Uygulama, 'video akışına ek olarak yerel öneriler ve yakındaki bağlantıları sunan bir Google alternatifi' diye niteleniyor.
REKLAM
Çinli ByteDance firmasının popüler sosyal medya uygulaması TikTok'un 19 Ocak'ta ABD'de yasaklanacağı beklentisi artarken, kullanıcılar kitlesel halde bir diğer Çinli uygulama olan RedNote'a geçmeye başladı.
2013'te kurulan Şangay merkezli RedNote, Çin'de Xiaohongshu adıyla biliniyor ve şimdiden ABD'lilerin uygulama mağazalarında en üst sıraya yükseldi. San Francisco merkezli piyasa istihbarat şirketi Sensor Tower, Salı günü CNN'e yaptığı açıklamada, uygulamanın ABD'deki mobil indirmelerinin önceki haftaya kıyasla neredeyse üç katına çıktığını söyledi.
Reuters, şirkete yakın bir kişiye dayandırdığı haberinde, iki gün içinde RedNote'a 700.000'den fazla yeni kullanıcının katıldığını bildirdi.
RedNote'un 300 milyon aktif kullanıcısı olduğu ve bunların neredeyse yüzde 80'inin kadınlardan oluştuğu iddia ediliyor.
CNBC'nin PitchBook'tan aktardığına göre RedNote'un 2.000'den fazla çalışanı var ve şirket 900 milyon doların (31,9 milyar Türk Lirası) üzerinde fon toplamış durumda.
Son günlerde RedNote'a akın eden kullanıcılara ise medyada "TikTok mültecileri" denmeye başladı.
TikTok kullanıcıları neden RedNote'u tercih ediyor?
RedNote, Çin'in Instagram'a "yanıtı" olarak tanıtılan bir sosyal medya platformu. TikTok'a tam olarak benzemiyor. Teknoloji sitesi TechCrunch, uygulamayı "video akışına ek olarak yerel öneriler ve yakındaki bağlantıları sunan bir Google alternatifi" diye nitelendiriyor.
TikTok'un yasaklanacağı beklentisiyle kullanıcılar, esasen kısa video akışı özelliği nedeniyle RedNote'u tercih ediyor. Hatta bazıları, platformun Çinli kullanıcı tabanına uyum sağlamak için Mandarin dili bile öğreneceklerini söylüyor.
Bu eğilim aynı zamanda son dönemde Meta ve X (eski adıyla Twitter) gibi anaakım platformlara duyulan öfkeyi de yansıtıyor. Nitekim X'in sahibi Elon Musk'ın bir dizi değişiklik yapmasının ardından kullanıcılar BlueSky'a göç ederken, Meta CEO'su Mark Zuckerberg'ün de artık teyitçilerle iş birliği yapılmayacağı yönündeki açıklamaları tepki çekmiş, şirketin içerik politikasındaki diğer değişikliklerin yanı sıra, Instagram ve Facebook'taki yapay zekalı sahte profiller de kullanıcıları rahatsız etmişti.
Bu durumlar, giderek daha fazla kullanıcının Meta platformlarına veya X'e mesafeli yaklaşmasına neden oluyor. Bu da TikTok ve diğer Çinli alternatiflere ilgiyi güçlendiriyor.
Ayrıca ABD hükümetinin TikTok'u yasaklama girişiminin kullanıcılar arasında uyandırdığı tepki de bir diğer Çinli uygulamanın tercih edilmesini açıklıyor gibi görünüyor. Zira CNN'e göre çarşamba itibarıyla uygulamadaki "TikTok mültecisi" hashtag'i yaklaşık 250 milyon görüntüleme ve 5,5 milyondan fazla yorum aldı. Amerikalı kullanıcıların çoğu, bunu, Washington'ın TikTok'u yasaklama hamlesine karşı bir protesto olarak görüyor.
Heather Roberts adlı bir kullanıcı, 45.000'den fazla beğeni toplayan bir video mesajında, "Hükümetimiz bu TikTok yasağına katlanacağımızı düşünüyorsa aklını kaçırmış olmalı," dedi.
"İşte yeni bir Çin uygulamasına geçiyoruz ve buradayız."
'En organik kültürel etkileşim'
Bu arada ABD ve Çin arasındaki teknoloji savaşı, TikTok yasağı ve RedNote'un popülerleşmesi, iki ülkenin yurttaşları arasında beklenmedik bir kültürel etkileşimin de kapısını aralamış gibi görünüyor.
RedNote'a göç eden bir kullanıcı, uygulamanın Çinli kullanıcılarına seslenerek, "Size sadece sizinle iletişim kurmanın bir yolunu bulmaya çalışmak istediğimizi, topluluğunuza saygılı olmak istediğimizi bildirmek istiyorum," dedi.
