Aralarında İngiltere ve Brezilya'nın da bulunduğu sadece birkaç ülke ulusal iklim taahhütlerini zamanında sundu.
REKLAM
Ülkelerin en son ulusal iklim planlarını sunmaları için belirlenen son tarih geçti ve çoğu ülke hedeflenen tarihi kaçırdı.
Paris Anlaşması'nı imzalayan 195 tarafın sadece 11'i kendi anlaşmalarını zamanında sundu.
Paris Anlaşması ile başlatılan sürecin bir parçası olarak ülkelerin kendi hazırladıkları sera gazı emisyon azaltımlarına dair Ulusal Katkı Beyanları (NDC) olarak bilinen bu planların 10 Şubat'a kadar teslim edilmesi gerekiyordu. Hindistan, Avustralya ve tüm blok adına sunum yapan AB de dahil olmak üzere 187 ülke henüz kendi beyanlarını teslim etmedi.
İngiltere ve Brezilya gibi sadece birkaç ülke NDC'lerini son tarihten önce sunmayı başardı.
Şimdi BM, ülkelerin bu planların "birinci sınıf" olmasını sağlamak için "biraz daha zaman" ayırmaları gerektiğini söyledi. İklim şefi Simon Stiell'e göre asıl son tarih, planların COP30 öncesinde değerlendirileceği Eylül ayı.
Ülkeler NDC'lerini zamanında sunmazlarsa ne olur?
2015 yılında imzalanan Paris Anlaşması, ülkelerin her beş yılda bir giderek daha iddialı NDC'ler ortaya koymalarını gerektiriyor. Bu son tarih, BM iklim ofisinin bulunduğu Almanya'da 10 Şubat saat 11:59 idi.
Ancak son tarihten sonra yapılan başvurular için herhangi bir ceza söz konusu değil.
Bu hafta Brezilya'daki Instituto Rio Branco'da bir konuşma yapan Stiell, bu "çok önemli" planların zamanlamasına değil kalitesine odaklanılması gerektiğini söyledi.
"Bu ulusal planlar hükümetlerin bu yüzyılda üretecekleri en önemli politika belgeleri arasında yer aldığından, kaliteleri en önemli husus olmalıdır," dedi.
Stiell, ülkelerin büyük çoğunluğunun yeni NDC'lerini bu yıl sunacaklarını belirttiklerini ve birçoğunun süreci "son derece ciddiye" aldığını da sözlerine ekledi.
"Dolayısıyla bu planların birinci sınıf olmasını sağlamak için biraz daha zaman ayırmak, bu çabaya nasıl katkıda bulunacaklarını ve dolayısıyla hangi ödülleri kazanacaklarını doğru bir şekilde özetlemek mantıklı."
Stiell, Kasım ayındaki COP30 iklim görüşmelerinden önce yayınlanacak olan NDC sentez raporuna dahil etmek için BM'nin bu planları en geç Eylül 2025'e kadar masasına koyması gerektiğini söyledi. Brezilya'nın bu yılki liderliği, ulusal planların BM iklim konferansında öncelikli olacağının sinyalini verdi.
Dünya Kaynakları Enstitüsü'nün uluslararası iklim direktörü David Waskow, "Çoğu ülke planlarını bu ay teslim etmeyecek olsa da, bu yılın ilerleyen dönemlerinde güçlü taahhütlere sahip olmak, şimdi aceleye getirilmiş zayıf taahhütlere sahip olmaktan çok daha iyidir," diyor.
"Her şeyden önce, yeni ulusal iklim taahhütleri, emisyonları ne kadar hızlı azalttıkları ve insanları giderek artan şiddetli iklim etkilerinden daha iyi korudukları ile değerlendirilmelidir."
Neden daha fazla ülke ulusal iklim planlarını sunmadı?
Şu ana kadar Paris Anlaşmasını imzalayan 195 ülkeden sadece bir düzine kadarı 2035 yılına kadar emisyonlarını azaltmaya yönelik planlarını sundu.
Bu yeni NDC'ler küresel emisyonların yaklaşık yüzde 16'sını kapsıyor. Bunların neredeyse tamamı, ülkeyi Paris Anlaşması'ndan çıkarma sürecini başlatan Başkan Donald Trump'ın göreve başlamasından önce planını sunan ABD'ye ait.
NDC'lerini sunan diğer ülkeler Brezilya, İngiltere ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE).
Yeni Zelanda, İsviçre, Uruguay, Andorra, Ekvator, Marshall Adaları ve Saint Lucia da planlarını zamanında teslim etti. Bu ülkeler birlikte küresel emisyonların sadece yüzde 0,2'sini üretmektedir.
Diğer ülkelerin son tarihi kaçırmalarının birkaç nedeni var.
Waskow, "NDC'lerin son turu COVID-19 pandemisi nedeniyle bir yıl ertelendi. Bu nedenle ülkelerin yeni planlar hazırlamak için o zamandan beri sadece dört yılı vardı," diye açıklıyor. Şubat 2020'de sona erecek olan bu turda, yıl sonuna kadar sadece 48 ülke planlarını sunmuştu ve diğerlerinin çoğu 2021'deki COP26'ya kadar yetişecekti.
"Gelişmekte olan daha küçük ülkeler de iki yıllık iklim ilerleme raporlarını tamamlamak zorunda oldukları ve bu yıl yeni ulusal uyum planlarını masaya yatırmaları gerektiği için kapasite kısıtlamalarıyla karşı karşıyalar."
Waskow, Brezilya'daki COP30 öncesinde dünyanın nerede durduğumuzu doğru bir şekilde değerlendirebilmesi için ülkelerin planlarını en geç Eylül ayında BM Genel Kurulu'na sunmaları gerektiğini de sözlerine ekliyor.
"Liderler bu süreci bir kontrol alıştırması olarak görmemelidir. Zayıf planlar, açık ve net bir şekilde kasvetli bir gelecek anlamına gelir. 2025 adım atma yılıdır," dedi.