Ngũgĩ, hem romanlarında hem de araştırma kitaplarında ülkesinin tarihini İngiliz emperyalizminden yerel yönetimlerin baskıcı rejimlerine kadar anlattı. Ayrıca sadece anlatılan hikayeleri değil, bu hikayeleri anlatmak için kullanılan dili de sorguladı ve değiştirmeye çalıştı.
REKLAM
Afrika'nın tanınmış yazarlarından Kenyalı Ngũgĩ wa Thiong’o, Çarşamba günü 87 yaşında hayatını kaybetti.
Kızı Wanjiku Wa Ngug, Facebook'ta “Babamız Ngũgĩ wa Thiong’o’nun bu Çarşamba sabahı vefat ettiğini büyük bir üzüntüyle duyuruyoruz,” diye yazdı. “Dolu dolu bir hayat yaşadı, iyi bir mücadele verdi.”
Wa Ngug daha fazla detay paylaşmadı, ancak Ngũgĩ’nin böbrek yetmezliği nedeniyle diyaliz tedavisi gördüğü biliniyordu.
Doğu Afrika'nın en etkili yazarı olarak geniş çapta kabul gören Ngũgĩ, hem romanlarında hem de araştırma kitaplarında ülkesinin tarihini İngiliz emperyalizminden yerel yönetimlerin baskıcı rejimlerine kadar anlattı. Ayrıca sadece anlatılan hikayeleri değil, bu hikayeleri anlatmak için kullanılan dili de sorguladı ve değiştirmeye çalıştı.
2022 yılında iltica ettiği Kaliforniya’da Fransız haber ajansı AFP’ye verdiği röportajda, “Dillere eşitlik konusunda çok güçlü bir inancım var. Dil hiyerarşisi beni tamamen dehşete düşürüyor,” demişti.
“The River Between”, “The Wizard of the Crow” ve “Petals of Blood” gibi romanları, “Birth of a Dream Weaver” adlı anıları ve kültür, kimlik ile tarihin oluşumunda dilin rolünü irdeleyen önemli eleştiri kitabı “Decolonizing the Mind” (Zihni Sömürgecilikten Arındırmak) ile tanınan Ngũgĩ, John Updike’dan Chimamanda Ngozi Adichie’ye kadar dünya çapında birçok yazar tarafından saygı gördü.
Eski ABD Başkanı Barack Obama da Ngũgĩ’nin “tarihin dönüştürücü olaylarının bireysel hayatlar ve ilişkiler üzerindeki etkisini güçlü bir şekilde anlatabilme” yeteneğini övmüştü.
1970’lerde İngilizceyi bırakıp anadili Kikuyu ve Kenya’nın ulusal dili Swahili’yi kullanma kararı başlangıçta geniş bir tepkiyle karşılandı.
Kenyalı yazar David Maillu, “Hepimiz onun delirdiğini düşündük… ama aynı zamanda cesurdu,” dedi. “Kendimize sorduk, kim bu kitapları alacak?”
Fakat bu cesur karar Ngũgĩ’nin itibarını artırdı ve onu Afrika edebiyatının önemli bir figürü haline getirdi.
Ngũgĩ ile bir başka yazar Ngugi wa Mirii, 1977’de “Ngaahika Ndeenda” (“İstediğim Zaman Evlenirim”) adlı oyunlarının sahnelenmesinden sonra suçlama olmaksızın hapse atıldı. İşte o dönemde Kikuyu dilinde ilk romanı “Devil on the Cross”u (Haç Üzerindeki Şeytan) yazmaya karar verdi ve kitap 1980’de yayımlandı.
Uluslararası Af Örgütü onu 'vicdan mahkumu' ilan etti ve dünya çapında yürütülen kampanya sayesinde 1978 Aralık’ında Kamiti Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nden serbest bırakıldı.
2018’de Guardian’a verdiği röportajda, “Direniş, hayatta kalmanın en iyi yoludur,” demişti. “Bu, haksızlığa küçük bir ‘hayır’ deme şekli bile olabilir. Gerçekten haklı olduğunu düşünüyorsan, inandığın şeylere bağlı kalırsın ve bu seni hayatta tutar.”