"İyi konuklar olmak istiyoruz."
Bazı Amerikalı yeni kullanıcılar, platformdaki Çinli kullanıcılara saygı duymaları için Amerikalılara çağrıda bile bulundu.
"Buraya gelen Amerikalı kullanıcılar için kısa bir mesaj: Lütfen buraya siyaset getirmeyin. Burada eğlenmek istiyoruz, burada keyif almak istiyoruz ve halihazırda burada olan insanlara saygı göstermek istiyoruz."
Çoğu Çinli kullanıcı da yeni gelenleri sıcak bir şekilde karşıladı, hatta bazıları yeni "TikTok mültecilerinin" uygulamada gezinmesine yardımcı olmak için video eğitimleri paylaştı.
Çinli bir kullanıcı, "Bu tarihi bir an olabilir," dedi.
"Bir anda çok şey değişmiş gibi geliyor. İki ülkeden sıradan insanlar daha önce hiç gerçekten bağ kurmamıştı."
Hatta bir kişi, Amerikalı internet kullanıcılarının akınından yararlanarak, İngilizce ödevleri konusunda yardım istedi ve 2.000'den fazla beğeni alan viral bir gönderi paylaştı.
Çin teknolojisi analisti ve danışmanlık şirketi Wavelet Strategy'nin kurucusu Ivy Yang, yeni Amerikalı kullanıcıların "son yıllarda ABD ile Çin arasında görülen en organik kültürel değişim biçimlerinden birini beklenmedik bir şekilde yarattığını" söyledi.
"Kullanıcılar dil engellerini aşmanın, kültürel farklılıklarda gezinmenin ve büyüleyici şekillerde bir arada yaşamanın yaratıcı yollarını buluyorlar. Gerçek zamanlı gerçekleşen bu topluluk kurulumunun kalıcı bir etkisi olabilir ve ben ihtiyatlı da olsa iyimserim."
TikTok'tan farkı nedir?
Uygulamanın en büyük farkı, TikTok'un aksine İngilizce veya diğer yurt dışı dillerinde konuşanlar için tasarlanmamış olması. TikTok'un Çin'de olmadığı (Çin'de bunun yerine Douyin adlı benzer bir uygulama kullanılıyor), yani doğrudan Çince dışındaki dillerde konuşan kullanıcılara özel geliştirildiği biliniyor. Bu da RedNote'u Çince dışındaki dillerde kullanmayı daha zor hale getiriyor.
Bu uygulamanın temel özelliklerinden biri, kullanıcıların takip ettiği kişiler yerine ilgi alanlarına odaklanan içerik algoritmasına sahip olması. Bazı kullanıcılar bunun daha özgün içerikleri teşvik ettiğini ve güçlü influencer'ların hakimiyetini azalttığını söylüyor.
Pinterest'e benzer bir düzene ve aynı anda birden fazla gönderi görüntüleme olanağına sahip uygulama, seyahat, makyaj, moda ve alışverişe odaklanmasıyla "Çin'in Instagram'ı" diye niteleniyor.
Kullanıcılar uygulama içerisinde kısa videolar paylaşabiliyor, canlı sohbetlere katılabiliyor, birbirlerini arayabiliyor ve hatta ürün satın alabiliyor.
Hatta 2013'te piyasaya sürüldüğünde uygulamanın ilk ismi, "Hong Kong Alışveriş Rehberi"ydi. Reuters'a göre o dönemde uygulama, Hong Kong'a ve diğer turistik bölgelere dair yerel tavsiyeler arayan Çinli turistleri hedefliyordu.
Yıllar geçtikçe giderek büyüdü ve "Küçük Kırmızı Kitap" anlamına gelen Xiaohongshu adını aldı. Bu ifade, Çinli komünist lider Mao Zedong'a ait alıntıların koleksiyonu olan bir kitaba referans veriyor.
RedNote güvenli mi?
TikTok'un ABD'de yasaklanma tartışmalarına konu olmasının en önemli gerekçesi, Çin'li firmanın ABD'li kullanıcıların verilerine eriştiği yönündeki iddialardı. TikTok bu iddiaları reddetmiş ve kullanıcı verilerini Çin dışında muhafaza etmeyi de içeren bir dizi projeyi ABD yönetimine sunmuştu. Ancak ABD'li yetkililer bu önerilere ikna olmadı.
Bazı yorumculara göre TikTok'un yasaklanması girişiminin ardında halihazırda devam eden ABD-Çin teknoloji ve ticaret savaşı var. Bu da RedNote'un güvenli olup olmadığı veya popülerleşmesi durumunda onun da yasaklanıp yasaklanmayacağı sorularını gündeme getiriyor.
