Brüksel ve Paris, Trump yönetiminin AB'nin eski Komiseri Thierry Breton’a vize yasağı getirme kararını sert şekilde kınadı. Washington, dijital kuralları 'sansürü besleyen bir mekanizma' olarak nitelendirerek, Breton’u hedef alan yaptırımlarla gerilimi tırmandırdı.
Avrupa Birliği (AB) yetkilileri, Donald Trump yönetiminin “sansürü teşvik eden bir yapı” olarak nitelediği dijital düzenlemelere yönelik adımlarının ve eski bir AB Komiseri hakkında vize yasağı içeren yaptırımlarının ardından, çarşamba günü AB’nin yeni dijital kurallarını savunan açıklamalarda bulundu.
Avrupa Komisyonu tarafından yapılan açıklamada, ABD’nin kararı şiddetle kınanırken, ifade özgürlüğünün Avrupa’da temel bir hak ve demokratik dünyada ABD ile paylaşılan ortak bir değer olduğu vurgulandı.
Brüksel, AB’nin dijital pazarını kendi değerleri doğrultusunda düzenleme konusunda egemen bir hakka sahip olduğunu savunarak, kuralların “adil ve ayrımcılık olmaksızın” uygulandığını kaydetti.
Komisyon, gerekirse ABD tarafından gelen “haksız önlemlere karşı düzenleyici özerkliğini hızlı ve kararlı biçimde savunacağını” da belirtti.
Dijital kurallar, Washington ile Brüksel arasında bir süredir gerilim konusu. Taraflar, AB’de faaliyet gösteren şirketler için standart piyasa kuralları olması gereken düzenlemelerin siyasallaştırıldığı suçlamasını karşılıklı olarak dile getiriyor.
Bu gerilim, ABD’nin bu ay başında yayımladığı tartışmalı ulusal güvenlik strateji belgesiyle daha da arttı. Belgede, Avrupa’nın rotasını kökten değiştirmemesi halinde “medeniyetin çöküşüyle” karşı karşıya olduğu savunuldu.
Trump yönetimi, belgede Avrupa’nın yasa dışı ve aşırı düzenleme ile sansür altında boğulduğunu ileri sürdü.
Belge, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’in yılın başında Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı konuşmada ortaya koyduğu yaklaşımı temel alıyor. Vance, AB için en büyük riskin dış müdahaleler değil, iç düzenlemeler olduğunu savunmuştu.
AB ise bu iddiaları reddederek kuralların adil şekilde uygulandığını vurguluyor.
Öte yandan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Breton’a uygulanan vize yasağının ardından Washington’un, “Avrupa’nın dijital egemenliğini zayıflatmayı amaçlayan bir baskı” uyguladığını söyledi.
Uzun süredir stratejik özerkliği savunan Macron, AB dijital pazarını düzenleyen kuralların Avrupalılar tarafından ve yalnızca Avrupalılar için belirlendiğini söyledi.
Macron, yasağın açıklanmasının ardından Breton’la telefonda görüştüğünü ve “Avrupa’ya hizmet yolunda yaptığı önemli katkılar için kendisine teşekkür ettiğini” belirtti.
Fransa Cumhurbaşkanı, X’te yaptığı paylaşımda, “Baskılara boyun eğmeyeceğiz ve Avrupalıları koruyacağız,” dedi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen döneminde İç Pazar Komiseri olarak görev yapan Breton, sosyal medya ve büyük çevrim içi platformların yayımladıkları içeriklerden sorumlu tutulmasını amaçlayan Dijital Hizmetler Yasası’nın (DSA) hazırlanmasında kilit rol oynamıştı.
DSA kapsamında, dijital şirketlere kurallara uymamaları halinde yıllık küresel cirolarının yüzde 6’sına kadar para cezası verilebiliyor. Farklı ihlaller için özel yaptırımlar da öngörülüyor.
Avrupa Komisyonu, bu ayın başında DSA’yı ilk kez uygulayarak Elon Musk’ın sosyal medya platformu X’e 120 milyon euro para cezası kesti.
Ceza, teknoloji milyarderinin sert tepkisine yol açtı. Musk, "AB’nin ortadan kaldırılması" çağrısında bulundu.
Para cezaları alışıldık olsa da ve birçok ABD yönetimi bunun Amerika’da geliştirilen yenilikleri hedef alan bir çaba olduğunu belirtse de Trump yönetimi söylem ve karşı önlemler açısından daha saldırgan bir tutum benimsedi.
Washington, AB’nin dijital kuralları daha esnek uygulaması durumunda, çelik ve alüminyum gibi kilit sektörlere yönelik gümrük vergilerinde indirim yapabileceği mesajını verdi.
AB, bu öneriyi kırmızı çizgi olarak görüyor; çünkü bunun, ABD’den bağımsız politika belirleme hakkını zayıflatacağı düşünülüyor.
Yaz aylarında Avrupa ürünlerinin çoğuna yüzde 15’e varan gümrük vergileri getirilmesinin ardından Brüksel, yapılan anlaşmanın masadaki en iyi seçenek olduğunu, tek bir vergi oranıyla iş dünyasına öngörülebilirlik sağladığını savunmuş ve dijital kurallar müzakerelerin dışında bırakıldığı için politika bağımsızlığının korunduğunu yinelemişti.
Ancak Trump yönetiminin son adımları, bunun yeterli olmayabileceğini gösteriyor.