Kenya'da vahşi yaşam yetkilileri, her yıl 50 ila 120 fili insanlara saldırdıkları gerekçesiyle öldürüyor.
REKLAM
İnsanlar ve filler arasındaki giderek kötüleşen çatışmaya karşı, araştırmacılar beklenmedik bir barış elçisi keşfetti: arılar.
Kenya'da dokuz yıl süren bir çalışma, fillerin, direkler arasına yerleştirilen canlı arı kovanlarından oluşan basit bir yapı olan arı kovanı çitlerinden yüzde 86 oranında kaçındığını ortaya koydu. Bu caydırıcılık, fillerin taze ürünlere ulaşmak için çiftliklere akın ettiği ve bazen düşmanlıkla karşılaştığı yoğun mahsul sezonunda da etkili oldu.
Artan insan nüfusuyla birlikte, bu bulgular hem geçim kaynaklarını hem de yaban hayatı habitatlarını koruyacak doğa temelli güçlü bir çözüm sunuyor.
Habitat kaybı ve insan müdahalesi büyüyen tehlikeler
Save the Elephants, Wildlife Research and Training Institute, Kenya Wildlife Service ve Oxford Üniversitesi'nden uzmanların öncülüğünde yürütülen çalışma, nazik devler olarak adlandırılan fillerin dolaştığı dünyadaki pek çok ülke için can sıkıcı bir sorunu ele alıyor.
Afrika'dan Hindistan ve Güneydoğu Asya'ya, keskin nüfus artışları fillerin yaşam alanlarını daralttı ve onları insanlarla yakın temasa mahkum etti.
Kenya nüfusu 2020'den bu yana iki kattan fazla arttı. Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ - WHO) göre, 2050 yılına kadar, bugün 55,3 milyon olan nüfusun yüzde 51 daha artarak 83,5 milyonun üzerine çıkması bekleniyor.
Tüm bunlar olurken, fillerle ilgili olaylar da giderek sıklaşmaya başladı. Bu olaylar, çiftçilerin ürün ve güvenliklerini riske atarken, fillerin de yaralanma ya da ölümle karşı karşıya kalmasına yol açıyor.
Uluslararası Hayvan Refahı Fonu'na göre, 2010-2017 yılları arasında insan-fil çatışmalarında yaklaşık 200 kişi hayatını kaybetti. Şu anda Kenyalı vahşi yaşam yetkilileri her yıl 50 ila 120 fili insanlara saldırdıkları gerekçesiyle öldürüyor.
Arılar filleri neden korkutuyor?
2002 yılında Save the Elephants kurucu üyeleri Iain Douglas-Hamilton ve Fritz Vollrath, filler üzerinde arı sesinin caydırıcı etkisini araştıran ilk makalelerini yayınladı. Araştırmada, fillerinin arı seslerinden kaçtığı ve diğerlerini uyarmak için başlarını sallayarak, toz kaldırarak ve gürleyerek tepki verdikleri keşfedildi.
Filler ve Arılar projesinin lideri Lucy King'e göre bu tepki, fillerin görünmeyen yumuşak noktalarından kaynaklanıyor. Kalın derilerine rağmen, arılar göz, ağız ve hortum gibi hassas bölgelere saldırabiliyor. Binlerce yıl boyunca filler, bu küçük canlılara karşı doğuştan gelen bir korku geliştirdi.
Save the Elephants, bu evrimsel korkudan yararlanarak fillerle insanlar arasındaki çatışmayı azaltmayı amaçlıyor. Bal arıları, özellikle geceleri çiftliklere saldıran filler için etkili bir caydırıcı olarak kullanılıyor. Grup, Afrika ve Asya'daki 97 bölgede toplam 14.000 arı kovanı kurdu.
Kenya'daki Tsavo Doğu Milli Parkı yakınlarındaki iki köyde yapılan çalışmada, 26 çiftlikte 2014-2020 yılları arasında yaklaşık 4.000 fil yaklaşımı analiz edildi. Mahsul yetiştirmenin en yoğun olduğu altı sezonda vakaların yüzde 86’sında, arı kovanı çitlerinden yayılan vızıltı filleri uzaklaştırmayı başardı.