Artan konut fiyatları ve kiralar birçok Avrupalı için endişe kaynağı. Özellikle Güney ve Doğu Avrupa’da yüksek maliyetler, gençlerin aile evinde daha uzun süre kalması anlamına geliyor.
REKLAM
Avrupa Birliği’nde gençler 2024 yılında ortalama 26,2 yaşındayken aile evinden ayrıldı.
AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın son verilerine göre bu rakam, 2023’teki 26,3 yaşa kıyasla biraz düşüş gösterdi.
Güney ve Doğu Avrupa’da gençler aile evinden en geç ayrılıyor. Hırvatistan 31,3 yaş ile ilk sırada yer alırken, onu 30,9 yaş ile Slovakya, 30,7 ile Yunanistan, 30,1 ile İtalya ve 30 yaş ile İspanya izledi.
Buna karşılık, gençler kuzey Avrupa’da daha erken yaşta yuvadan ayrılıyor: Finlandiya’da 21,4, Danimarka’da 21,7 ve İsveç’te 21,9 yaşında gençler aile evinden ayrılıyor.
Hırvatistan, Slovakya, İtalya, İspanya, Polonya, Yunanistan ve İrlanda’da 16-29 yaş arasındaki gençlerin yüzde 80’inden fazlası aileleriyle birlikte yaşıyor ya da hane gelirine katkıda bulunuyor veya ondan faydalanıyor.
Pek çok genç, yükselen konut maliyetleri nedeniyle evden ayrılmayı erteliyor. Bu durum, birçok kişi tarafından “kiralama krizi” olarak adlandırılıyor.
Avrupa Uygun Fiyatlı Konut Planı’nın raportörlerinden Thomas Kattnig, geçen hafta Enerji ve Konuttan Sorumlu Komisyon Üyesi Dan Jorgensen ile yapılan genel kurul oturumunda, “Konut krizi toplumun tam merkezine dokunuyor ve demokrasiye büyük zarar verebilir. Çerçeveyi, yol gösterici ilke olarak yetki ikamesiyle (subsidiarite) Avrupa düzeyinde belirlemeliyiz,” dedi.
Plan, uygun fiyatlı konut hakkının AB’nin birincil hukukuna resmen dâhil edilmesini ve Avrupa Komisyonu'nun bunu uygulamak için bir eylem planı geliştirmesini talep ediyor.
İnsanlar aşırı kalabalık koşullarda mı yaşıyor?
AB ülkelerinin tamamında, gençlerin kalabalık hanelerde yaşama olasılığı genel nüfusa kıyasla daha yüksek oldu.
2024’te AB’deki gençlerin dörtte birinden fazlası kalabalık hanelerde yaşadı. Bu oran, 2023’e kıyasla 0,5 puanlık küçük bir artış anlamına geliyor.
Gençlerin kalabalık hanelerde yaşama olasılığının en düşük olduğu ülke yüzde 4,1 ile Kıbrıs olurken, bu oranın en yüksek çıktığı ülke ise yüzde 58,3 ile Romanya oldu.
Durum, gençlerin yarısından fazlasının kalabalık hanelerde yaşadığı Letonya ve Bulgaristan’da da endişe verici. Litvanya, İtalya, Slovakya, Polonya, Hırvatistan ve Yunanistan’da ise bu yaşam koşulu gençlerin üçte birinden fazlasını etkiliyor.
AB’de 15-19 yaş arasındaki vatandaşlar, kalabalık evlerde yaşama konusunda genellikle en çok etkilenen grup oluyor.
Maaşların ne kadarı kiraya harcanıyor?
2024 yılında AB’deki gençlerin neredeyse yüzde 10’u, kullanılabilir gelirlerinin yüzde 40’ını ya da daha fazlasını konuta harcayan hanelerde yaşadı.
Gençler için konut maliyeti yükünün en düşük olduğu ülkeler Hırvatistan (yüzde 2,1), Güney Kıbrıs (yüzde 2,8) ve Slovenya (yüzde 3,0) oldu. Buna karşılık, en yüksek oranlar açık ara Yunanistan (yüzde 30,3) ve Danimarka’da (yüzde 28,9) görüldü.
Mantıken, maliyetin büyük kısmını üstlenenlerde yük artıyor. Danimarka, Hollanda, İsveç, Almanya ve Finlandiya gibi gençlerin aile evinden daha erken ayrılma eğiliminde olduğu ülkelerde, gençler için konut maliyeti yükü daha yüksek.
Öte yandan, Güney Kıbrıs, Hırvatistan ve İtalya gibi gençlerin aile evinden daha geç ayrıldığı ülkelerde, konut maliyeti yükü daha düşük seviyelerde rapor ediliyor.