Kökleşmiş yolsuzlukla mücadele, Ukrayna’nın Avrupa Birliği’ne katılma hedefi ve Rusya’nın sürmekte olan topyekûn savaşı karşısında hayati öneme sahip milyarlarca euroluk Batı yardımına erişimini sürdürebilmesi açısından büyük önem taşıyor.
REKLAM
Ukrayna Parlamentosu, perşembe günü Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy tarafından sunulan ve ülkenin iki önemli yolsuzlukla mücadele kurumunun bağımsızlığını yeniden tesis eden yasa tasarısını büyük çoğunlukla kabul etti. Bu adım ile geçen hafta bu kurumların yetkilerini kısıtlayan ve protestolara yol açan tartışmalı düzenleme geri alınmış oldu.
Verkhovna Rada’daki milletvekilleri, Zelenskiy’nin yasa teklifini 331 oyla kabul ederken, 9 milletvekili çekimser kaldı.
Geçen haftaki düzenleme, Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu (NABU) ile Özel Yolsuzlukla Mücadele Savcılığı’nın (SAPO) başsavcının denetimine alınmasını öngörüyordu. Bu gelişme, Ukrayna kamuoyunda, Avrupa Birliği’nde ve uluslararası insan hakları kuruluşlarında sert tepkilere yol açtı.
Eleştirmenler, söz konusu düzenlemenin hükümete yolsuzluk soruşturmalarına müdahale etme ve iktidara yakın isimleri yargı denetiminden koruma olanağı tanıyabileceği yönünde endişelerini dile getirmişti.
Tepkiler ülke genelinde sokak protestolarına yol açtı. Bu gösteriler, Rusya’nın 2022’de başlattığı geniş çaplı işgalinden bu yana Ukrayna hükümetine karşı düzenlenen ilk büyük protesto dalgası oldu.
Her ne kadar göstericiler Zelenskiy’nin istifasını talep etmese de, yaşanan tartışmalar, Rus ordusunun cephe hatlarını yarmaya çalıştığı ve Ukrayna şehirlerine yönelik bombardımanlarını artırdığı kritik bir dönemde, halkın Ukrayna liderlerine duyduğu güveni zedeleme riski doğurdu.
Aynı zamanda, Ukrayna’nın Batılı müttefiklerinden ne kadar ek silah yardımı alabileceği ve bu yardımın ne kadar hızlı sağlanacağı konusunda da belirsizlik sürüyor.
Avrupa Birliği, geçen haftaki yolsuzlukla mücadele kurumlarına yönelik değişikliklere sert tepki gösterdi. AB Genişleme Komiseri Marta Kos, yapılan düzenlemeyi “ciddi bir geri adım” olarak nitelendirdi.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün Ukrayna şubesi de ilk mevzuatı eleştirerek, Ukrayna'nın 2014'teki Haysiyet Devrimi'nden bu yana yapılan en önemli reformlardan birini zayıflattığını belirtti.
Cumhurbaşkanı Zelenskiy ise amacının, uzayıp giden soruşturmaları hızlandırmak, daha fazla mahkûmiyet sağlamak ve Rusya’nın bu süreçlere müdahalesini engellemek olduğunu söyledi ancak bu müdahalenin ayrıntılarına girmedi.
Zelenskiy, protestoları dikkate aldığını, bu nedenle parlamentoya yeni bir yasa tasarısı sunduğunu belirtti. Yeni teklifte, başsavcının ve yardımcılarının yolsuzlukla mücadele kurumlarına emir veremeyeceği ve bu kurumların işleyişine müdahale edemeyeceği açıkça vurgulandı.
Kökleşmiş yolsuzlukla mücadele, Ukrayna’nın Avrupa Birliği üyelik hedefleri ve Rusya’nın tam kapsamlı saldırısı sürerken milyarlarca euroluk Batı desteğine erişimini sürdürmesi açısından kritik önemde görülüyor.