Avrupa Birliği liderleri savunma kapasitelerini arttırmak istese de şu ana kadar bunun nasıl finanse edileceği konusunda anlaşmaya varamadı.
REKLAM
Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda Perşembe günü yaptığı açıklamada, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYİH) yüzde 5'inin savunmaya aktarılmasını hedeflediklerini söyledi.
Brüksel'de düzenlenen Avrupa Birliği (AB) liderler zirvesine katılan Nauseda, "Litvanyalılar savunmanın güçlendirilmesi gerektiğini savunuyor ve bunu ulusal düzeyde yapıyoruz, ancak Avrupa çapında kararlara ihtiyacımız var," dedi.
"Harcamalarımızı önümüzdeki yıllarda GSYİH'mizin yüzde 5'ine kadar artıracağız. Çünkü biliyoruz ki, önce kendimize, sonra müttefiklerimize güvenebiliriz ve onlara çok güveniyoruz," diye ekledi.
Aynı zamanda NATO üyesi olan Litvanya bu yıl GSYİH'sinin yaklaşık yüzde 3,2'sini savunmaya harcayarak askeri ittifakın yüzde 2'lik hedefini aştı.
Savunma Bakanı Laurynas Kasciunas ise harcamaların 2025 yılında yüzde 4'e ulaşması çağrısında bulundu.
Komşu Polonya ise, bu yıl yüzde 4'ten fazla harcama yapmış ve 2025 yılında GSYİH'sinin yüzde 5'ini savunmaya ayırmıştı.
Harcamaların arttırılması, Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana hem AB hem de NATO liderlerinin gündeminde olan bir konu.
Örneğin Avrupa Komisyonu, Avrupa savunma sanayinin rekabetçi kalabilmesi ve mevcut talebi karşılayabilmesi için önümüzdeki 10 yıl içinde 500 milyar euroya (18,2 trilyon Türk Lirası) daha ihtiyaç duyulduğunu öngörüyor.
Liderler yaz aylarında Lahey'de bir araya geldiklerinde NATO müttefikleri için yeni bir harcama eşiği üzerinde anlaşmaya varılması bekleniyor. İttifakın yeni Genel Sekreteri Mark Rutte geçen hafta yaptığı açıklamada harcamaların "yüzde 2'den çok daha fazla olmasını" ve bunun "iki katına çıkarılması gerekebileceğini" söyledi.
"Eğer daha iyi harcama yapmak yerine sadece daha fazla harcama yapacaksanız, en az yüzde 4'e çıkmak gerekir" dedi.
"İki şey yaparak yüzde 4'ün altına inebiliriz: Birincisi, savunma sanayi tabanımızın ve dolayısıyla savunma kuruluşlarımızın bir parçası olarak en yenilikçi teknolojileri aldığımızdan emin olmak; ikincisi ise bunu birlikte yapmak."
Bu arada Komisyon'un yeni savunma sorumlusu Andrius Kubilius yüzde 3'lük bir hedefte bulundu ve üye devletlerin bu fonların bir kısmını önden vererek ortak alım yapmalarını ve "savunma tahvilleri" ihraç ederek oluşan borcu geri ödemelerini istedi.
Ancak savunma harcamalarını finanse etmek için birlikte borçlanma fikrine aralarında Hollanda ve Almanya'nın da bulunduğu bazı üye devletler şimdilik karşı çıkıyor.
Hollanda Başbakanı Dick Schoof perşembe günü yaptığı açıklamada ortak borçlanmaya karşı olduğunu yineleyerek, "savunma sanayinin daha fazla üretim yapabilmesi için çalışılmasını" ancak paranın "özel sermayeden, tercihen kredi ve eurobond olmadan" gelmesi gerektiğini savundu.
Genelde "tutumlu bir ülke" olarak anılan Hollanda'nın bu yıl, 10 yıl önce uygulamaya konulmasından bu yana ilk kez yüzde 2'lik NATO hedefine ulaşması bekleniyordu.
Bu arada Nauseda, ortak savunma kapsamında eurobond çıkarılmasını bir kez daha destekledi.
"Bunu Litvanya'da yapıyoruz ve tüm Avrupa düzeyinde yapmalıyız. Mali istikrar önemli ama biliyorsunuz, eğer egemenlik yoksa, bağımsızlık yoksa, mali istikrar da bir hiçtir. Dolayısıyla güvenliğimize dikkat etmeliyiz," dedi.
AB liderleri, Komisyon'un, AB yürütme organının savunma üretimi ve kapasitesindeki artışı finanse etmek için çeşitli seçeneklerin ana hatlarını belirleyeceği bir raporunu bekliyorlar.