Çarşamba günü yapılan oylamada AP üyelerinin onayladığı bu mali mekanizma, AB üyelerinin, kendi ülkelerinde yasal olarak kürtaja erişimi engellenen kadınlara gebeliklerinin sonlandırılması için erişim sağlamasına olanak tanıyacak.
Avrupa Parlamentosu (AP), kendi ülkelerinde güvenli kürtaja erişimi olmayan kadınlara yardım etmek üzere bir fon kurulmasını isteyen bağlayıcı olmayan bir kararı onayladı.
Çarşamba günü yapılan oylamada AP üyelerinin onayladığı bu mali mekanizma, AB üyelerinin, kendi ülkelerinde yasal olarak kürtaja erişimi engellenen kadınlara gebeliklerinin sonlandırılması için erişim sağlamasına olanak tanıyacak.
Bu uygulama gönüllülük esasına dayalı olarak tüm AB ülkelerine açık olacak ve Avrupa fonları tarafından desteklenecek. Üye devletler, kürtaj hizmetini kendi iç hukuklarına uygun olarak sağlayacak.
Karara göre bu talep, Avrupa'daki pek çok kadının güvenli ve yasal kürtaja tam erişimden yoksun olduğu gerçeğini ele alıyor.
Bazı AB ülkeleri kürtaj hakları konusunda son derece kısıtlayıcı yasalara sahip. Kürtaja hiçbir koşulda izin verilmeyen Malta'da tam bir yasak yürürlükteyken, Polonya'da kürtaja yalnızca gebe kalmanın cinsel şiddeti takip etmesi veya kadının sağlığı için bir risk olması durumunda izin veriliyor.
Ocak 2021’de Polonya Anayasa Mahkemesi, fetüste ciddi anomali bulunması durumunda kürtaja izin veren düzenlemeyi iptal etti. Bu, o tarihe kadar ülkede kürtajın en yaygın gerekçesiydi.
Bazı ülkelerde yasalar daha esnek olsa da, kürtajı tamamen suç olmaktan çıkaran hukuki güvenceler, yaygın hizmet sunumu, ulusal sağlık sigortası kapsamı veya devlet tarafından sağlanan bilgilendirme eksikliği bulunuyor.
Avrupa Kürtaj Politikaları Atlası 2025'e göre, bazı AB ülkeleri güvenli kürtaj hakkını güvence altına almak için adımlar attı. Örneğin, Fransa bunu anayasal bir hak haline getirirken, Lüksemburg ve Hollanda zorunlu bekleme sürelerini kaldırdı.
Buna karşılık, diğer bazı üye ülkelerde yeni kısıtlamalar kayda geçti. Kürtaj hizmeti sunanlara yönelik taciz arttı ve bu konuda yanlış bilgilendirme yaygınlaştı.
Merkezde bölünme
Avrupa Parlamentosu, karar metnini “My Voice, My Choice” (Benim Sesim, Benim Seçimim) adlı Avrupa Vatandaş Girişimi’ne (ECI) yanıt olarak hazırladı. Girişim, 27 ülkenin tamamında toplam 1,1 milyon imza toplayarak Avrupa’da güvenli kürtaja erişimin iyileştirilmesini talep etti.
Avrupa Vatandaş Girişimleri, vatandaşların AB kurumlarını yeni mevzuat önermeye çağırmasına olanak tanıyan araçlar arasında yer alıyor.
Bir girişim, en az yedi AB ülkesinde toplamda en az 1 milyon kişinin desteğini alırsa, Avrupa Parlamentosu’nda görüşülmek zorunda. Avrupa Komisyonu ise ya yasama adımlarını ortaya koymak ya da bunu neden yapmayacağını gerekçelendirmek için belirli bir süreye sahip.
Parlamentonun konudaki tutumunu netleştiren metin, 358’e karşı 202 oyla kabul edildi; 79 milletvekili çekimser kaldı.
Liberaller, Sosyalistler ve sol gruplar lehte oy kullanırken, sağ ve aşırı sağ gruplar çoğunlukla karşı çıktı. Parlamento’nun en büyük grubu olan Avrupa Halk Partisi (EPP) ise konuya ilişkin olarak ikiye bölündü.
Kararda ayrıca, kürtaj hakkının AB Temel Haklar Şartı’na dahil edilmesi çağrısı da yinelendi. Bu talep, Parlamento tarafından ilk kez Nisan 2024’te kabul edilmişti.
“Yaşam yanlısı” örgütler kararı eleştirdi. İtalyan sivil toplum kuruluşu Pro Vita & Famiglia, bu mekanizmayı “kürtaj Erasmus’u” olarak nitelendirdi ve “masum hayatların sona erdirilmesini teşvik ederek AB fonlarını çekmek için devletleri rekabete sokacak bir teşvik” olduğunu savundu.