Ukrayna'nın en büyük mobil operatörü Kyivstar, uydulardan cep telefonlarına internet sağlayacak bir hizmeti test etmeye başladı.
REKLAM
Ukrayna'nın en büyük mobil operatörü Kyivstar, geçtiğimiz hafta teknoloji milyarderi Elon Musk'ın Starlink uydusu ile doğrudan hücreden (DTC) uydu mesajlaşma hizmetlerini test etmeye başladı.
Buna göre, 4G veya LTE ağlarına sahip cep telefonları, yörüngedeki Starlink uydularına doğrudan bağlanacak ve böylece metin mesajları gönderip alabilecek. 2026'nın ortalarında faaliyete geçmesi planlanan nihai ağ, Ukraynalılara ülkenin dağlık ve kırsal bölgelerinde cep telefonu hizmetine erişim sağlayacak.
Euronews Next'e konuşan uzmanlar bu ortaklığın Ukrayna için "tutarlı bir hamle" olduğunu ancak geçmişte ülkedeki hizmetleri durdurmakla tehdit eden Musk'a olan bağımlılığı derinleştirdiğini ifade etti.
İspanya'daki Elcano Kraliyet Enstitüsü düşünce kuruluşunda teknoloji ve dijital politika uzmanı olan Dario Garcia de Viedma, "Teknoloji egemenliği konusunda endişeler var çünkü o zaman sadece tek bir sağlayıcıya, Starlink'e bağlı olacaksınız ... ancak bu noktada egemenlik ikinci öncelik haline geliyor ... bir numaralı öncelik savaşı kazanmak," dedi.
"Ukrayna savaşı kazanmak için kesinlikle egemenlik tavizleri veriyor, Avrupa da öyle."
Ukrayna'da Starlink'e 'aşırı güven'
Starlink, Dünya’dan yaklaşık 550 kilometre uzaklıkta yörüngede dönen 7 bin 800’den fazla uydudan oluşan bir takımyıldızı ve yüksek hızlı internet hizmeti sunuyor.
Her biri uydulardan yerdeki alıcılara bir fiber optik kablo gibi veri ileterek, mevcut telefon kulelerinin inşa edilmesinin zor olduğu uzak yerlerde interneti erişilebilir hale getiriyor.
Öngörüde bulunan ING Think'in kıdemli kredi sektörü stratejisti Jan Frederik Slijkerman, Starlink'in Ukrayna'daki avantajının, sinyali alan terminallerin "nispeten küçük, bir kitap boyutunda" olması ve taşınmalarını kolaylaştırması olduğunu belirterek, "[Starlink] mükemmel bağlantıya, iyi taşınabilirliğe ve geniş bant için normal fiyatlandırmaya sahip," dedi.
Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanı Mykhailo Fedorov, Şubat 2022’de Rusya’nın saldırılarını yoğunlaştırmasından 2 gün sonra Elon Musk’a Starlink terminalleri için çağrıda bulundu. Ülkeye, terminallerin yanı sıra 1 ayaklık, 1 yönlendirici (router) ve çeşitli kablolardan oluşan ilk kitler 6 gün içinde ulaştırıldı.
Fedorov'un nisan ayında yaptığı bir güncellemeye göre, Ukrayna'daki 50 bin Starlink terminali, bir Rus saldırısının ardından elektriklerin kesilmesi durumunda ülkenin demiryollarını, okullarını ve hastanelerini çevrimiçi tutmak için kullanılıyor.
Starlink hizmetleri Ukrayna ordusu tarafından karada iletişim kurmak için de kullanıldı. 2022'de Rus güçlerine karşı gerçekleştirilen Aerorozvidka görevinde olduğu gibi, elektrik kesintileri sırasında ordunun savaş kontrol ve bilgi işlem sistemi olan Delta'yı çevrimiçi tutmak için Starlink kullanıldı.
Garcia de Viedma bu durumun savaş sırasında Starlink'in uydu internetine "aşırı bir bağımlılık" yarattığını ve kısa vadede yeni bir alternatifle değiştirilemeyeceğini belirterek, "[Ukrayna güçleri] dumanla ya da güvercinlerle iletişim kurmadıkları sürece, iletişim olmadan savaşı kazanmalarının mümkün olmadığını düşünüyorum - yani bağımlılık zaten var," dedi.
Mart ayında Musk'ın Ukrayna'yı ABD Başkanı Donald Trump ile nadir toprak mineralleri konusunda 500 milyar dolarlık (20,1 trilyon Türk Lirası) bir anlaşma imzalamaya zorlamak için Starlink terminallerini kapatmayı düşündüğüne dair haberler ortaya çıkmıştı.
Musk o dönemde Ukrayna'nın politikasına ne kadar karşı olursa olsun "[Starlink] terminallerini asla kapatmayacağını" ve bunları asla "bir pazarlık kozu" olarak kullanmayacağını söyledi.
'Alternatifler üzerine çalışın'
Garcia de Viedma, Kyivstar anlaşmasının Musk'ın uyduları gerçekten geri çekmesini önlemenin bir yolu olabileceğini belirtti.
Dario da Musk'ın sadece askeri anlaşmalar yerine ülkede daha fazla para kazanmak için Kyivstar'ın müşteri tabanından yararlanabilmesi halinde, uyduların bağlantısını kesmeyi haklı göstermesinin daha zor olacağını ifade etti.
Yine de Garcia de Viedma ve Slijkerman, Ukrayna'nın Starlink ve Musk ile anlaşma yapmaya devam etmek için bir tür yedekleme planına ya da internet hizmetlerini sunma şeklini çeşitlendirmeye ihtiyacı olduğunu düşünüyor.
Slijkerman, "Evet, bu bir risk [uyduların kapatılması] ve yeniden güvence alıp almadıklarını bilmiyorum," dedi. "Ancak alternatifler üzerinde [çalışmanın] mantıklı olduğu kanaatindeyim."
Garcia de Viedma, yapılabilecek şeylerden birinin Starlink-Kyivstar ortaklığını Ukrayna'nın şehirlerindeki müşterilere genişletmek yerine ulaşılması zor bölgelerle sınırlandırmak olduğunu söyledi. Bu yapıldığı takdirde, şehirlerdeki müşterilerin "yedek olarak" 4G ve LTE bağlantılarına bağlanmak için bir yola sahip olmaları gerekeceğini de sözlerine ekledi.
Slijkerman ise internet bağlantılarını çeşitlendirmenin bir başka yolunun da Starlink'e alternatif olarak Fransız-İngiliz Eutelsat ya da AB'nin IRIS2'si gibi Avrupalı bir alternatifle bağlantı kurmak olduğunu söyledi.
Bununla birlikte, Starlink'in fırlatma modeli, faaliyetteki uydu sayısı ve müşteri tabanı (temmuz ayında şirket tarafından 6 milyon olarak tahmin ediliyor) konusunda rakiplerinden hala çok ileride olduğunu belirtti.