Doğu Bloğu’nun en büyük gençlik müzik festivali olan Jarocin, komünist dönemde gri gerçeklikten bir kaçış ve özgürlük alanıydı. Rejim değişse de festival hala varlığını sürdürüyor ve kalabalıkları kendine çekiyor.
REKLAM
Jarocin Festivali'nin kökeni, amatör rock gruplarını teşvik etmek amacıyla bölgesel bir müzik yarışması olan Wielkopolskie Rytmy Mlodych (Wielkopolska Gençlerin Ritimleri) olarak başladığı 1970 yılına kadar uzanıyor.
Küçük bir kasaba olan Jarocin'de düzenlenen festival kısa sürede popülerlik kazandı ve Polonya'nın dört bir yanından gençleri kendine çekti.
Festival 1980 yılında Festival in Jarocin adını aldı ve alternatif ve yeraltı müziği için bir platforma dönüştü.
Festival Doğu Bloğu'nda benzersiz bir statü kazandı. Rock müziğin bastırıldığı çoğu komünist ülkenin aksine, Jarocin resmi olarak hoşgörülen (ancak yakından izlenen) bir alan haline geldi. Grupların kendilerini sanatsal olarak özgürce ifade edebildikleri ve baskıcı komünist rejim altındaki otoriterlik, sansür ve sosyal normlarla ilgili hayal kırıklıklarını dile getirebildikleri birkaç yerden biriydi.
1980'lerde Jarocin hem müzikal hem de sosyo-politik bir fenomendi ve sıkıyönetim sırasında ve sonrasında Polonya gençliği için yıkıcı bir ses sunuyordu.
Dezerter, Kult ve Armia gibi Polonyalı punk ve rock ikonları için ideal bir alan oldu.
1989'da komünizmin çöküşüyle birlikte Jarocin bir dönüşüm sürecine girdi. Baskıcı bir rejimde ifade özgürlüğünün sığınağı olarak festivalin orijinal rolü artık o kadar da gerekli değildi.
1990'lar Polonya kültürünün daha fazla ticarileşmesini beraberinde getirdi ve Jarocin daha açık, piyasa odaklı bir toplumda kendini yeniden tanımlamak için mücadele etti.
Festival 2000'li yıllarda 1980'lere duyulan nostaljinin artması ve alternatif müziğe olan ilginin yeniden canlanmasıyla bir rönesans yaşadı.
Festival artık NEXT FEST, SALT WAVE BY PORSCHE ve BITTERSWEET Festival gibi festivalleri bünyesinde barındıran Poznan'daki Good Taste Production ajansı tarafından düzenleniyor.
Festival sözcüsü Edgar Hein Euronews'e Jarocin'i çevreleyen efsaneyi anlattı.
"Bu tam anlamıyla bir efsane. Geçmişi 1970'e kadar uzanan, sadece rock gruplarının değil, en büyük Polonyalı grupların kariyerlerinin başladığı bir festival. Burada bir tür sosyal devrim gerçekleşti diyebiliriz, çünkü 80'lerin, 90'ların alt kültürleri burada kendilerini gösterecek bir yer buldular. Her zaman festivalin tarihine bir selam vermeye çalışıyoruz, bu yüzden Darek Malejonek'in, Hunter grubunun veya Kobranocka'nın 40. yıldönümü."
Jarocin festivalinin ilk edisyonlarında sahne alan sanatçılardan biri olan ve Darek Malejonek ile sahnede 40'ıncı yılını kutlayan "Maleo" ile konuşuyoruz.
"84 yılında 'Israel' ve 'Culture' gruplarıyla birlikte ön elemelerde yarışmak üzere Jarocin'e geldik. Büyük sahneye çıkmaya hak kazandık ve bu benim bugüne kadar devam eden sanatsal faaliyetlerimin başlangıcı oldu."
"Bugün ticari bir festival ama kalbim her zaman burada daha güçlü atıyor çünkü her şeyin başladığı yer burası."
Sanatçı bize bu karşı kültür festivalinin nasıl gizli Güvenlik Servisi görevlilerinin büyüteci altına girdiğini anlatıyor.
"Çok sayıda Güvenlik Servisi ajanı vardı ve sivil giyimli farklı, tuhaf insanlar bazen isyanları bile kışkırtıyordu. Televizyon böyle bir isyanı filme alıyordu ve o anda bu pis serserileri, metal dinleyicilerini milletin gözünde küçük düşürüyorlardı."
"O komünist dönemler artık sadece bir anı ama bize her zaman başa çıkma gücü verecek kadar zordu."
Genç gruplar için düzenlenen yarışma hala festivalin çok önemli bir parçası
Küçük sahnede performans sergilemeye hak kazanan Wirefall üyeleriyle konuştuk.
"Çok alternatif çalıyoruz, bence bu tür alternatif metal, yeni metal."
Genç sanatçılar buradaki pek çok grubun ağır ve alternatif müzik çaldığını ama yine de festivalin bir aile havası taşıdığını belirtiyor.
"Çok sayıda çocuk var, örneğin Mateusz ve Konrad festivalin bir parçası olarak çocuklara Tuwim şiirleri okuyor" dedi.
"Bir sonraki Jarocin festivalinde çaldığımızda kesinlikle ailemi de götüreceğim."
Bir dizi etkinlik ve komünist dönemdeki olayları yaşatan bir sergi
Bugünün Jarocin'i nostaljiyi modernlikle birleştiriyor. Çağdaş punk, rock, indie ve hip-hop sanatçılarını sunarken mirasına da saygı gösteriyor.
Modernleşmeye rağmen Jarocin kökleriyle bağını sürdürüyor, bağımsız müzisyenleri ve alternatif sesleri destekliyor, Polonya'da gençliğin isyanının ve sanatsal özgürlüğün sembolü olmaya devam ediyor.
Jarocin sadece bir müzik kutlaması değil, aynı zamanda nesiller boyunca değişen kimlikleri, değerleri ve sanatsal ifadeleri yansıtan, Polonya'nın sosyo-politik değişimlerinin yaşayan bir arşivi.
Tarihine adanmış belgeseller, sergiler ve akademik çalışmalarla Polonya'nın kültürel mirasının bir parçası olarak kabul ediliyor.
Komünist dönemde yıkıcı bir gençlik buluşmasından demokratik Polonya'da dinamik bir müzik festivaline dönüşen Jarocin'in evrimi, ülkenin tarihsel yörüngesini yansıtıyor.