Avrupa Komisyonu, teknoloji milyarderi Elon Musk’ın sosyal ağı X'i Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında ilk kez verilen bir cezayla hedef aldı. Komisyon, hesapların tik işaretleri ile reklam politikalarının AB yasalarına uygun olmadığını açıkladı.
Avrupa Komisyonu, iki yıl süren soruşturmanın ardından Elon Musk’ın sahibi olduğu sosyal medya platformu X’e (eski adıyla Twitter) Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında ilk kez 120 milyon euro (5,95 milyar TL) para cezası kesti.
Soruşturmanın merkezinde, eskiden resmi hesapları ücretsiz doğrulamak için kullanılan ancak artık aylık 7 euro (347 TL) karşılığında satılan mavi tik bulunuyor. Komisyon, bunun kullanıcıları kimlik doğruluğu konusunda yanıltma riski taşıdığını belirtiyor.
Komisyon, yeni X ayarlarında mavi tike sahip bir hesabın artık gerçek kullanıcı anlamına gelmediğini, hatta bir bot olabileceğini söyledi. Bu nedenle DSA kurallarının ihlali gerekçesiyle mali yaptırım kararı alındı.
Komisyon ayrıca X’in sosyal medya platformlarındaki reklam şeffaflığı yükümlülüklerine uymadığını tespit etti. Reklam ile içerik arasındaki çizginin bulanıklaşması, kullanıcılar için mali dolandırıcılık riskini artırıyor.
Komisyona göre kullanıcılar ve yetkililer, platformdaki güncel reklam verenler kaydına erişemiyor. Bu durum özellikle seçim dönemlerinde sorun yaratabilir, çünkü içeriklerin kaynağı belirsiz kalıyor.
X ayrıca bazı reklamların neden belirli kullanıcılara gösterildiğine dair bir gerekçe sunamadı.
Komisyon, X’in araştırmacılara görüntülenme ve beğeni verilerini sağlamadığını da eleştirdi; bu, DSA kapsamında zorunlu bir yükümlülük.
Bir Komisyon yetkilisine göre ceza miktarı “orantılılık” ilkesine dayanıyor.
Toplam ceza; mavi tik ihlali için 45 milyon euro (2,23 milyar TL), araştırmacılar için veri erişimi ihlali için 40 milyon euro (1,98 milyar TL) ve reklam kayıtlarına erişim eksikliği için 35 milyon euro (1,73 milyar TL) hesaplanarak belirlendi.
Buna rağmen Komisyon’un verdiği ceza, DSA’nın X’in küresel cirosu üzerinden uygulayabileceği yüzde 6’lık maksimum cezanın oldukça altında kalıyor.
Genel olarak bakıldığında, bu yaptırım Avrupa dijital pazarına hâkim diğer ABD’li teknoloji devlerine kesilen cezalara kıyasla nispeten küçük.
Nisan ayında AB’nin büyük teknoloji şirketlerine yönelik rekabet yasası kapsamında Apple’a 500 milyon euro (24,8 milyar TL), Meta’ya 200 milyon euro (9,92 milyar TL) para cezası verilmişti.
Musk’ın X platformuna yönelik Avrupa dijital soruşturması
Komisyon’un X’e para cezası kesme kararı iki yıl süren bir soruşturmanın ardından geldi. Bu uzun süreç, çeşitli hükümetler ve ilk von der Leyen Komisyonu döneminde dosya üzerinde çalışan eski Komiser Thierry Breton tarafından eleştirildi.
Bir AB yetkilisi Euronews’e, gecikmenin temel nedeninin Komisyon’un X’in büyük olasılıkla karara karşı dava açacağını öngörerek güçlü bir hukuki dosya hazırlamak istemesi olduğunu söyledi.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ise perşembe günü karar daha açıklanmadan X’te bir paylaşım yaparak süreci sert şekilde eleştirdi.
JD Vance, “AB Komisyonu’nun, sansüre katılmadığı için X’e yüz milyonlarca dolarlık ceza keseceğine dair söylentiler dolaşıyor. AB, çöp nedenlerle Amerikalı şirketlere saldırmak yerine ifade özgürlüğünü desteklemeli,” diye yazdı.
Vance, AB’nin dijital kurallarına uzun süredir karşı çıkıyor.
Geçen Şubat ayında Münih Güvenlik Konferansı’nda Avrupa Komiserlerini “Sovyetlerin siyasi polisi olan ‘AB komiserleri’” olarak nitelendirmişti.
X hakkında hâlâ devam eden iki başka soruşturma bulunuyor. Bunlardan biri platformun yasa dışı içerikle nasıl mücadele ettiği, kullanıcıların bu içerikleri nasıl bildirdiği ve X’in bu içerikleri ne kadar etkili sildiğine odaklanıyor.
Diğer soruşturma ise X’in algoritmik tavsiye sistemine, özellikle de terör radikalleşmesi ve seçim kampanyaları dönemindeki içerik önerilerine yoğunlaşıyor.
Aynı gün Komisyon, TikTok’un reklam kayıtları konusunda yaptığı taahhütleri memnuniyetle karşıladığını da açıkladı. Çinli video platformu bu yılın başından beri soruşturma altındaydı ve sistemini iyileştirmeyi kabul etti.