Uygulamadaki 'Otonom Ticaret Önlemleri' (ATM) sistemi daha önce bir kez uzatılmıştı, ancak Haziran ayında süresi doluyor ve bir kez daha uzatılması hukuken mümkün değil. Komisyon daha önce de bu tarihten sonra sistemin uzatılmayacağını birçok kez belirtmişti.
REKLAM
Avrupa Komisyonu, Ukrayna ile gelecekte imzalanacak serbest ticaret anlaşmasına ilişkin müzakerelerde bir uzlaşı sağlanamaması ihtimaline karşı hazırlık yapıyor. Mevcut düzenleme 5 Haziran’da sona ereceği için zaman daralıyor.
Komisyon sözcüsü çarşamba günü, “Zaman baskısı var, bu nedenle Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Anlaşması (DCFTA) gözden geçirilip 6 Haziran’a kadar yürürlüğe girmediği takdirde uygulanabilecek geçici önlemleri de değerlendiriyoruz,” dedi.
Sözcü, bu geçici önlemlerin Ukraynalı muhataplarla da görüşülmeye başlandığını ekledi.
“Geçici önlemlerin kesin olarak gerekli olacağını söylemiyorum. Söylediğim şey şu: Bu olasılığa karşı hazırlık yapıyoruz ve bence herkes Avrupa Komisyonu’nun sorumlu davranması gerektiği konusunda hemfikir.”
Halihazırda AB ile Ukrayna arasındaki ticaret, Ukrayna tarım ürünlerine uygulanan tüm gümrük vergileri ve kotaların geçici olarak kaldırılmasını öngören “Otonom Ticaret Önlemleri” (ATM) çerçevesinde yürütülüyor. Bu sistem, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’ya başlattığı geniş çaplı işgalin ardından devreye alınmıştı.
ATM sistemi daha önce bir kez uzatılmıştı, ancak Haziran ayında süresi doluyor ve bir kez daha uzatılması hukuken mümkün değil. Komisyon daha önce de bu tarihten sonra sistemin uzatılmayacağını birçok kez belirtmişti.
Mevcut sistem bazı AB ülkelerinde, özellikle Fransa ve Polonya’da, Ukrayna’dan gelen tarım ürünlerinin artması nedeniyle tepkiyle karşılanmış ve çiftçilerin protestolarına yol açmıştı. Bu nedenle, sistemin yerine geçecek resmi bir serbest ticaret anlaşmasına ihtiyaç duyuluyor.
Sözcü, “Önceliğimiz, AB-Ukrayna DCFTA’nın gözden geçirilmesi üzerinde çalışmak,” diyor.
Ancak tarım konusu en hassas başlık olmaya devam ediyor. AB’nin Tarımdan Sorumlu Komiseri Christophe Hansen, gelecekteki anlaşmada ATM kapsamında tanınan geniş ithalat haklarının korunmayacağını açıkça ifade etti.
Ukrayna ise bu hakların korunmasından yana. Başbakan Denys Şmyhal geçen ay Brüksel’i ziyaretinde, “Avrupa Komisyonu ile müzakerelere başlayıp mevcut işbirliği düzeyini koruyarak bunu yeni anlaşmada güvence altına almak istiyoruz,” demişti.
Komisyon sözcüsüne göre, hedef hem AB hem de Ukrayna’daki aktörler için uzun vadeli öngörülebilirlik ve istikrar sağlamak.
“Bu yaklaşım, Ukrayna’nın kademeli olarak AB’ye katılım sürecine katkı sağlayacak ve aynı zamanda AB tarafındaki özellikle tarım-gıda sektörüne dair hassasiyetleri de gözetecek,” dedi.
Yine de Komisyon aceleci değil. “Her şey zamanı geldiğinde olur,” diyen sözcü, karar sürecine üye ülkelerin de dahil olması gerektiğini ve Komisyon’daki yönetim değişikliğinin de takvimi etkilediğini vurguladı.
“Bu işler her zaman istediğimiz hızda ilerlemeyebiliyor” diye ekledi.