RedNote daha önce de tartışmalarla karşı karşıya kalmıştı. Önceki yıllarda Çin dışından çok sayıda kullanıcı çeken uygulama, bazı bölgelerde uygulama mağazalarından kaldırılmıştı. Aralık 2022'de Tayvan, ulusal güvenlik endişeleri nedeniyle kamu sektörü çalışanlarının resmi cihazlarda uygulamayı kullanmasını yasaklamıştı.
RedNote'un halka açık gizlilik politikasına göre, platform kullanıcının IP adresi aracılığıyla konumu, tarama alışkanlıkları ve diğer bilgiler dahil olmak üzere büyük miktarda veri topluyor. Buna ek olarak, RedNote'un hüküm ve koşulları Mandarin dilinde. Bu da Çin dışından kullanıcıların koşulları kabul ederken, şartları gerçekten anlayıp anlamadığı sorusunu gündeme getiriyor.
Forbes'a göre, TikTok gibi RedNote da Çin veri yasalarına tabi. Bu da verilerin üçüncü taraf hizmet sağlayıcıları veya hükümet yetkilileriyle paylaşılabileceği anlamına geliyor.
Gizlilik ve ötesi
Siber güvenlik danışmanı Jake Moore, TikTok dahil tüm uygulamaların çok fazla bilgi topladığının insanlara hatırlatılması gerektiğini söylüyor. Forbes'a kouşan Moore, "Sosyal medya uygulamaları verilerle destekleniyor ve algoritmayı ince ayarlamak için insanların içeriği nasıl tükettiğini öğreniyor. Coğrafi yasalara bağlı olarak reklamverenlere ve diğer üçüncü taraflara satılıyor," ifadelerini kullanıyor.
Buna göre kullanıcıların, hem RedNote hem de benzer uygulamaları kullanırken mahremiyetlerini korumak için paylaştıkları kişisel bilgileri sınırlandırması ve veri toplamayı kısıtlamak için uygulamanın gizlilik ayarlarını incelemesi önemli.
Ayrıca, TikTok tartışmasına yol açan aynı gizlilik, şeffaflık ve ulusal güvenlik tartışmalarının RedNote için de gündeme gelmesi muhtemel.
Gizlilik endişelerinin ötesinde içerik moderasyonu ve sansüre ilişkin tartışmalar da var.
2022'de, Çin'deki sansürü ele alan Kaliforniya merkezli bir kâr amacı gütmeyen kuruluş olan China Digital Times, RedNote'taki içerik denetleme ekibinin hassas konularla ilgili gönderileri nasıl yasakladığını veya sınırladığını gösteren sızdırılmış bir belge yığınını yayınlamıştı.
NPR'a göre, bunlar arasında Çin lideri Şi Cinping'e yönelik 546 aşağılayıcı lakap, işçi grevleri, coğrafi ayrımcılık, öğrenci intiharları ve Çin Komünist Partisi'ne yönelik eleştiriler gibi olaylara ilişkin tartışmalar da yer alıyordu.
Bir diğer popüler alternatif: Lemon8
ByteDance'in sahibi olduğu bir yaşam tarzı topluluk uygulaması olan Lemon8, halihazırda Apple'ın ABD'deki uygulama mağazasında en çok indirilen ikinci uygulama.
"Pinterest ve Instagram'ın birleşimi" diye nitelenen Lemon8, insanların takipçileriyle fotoğraf ve video paylaşmalarına olanak tanıyan ve Z kuşağını hedefleyen bir sosyal medya uygulaması.
İlk olarak 2020'de Japonya'da kullanıma sunulan uygulama, Şubat 2023'te ABD ve İngiltere'de çıkışı yaptı.
Lemon8, 5 ana kategoriye odaklanıyor: Güzellik, Moda, Yemek, Seyahat ve Evcil Hayvan.
TikTok'un ekranı kaplayan videolardan oluşan dikey kaydırma biçiminden kaçınarak Pinterest'in pano tarzı bir biçimini benimsiyor.
ByteDance, bu yeni uygulamayla temel tasarıma dönerek, dikey video paylaşımının getirdiği ekran yorgunluğunu gidermeyi umuyor.
Lemon8'de çok sayıda reklam ve ürün tavsiyesi var. Gönderilerin sponsorlu içerik olup olmadığını söylemek daha zor. Üstelik bu, uygulama genelinde bir norm gibi görünüyor.
TikTok'ta da sponsorlu içerikler de ama bunlar genellikle sol alt köşede "sponsorlu" diye etiketleniyor.