2024 yılında küresel uzay araştırmaları ve ticari girişimlerde kayda değer ilerlemeler kaydedildi. Peki, 2025 neler getirecek?
REKLAM
2024 yılında küresel çapta yaklaşık 250 yörünge roketi fırlatıldı. Bu fırlatmaların büyük kısmına SpaceX öncülük ederken, 129 Falcon 9 görevi, iki Falcon Heavy görevi ve üç Starship test uçuşu dahil olmak üzere toplam 134 fırlatma gerçekleştirdi.
Avrupa'dan ise yalnızca beş fırlatma yapıldı. Temmuz ayında Avrupa Uzay Ajansı (European Space Agency - ESA), dokuz CubeSat taşıyan yeni ağır yük roketi Ariane 6’yı, dört yıl gecikmeli olarak fırlattı. Bu roket, Avrupa’nın uzaydaki özerkliğini yeniden kazanmasına yardımcı oldu. Ancak, SpaceX’in yeniden kullanılabilir roketlerinin aksine harcanabilir olması nedeniyle eleştirildi.
Aralık ayında ESA, Güneş’in koronasını incelemek için Proba-3 misyonunu başlattı. İki uydu ile gerçekleştirilen bu görev, güneş havasını anlamak amacıyla yapay tutulma yaratan ilk görev oldu. Koronanın incelenmesi, jeomanyetik güneş fırtınalarının uydu, iletişim ağları ve elektrik şebekeleri üzerindeki etkilerini öngörmek için kritik önemde.
2024, aynı zamanda Boeing Starliner test kapsülündeki itici arızalar ve helyum sızıntıları nedeniyle iki NASA astronotunun uzayda mahsur kalmasıyla dikkat çekti. Kapsül eylül ayında Dünya'ya dönerken, astronotlar Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (International Space Station - ISS) bırakıldı.
NASA, SpaceX Crew-9 görevi 2025’te döndüğünde, onlara yer açmak için koltuk sayısını azaltmayı planlıyor.
Avrupa'nın ilk yörünge fırlatması
2025 yılı, Avrupa topraklarından yörüngeye yapılacak ilk fırlatma için kritik bir yıl olabilir. Bugüne kadar Avrupa'nın tüm yörünge fırlatmaları Fransız Guyanası’ndaki Kourou Uzay Merkezi’nden gerçekleştirildi. Ancak İsveç ve Britanya adaları arasında bu alanda bir rekabet yaşanıyor.
İsveç Uzay Şirketi (Swedish Space Corporation - SSC), Güney Koreli ortağı Perigee Aerospace ile 2025’in sonunda Esrange Uzay Merkezi’nden ilk yörünge uydusunu fırlatmayı planladığını açıkladı. SSC, İsveç Savunma Malzeme İdaresi’nden aldığı siparişle bu projeye temel bir altyapı hazırlığı yapıyor.
Öte yandan, İngiltere'de Saxavord Uzay Üssü ve İskoçya’daki Orbex tesisleri de aynı dönemde kendi fırlatmalarını gerçekleştirmeyi planlıyor.
Uzay sektöründe artan faaliyetler, daha gelişmiş tahrik sistemleri ihtiyacını da gündeme getiriyor. Pulsar Fusion CEO'su Richard Dinan, SpaceX’in insanları yörüngeye çıkarma konusunda harika bir iş çıkardığını, ancak yörüngeden sonra farklı bir tahrik sistemi gerektiğini vurguladı. Şirket, uydu ayrıldıktan sonra uzay boşluğunda çalışmak üzere tasarlanmış en büyük elektrikli tahrik sistemini geliştirdiğini duyurdu.
Bu büyüme, uzayda sürdürülebilirlik konusundaki endişeleri de artırıyor. Amazon'un Kuiper Systems’i, 2025 yılında 3.000’den fazla uydu içeren takımyıldızlar için çeşitli fırlatma araçları kullanmayı planlıyor. ESA’nın verilerine göre, Dünya yörüngesinde bulunan 12.500 uydunun 2.700’ü artık çalışmıyor. Avrupa, uzay enkazı sorununa çözüm getirecek ilk Uzay Yasası’nı 2025 yılında yürürlüğe koymayı hedefliyor.
2025'te başka neler bekleniyor?
2025 yılı çeşitli roket fırlatmalarına ve ilk uçuşlara sahne olacak.
ESA, 2025'in üçüncü çeyreğinde Space Rider mürettebatsız uzay uçağının yörüngesel test uçuşunu gerçekleştirmeyi planlıyor. Bu yeniden kullanılabilir uzay aracı, teknoloji gösterileri ve bilimsel araştırmalar da dahil olmak üzere çeşitli görevler için bir platform sağlamak üzere tasarlandı.
Açılış uçuşunun ardından Ariane 6'nın ilk ticari fırlatışının şubat ortası hedefiyle 2025'in ilk çeyreğinde yapılması planlanıyor. Bu görevde Fransız askeri keşif uydusu CSO-3 taşınacak.
SpaceX, derin uzay görevleri için tasarlanan Starship roketini geliştirmeye devam edecek ve yedinci uçuş testinin Ocak 2025'te yapılması planlanıyor.