Sosyal medyadaki iddialar, Portekiz'de kamusal alanda burka ve peçeyi yasaklayacak olan ve kısa süre önce onaylanan bir yasanın aşırı genişletilmiş hali olarak gözüküyor.
Sosyal medyadaki bazı paylaşımlar, Portekiz'in tüm İslami kanun ve uygulamaları yasakladığını ve buna uymamanın 4 bin euro para cezasıyla sonuçlanacağını iddia ediyor.
Yaygın olarak paylaşılan, 800 binden fazla kez görüntülenen ve binlerce beğeni alan bir X gönderisinde, giderek daha fazla AB ülkesinin aynı şeyi yapmaya hazırlandığı belirtiliyor.
Gönderiye aynı iddiaları aktaran bir video eklenmiş ve Fransa, İtalya, İsveç, Avusturya ve Belçika'nın da aynı tedbirleri uygulayacağı söyleniyor.
Ancak Portekiz'in -diğer AB ülkeleriyle birlikte- tüm İslami uygulamalara doğrudan bir yasak getirmekte olduğu iddiası yanlıştır.
Bu iddia, kamuya açık yerlerde peçe takılmasını yasaklayan ve neredeyse tamamen yeşil ışık yakılan yeni bir yasa tasarısının abartılması gibi görünüyor.
Ekim ayı ortasında Portekiz parlamentosu, bazı Müslüman kadınların taktığı yüz örtülerini hedef aldığı gerekçesiyle eleştirilen, kamusal alanda "cinsiyet veya dini" nedenlerle takılan yüz örtülerini yasaklayan bir yasa tasarısını onayladı.
Yasa, aşırı sağcı Chega partisi tarafından önerilmiş ve iktidardaki merkez sağ PSD, Liberal İnisiyatif ve merkez sağ CDS-PP'den destek almıştı.
Tasarıda Chega, insanların - özellikle de kadınların - yüzlerini gizlediklerinde "dışlanma ve aşağılanma durumlarına" maruz kaldıklarını ve böyle bir eylemin Portekiz'in "özgürlük, eşitlik ve insan onuru" ilkeleriyle bağdaşmadığını söyledi.
Sol görüşlü muhalifler ise bu uygulamanın yabancıları hedef aldığını ve hiç kimsenin peçe takmaya zorlanmaması gerektiğini ancak farklı inançlara sahip olanların ayrı tutulmasının yanlış olduğunu savundu.
Tasarı için sırada ne var?
Yeni yasaya aykırı davrananlar, durumun ciddiyetine bağlı olarak 200 ila 4 bin euro arasında para cezasına çarptırılabilir. Dolayısıyla, internetteki iddialar peçe yasağına gevşek bir şekilde dayanıyor gibi görünse de sonuçta gerçeği abartmış ve yanlış yorumlamıştır.
Yasa şimdi, nihai oylama için genel kurula dönmeden önce değiştirilebileceği bir parlamento komitesinde tartışılacak.
Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa'nın da yasayı onaylaması gerekiyor; aksi takdirde yasayı veto edebilir ya da incelenmesi için Anayasa Mahkemesi'ne gönderebilir.
Euronews'in doğrulama ekibi The Cube'un ulaştığı Portekiz hükümeti, ülkenin tüm İslami uygulamaları yasakladığı veya İslam diniyle ilgili yaygın para cezaları uyguladığı iddialarını "kategorik olarak reddettiğini" söyledi.
"Kısa bir süre önce Parlamento tarafından onaylanan ve halen Parlamento'nun Anayasal İşler, Haklar, Özgürlükler ve Garantiler Komitesi'nde görüşülmekte olan teklif, din ya da nedene bakılmaksızın, sadece kamusal alanlarda yüzü gizlemeye yönelik kıyafetlerin kullanımının yasaklanmasına atıfta bulunmaktadır," diyen bir sözcü, buna uyulmaması halinde 4 bin euroya kadar çıkabilecek potansiyel para cezalarının altını çizdi.
Sözcü, "Portekiz, Anayasa'da yer alan din özgürlüğünü tam olarak güvence altına alan ve tüm dini topluluklara saygı göstermeye devam edecek olan demokratik bir hukuk devletidir," dedi.
Yasanın tamamen onaylanmasıyla birlikte Portekiz, burkayı halihazırda yasaklamış olan Avusturya, Fransa, Belçika ve Danimarka gibi ülkelere katılmış olacak; Chega yasak önerisini sunarken bu ülkeleri örnek göstermişti.
Ne olursa olsun, burka yasağı bu ülkelerden herhangi birinin İslam'ı yasakladığı anlamına gelmiyor.
2011 yılında yürürlüğe giren bir yasa ile Fransa, kamusal alanda yüzü tamamen örten peçe takılmasını yasaklayan ilk Avrupa ülkesi oldu. Bunu aynı yıl Belçika, 2016'da Bulgaristan, 2017'de Avusturya ve 2018'de Danimarka takip etti.
Yasanın fiilen uygulanma oranı ise polis kaynaklarına bağlı olduğu için ülkeler arasında farklılık gösteriyor.
İtalya, Hollanda ve İspanya gibi diğer ülkeler, okullar ve hükümet binaları gibi belirli bölgeler veya kamusal alanlarla kısmi yasaklara sahip.
Bununla birlikte, bu ülkelerin hiçbiri İslam'ı yasaklamamıştır ve hepsi de 9. Maddesinde herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğü hakkına sahip olduğunu belirten Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne taraftırlar.
AB düzeyinde, inanç ve din özgürlüğü hakkı AB Temel Haklar Şartı'nın 10. Maddesinde de yer almaktadır.