İklim projeksiyonlarına göre Belçika daha yüksek sıcaklıkların ve daha ekstrem olayların yaşanacağı bir gelecekle karşı karşıya. Sel baskınlarına yabancı olmayan bu ülke aynı zamanda artan bir kuraklık riskiyle de karşı karşıya.
REKLAMClimate Now bu ay, bir iklim uyum planının gelecekteki sel ve kuraklık tehditleriyle ilişkili risk ve etkileri nasıl azaltmaya çalıştığını dinlemek üzere Belçika'nın Valonya bölgesinde.
Bu plan, Kopernik İklim Değişikliği Servisi’nin dünya genelinde haziran ayının, kayıt tutulmaya başlandığından bu yana kaydedilen en sıcak haziran ay olduğunu ve sıcaklıkların 1991-2020 ortalamasının 0,7 santigrat derece üstünde olduğunu açıkladığı günlerde duyuruldu.
Türkiye bir sıcaklık dalgasına maruz kaldı, Yunanistan'da haziran sıcaklıkları rekor kırdı ve Kıbrıs'ta sıcaklık için kırmızı alarm verildi.
Haziran Batı Avrupa'da daha serindi ve sıcaklıklar çoğu yerde bu dönem için ortalamanın altındaydı.
Şiddetli yağmur İsviçre’de, Güney Almanya’da, Fransa'nın bazı yerlerinde ve Kuzey İtalya'da sellere ve toprak kaymalarına yol açtı.
Bu arada dünyanın öteki ucundaki Antarktika'da deniz buzu kütlesi ortalamanın yüzde 12 altında ve haziran ayı için kayıtlardaki en düşük ikinci orandı.
Belçika'nın çifte iklim sorunu
Belçika'nın, 2021'in temmuz ayında rekor kıran yağışlardan sonra maruz kaldığı seller yıkıcı ve ölümcül olmuştu. İki nehrin birleştiği bir noktada olan Pepinster köyü sular altında kalan bölgelerden biriydi.
“Ölümü düşünür olduk”
Brasseur ailesinin Pepinster'da, Vesdre Nehri yakınlarında bulunan evi sular altında kalmıştı. Aile üyeleri hayatlarından endişe ettikleri için bir çatıya sığınmak zorunda kaldı.
"Sokaktaki suyun seviyesi beş veya altı metreye ulaşmıştı ve bu inanılmaz bir şeydi. Gerçekten korkmuştuk. Ölümü bile düşünür olduk," diye hatırlıyor hâlâ Pepinster'da yaşayan Paul Brasseur.
"Şu anda birçok yerde iklim değişikliği yaşanıyor. Ve seller de bunun bir kanıtı.”
Diğer evlerle birlikte Brasseur ailesinin evi de yıkılmış bulunuyor ve bir zamanlar binaların bulunduğu yerde kalan şey sadece bazı izler.
Vesdre Vadisi için master plan
Selden sonra geliştirilen ve Pepinster dâhil, Vesdre Vadisi'ni kapsayan i̇kli̇m uyum planı nehir kenarındaki binaların azaltılmasını öneriyor.
Valon Bölgesi tarafından hazırlatılan ve Liege Üniversitesi'nin de dâhil olduğu bir konsorsiyum tarafından üzerinde çalışılan politika, çevredeki çamların daha çok su emen yapraklı ağaçlarla değiştirilmesini ve tarım arazilerinin yeşil alanlarla çevrelenmesini öneriyor çünkü bunun iki yönlü bir faydası var.
Liege Üniversitesi’nden bir şehir planlama uzmanı olan ve master plan üstünde çalışan Jacques Teller’ın konuyla ilgili açıklaması şöyle oldu: “Arazilerin yanında daha çok yeşil alan olduğunda, bu, kuraklıklar sırasında da faydalı olur çünkü toprağı değiştirmiş ve arazi kenarlarında suyun depolanması için yer bırakmış olursunuz ve bu su kademeli olarak toprağa sızar.”
“Doğaya alan tanımalıyız”
Vadinin bir başka yerinde, 2021’deki sellerden bir başka yer olan Eupen'de hem yağmur sularının giderilmesine yardımcı olmak hem serinlemek amacıyla doğaya dayanan çözümler uygulanıyor.
REKLAMBelçika için yapılan 2100 yılı iklim projeksiyonları sıcaklıkların 3,5 derece artabileceğini ve sıcaklık dalgası görülen gün sayısının yılda 50'yi bulabileceğini gösteriyor.
Malmedyer Sokağı yeşil bir görünüme kavuşuyor ve eski̇den meydan olan nehir kenarındaki bu yer ağaçlar, çalılar ve çiçek yataklarıyla dolu bir park hâline geliyor. Peki bu tür bir yeşil alan gerçekte ne tür bir fark yaratacak?
Liege Üniversitesi'nden Prof. Jacques Teller şunları söyledi: "Selde oluşan hasar azalır. Kuraklıklara gelince; bu tür bir yeşil alan bulunduğu yerdeki suyu tutar. Ayrıca hem yüzey hem hava sıcaklıklarının azalmasına katkı sağlar ve bu da sakinler için iyi bir şey.”
Eupen Belediye Başkanı Claudia Niessen şunları ekledi: "Geçtiğimiz birkaç yıl bana güvenliğimizin sürdürülebilir ve ileriye dönük mekânsal planlama ile ne kadar yakından bağlantılı olduğunu gösterdi. Ve doğayı korumanın güvenlik için önemli bir yatırım olduğunu."
REKLAMBaşkan şöyle devam etti: "Özel sektör ve aynı zamanda kamu aktörleri olarak, aşırı hava olaylarıyla ilişkili artan sayıdaki krize hazırlanmamız gerekiyor. Bu nedenle bugün şehirlerimizi yeniden tasarlamamız ve doğaya alan açmamız gerekiyor."
“Büyük ölçüde adaptasyon sağlamamız gerekecek”
Ulusal güvenlik ve dirençlilik, 2021 sel felâketinin ardından kurulan Brüksel merkezli İklim Değişikliği Risk Değerlendirme Merkezi’nin (CERAC) kilit odak noktalarıdır.
Bu kuruluş orta ve uzun vadede Belçika'nın iklim ve çevresel tehlikelere karşı maruziyetini ve kırılganlığını değerlendiren bağımsız risk değerlendirmeleri sağlamaya adanmıştır. Burada amaç politika yapıcılara konuyla ilgili bilgi ve tavsiyeler sunmaktır.
CERAC'ın başında bulunan Luc Bas şunları vurguladı: "Bu senaryolara baktığımızda; en iyimser senaryoya göre bile büyük ölçüde adaptasyon sağlamamız gerekecek, yani her hâlükârda meydana gelecek iklim değişikliğine hazırlanmamız gerekecek.
REKLAMBunun için de nelerin olacağını, bunların nerede olacağını bilmemiz gerekecek. Bizi bekleyen felâketlerin yerel bağlamının, coğrafi bağlamının ne olduğundan daha emin olmamız gerekiyor."