NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Moskova’nın yıllık mühimmat üretim kapasitesinin Batılı ittifakın 4 katı olduğunu defalarca kez dile getirdi.
REKLAM
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, geçtiğimiz ay İngiltere'nin başkenti Londra’da yaptığı konuşmada, bu yıl en az 3 kez kamuoyuna açıkladığı uyarısını yineleyerek, “Rusya, mühimmat konusunda üç ayda tüm NATO'nun bir yılda ürettiğini üretiyor,” dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savaş makinesinin “yavaşlamak bir yana hızlandığını” söyleyen Rutte, NATO’nun ekonomik büyüklüğünün Rusya’nın 25 katı olduğunu hatırlatırken, Rusya’nın iki trilyon dolarlık ekonomisinin, 50 trilyon dolarlık NATO ülkelerinden dört kat fazla mühimmat üretmesini “şok edici” olarak nitelendirdi.
Geçtiğimiz yıl ekim ayında askeri ittifakın başına geçen Rutte, aynı uyarıyı tekrarlamaya devam etti: “Bir kez daha söyleyeyim. NATO ekonomisi Rusya'nın 25 katı büyüklüğünde. NATO'nun ekonomisi 50 trilyon dolar, Rus ekonomisi ise 2 trilyon. Ancak bu 2 trilyon dolarlık ekonomi, şu anda NATO’nun toplamda ürettiğinin 4 katı mühimmat üretiyor.”
Bu iddialarını mevcut verilerle doğrulamaya çalıştık. Gördük ki Moskova'nın mühimmat üretimi 2024’te NATO’nun yaklaşık 4 katı kadar olsa da, aradaki farkın kapanabileceğine dair işaretler var.
Rusya'nın mühimmat üretim kapasitesi hakkında ne biliyoruz?
Moskova'nın askeri üretim kapasitesine dair bilgiler gizli tutuluyor. Uzmanların tahminleri, yetkililerin açıklamalarına, sızdırılan istihbarat bilgilerine ve tarihsel verilere dayanıyor.
Ancak kesin olarak söyleyebileceğimiz şu ki: Rusya, 2022'de Ukrayna'ya karşı başlattığı tam kapsamlı işgalin ardından mühimmat üretimini büyük oranda artırdı ve Batılı rakiplerini geride bıraktı.
Estonya Dış İstihbarat Servisi'ne göre, Rusya 2022’de 400 bin top mermisi üretip yenilerken, bu kapasiteyi 2024'te 11 katın üzerinde artırarak 4,5 milyon mermiye ulaştırdı.
Danışmanlık firması Bain & Company’nin Sky News için yaptığı Mayıs 2024 tarihli analiz de aynı sonuca ulaştı: 2024’te toplam 4,5 milyon mermi üretildi veya yenilendi.
Rusya ağırlıklı olarak 122 mm ve 152 mm top mermileri üretiyor. NATO standardı olan 155 mm’lik mermi ise biraz daha büyük çaplı ve ağırlıklı olarak Batılı müttefiklerin Ukrayna’ya sağladığı obüs sistemlerinde kullanılıyor.
Bain & Company'nin analizine göre, Moskova'nın tercih ettiği 152 mm'lik mermiler, NATO standardı olan 155 mm’lik mermilerden yaklaşık dört kat daha ucuz. 152 mm'lik bir merminin üretim maliyeti yaklaşık bin dolar (860 euro), NATO standardı merminin maliyeti ise yaklaşık 4 bin dolar (3 bin 430 euro).
Rusya'nın sahip olduğu mühimmat stokunun, üretim kapasitesinin de üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Bunun nedeni, müttefiklerinden ithal ettiği stoklar.
Bu hafta medyaya sızan Güney Kore istihbarat raporlarına göre, Kuzey Kore Rusya’ya Ukrayna'da kullanılmak üzere 12 milyon adet 152 mm'lik top mermisi sağladı.
Bu rakam bağımsız olarak doğrulanamasa da, Wall Street Journal'ın geçen Aralık ayında yaptığı uydu görüntüsü analizleri, Kuzey Kore'deki üretim tesislerinin ciddi ölçüde genişletildiğini ve Rusya'ya sevkiyatların arttığını ortaya koymuştu.
NATO'nun kapasitesi ne durumda?
Rutte’nin iddialarını doğrulamak için Avrupa ülkeleri ve ABD'nin -NATO’nun ana üreticileri- mühimmat üretim kapasitelerini karşılaştırdık.
Berlin merkezli Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü'ne göre, Avrupa ve ABD 2024 yılında yılda yaklaşık 1,2 milyon mermi üretti. Rusya’nın tahmini üretimi ise 4,5 milyon civarında.
Bu tahminler, Rutte’nin Rusya’nın yıllık mühimmat üretiminin NATO’nun yaklaşık dört katı olduğu yönündeki açıklamalarıyla büyük ölçüde örtüşüyor.
Ancak Batılı ittifak, 2025 yılında bu farkı ciddi şekilde kapatmayı planlıyor.
Avrupa Komisyonu, mühimmat üretimini 2025 yılında yılda 2 milyon mermiye çıkarmayı hedeflediğini açıkladı. ABD ise ekim ayına kadar ayda 100 bin mermi üretmeyi hedefliyor.
Norveç, Birleşik Krallık ve Kanada gibi diğer müttefik ülkeler de tedarik zincirlerini güçlendirmeye çalışıyor.
Bu hedeflerin tutturulması halinde NATO, Rusya ile arasındaki farkı önemli ölçüde kapatabilir. Ancak Batılı ülkeler, geçmişte verdikleri sözleri tutma konusunda sık sık başarısız oldu.
Avrupa Birliği, Ukrayna’ya Mart 2024’e kadar 1 milyon top mermisi sağlama hedefini kaçırdı. Bunun üzerine Çekya, Kiev için mühimmat tedarikine yönelik uluslararası bir bağış kampanyasına öncülük etti. Şu ana kadar 16 ülkenin katıldığı bu girişimle Ukrayna'ya 1,6 milyon mermi gönderildi.
Çekya Dışişleri Bakanı, mayıs ayında yaptığı açıklamada, programın 2026 yılına kadar devam etmesi için finansmanın sağlandığını belirtti. Ancak programın geleceği, Ekim ayında yapılacak parlamento seçimlerine bağlı.
Batı’nın geride kalması Ukrayna’nın direnişini tehlikeye mi atıyor?
Bu Batı stoklarının 2025’te ne kadarının Ukrayna’ya gönderileceği de net değil. Kiev hükümeti daha önce cephe hattındaki Rus saldırılarına dayanabilmek için ayda yaklaşık 200 bin mermiye ihtiyacı olduğunu belirtmişti.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise kısa süre önce yaptığı açıklamada, bu yıl müttefiklerinden yaklaşık 3 milyon top mermisi almayı umduklarını, bunun 1,8 milyonunun Çekya öncülüğündeki programdan geleceğini söyledi.
Ancak özellikle Avrupa olmak üzere Batı, mühimmat endüstrisini canlandırmakta hâlâ zorlanıyor. Mühimmat mermilerinin temel bileşeni olan patlayıcı maddeler –örneğin TNT– kıt durumda. Şu anda Polonya'da sadece bir fabrika TNT üretebiliyor.
Batılı ülkelerin hedefleri, Rus ekonomisinin toplam NATO ekonomisinin neredeyse 25'te biri olmasına rağmen, hâlâ Rusya’nın çok gerisinde.