine yardımcı oluyor ve kaçınılması gereken Kuzey Atlantik ile Avrupa hava sahasının miktarını azaltıyor.
VAAC London, İzlanda’da ve Kuzey Atlantik’in kuzeydoğu köşesinde meydana gelen volkanik patlamalar için tahminler yayımlamaktan sorumlu.
Ancak gökyüzü giderek yoğunlaşırken, volkanik küle dair daha iyi ve daha doğru verilere duyulan ihtiyaç artıyor.
Met Office’in yeni volkanik kül hizmeti
Met Office, Meteo France (VAAC Toulouse) ile birlikte, yeni düzenlemeler kapsamında gerekli olan, daha yüksek çözünürlüklü Nicel Volkanik Kül (QVA) tahminleri üretmeye başlayan dokuz VAAC’in ilklerinden biri. Diğer yedi VAAC gelecek yıl bunu takip edecek.
Bu yeni hizmet, dünya genelinde havacılık sektöründeki tüm havayollarına ücretsiz sunulacak ve atmosferin 12 yatay dilimi (yer seviyesinden yaklaşık 60 bin fit yüksekliğe kadar) için beklenen kül yoğunluğunu sağlayan ızgara biçiminde tahminlerden oluşacak.
Ayrıca belirli kül yoğunluklarının aşılma olasılığını da öngörecek.
‘Uçuş iptallerini yarıya indirmek’
Met Office’ten Mark Seltzer, VAAC London’ın Uzman Operasyonel Lideri, “Yeni hizmetimizle, Eyjafjallajökull’da bugün meydana gelecek bir patlamanın yol açacağı aksamaların, Nisan 2010’da yaşananların yarısı olacağını tahmin ediyoruz,” diyor.
Met Office’in havacılık uzmanı Karen Shorey, QVA verilerinin havayollarının daha “bilgiye dayalı kararlar” almasına yardımcı olarak daha yüksek kül yoğunluklarından kaçınmalarını sağlayacağını ve gelecekteki bir patlama hâlinde kapatılması gereken hava sahasını en aza indireceğini söylüyor.