Yeni bir analiz, Meta'nın İsrail Savunma Kuvvetleri için 2,05 milyon euro bağış kampanyası içeren reklamları yayınladığını ortaya koydu.
REKLAM
Yeni bir analize göre, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) için bağış toplamak amacıyla Meta'da yayınlanan reklamlar AB mevzuatını ihlal etti.
Küresel savunuculuk grubu Eko, Mart 2025'ten Haziran 2025'e kadar iki paralel fon grubu tarafından Meta platformlarında yayınlanan ve İsrail askeri birimleri için açıkça para toplayan en az 117 reklam tespit ettiğini bildirdi.
Eko, her iki grubun da İngiltere ve Avrupa Birliği'ndeki (AB) kullanıcıları hedef aldığını ve açılış sayfalarındaki reklamlardan IDF için yaklaşık 2,4 milyon dolar (2,05 milyon euro) topladığını iddia ediyor. Euronews Next bu rakamı bağımsız olarak doğrulamak için çalışıyor.
Meta’nın IDF için bağış toplama reklamlarına yönelik önceki bir Eko analizinde de benzer reklamlara rastlanmıştı. İnsan hakları grubu yaptığı açıklamada, platformun bildirildiklerinde reklamları kaldırdığını ancak "aynı yayıncıların aynı askeri teçhizat için yeni kampanyalar başlatmasını engellemek için hiçbir şey yapmadığını" söyledi.
Eko, Euronews Next'e yaptığı açıklamada, "Meta'nın eylemleri açık bir modeli ortaya koyuyor: reklam platformu bu bağış toplama çabalarını engellememekle kalmıyor, aktif olarak onlara olanak sağlıyor," dedi.
Reklamlar ne diyordu?
ABD'de kayıtlı yardım kuruluşu Vaad Hatzedaka tarafından yayınlanan reklamlardan biri, savaşçılarını "bir adım önde" tutmak için "Hamas'tan gelen ölümcül tehditleri tespit edip ortadan kaldırabilecek" termal dronlar için bağış istemek üzere bir hahamın hikayesini kullandı.
Bağış sayfasında İsrail askerlerine jeneratör, sualtı dronları veya termal dronlar bağışlamaya yönlendiren bilgiler yer alıyor.
Eko tarafından bildirilen bir başka reklam kampanyasında ise İsrailli bir şarkıcının Gazze'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan keskin nişancıların atış tripodu istedikleri bir paylaşım yer alıyor.
Yerleştirilen link kullanıcıları ABD'de kayıtlı bir hayır kurumu olan ve kullanıcıların cephedeki IDF'ye kurşun geçirmez yelek, termal drone ya da taktik kask göndermesine olanak tanıyan Chesed Fund'a yönlendiriyor.
Eko, reklamın Meta'ya bildirildiğini ve Meta'nın da reklamı kaldırdığını belirterek, Chelsed Fund reklamının Meta'nın sosyal konular, seçimler veya siyasetle ilgili reklam politikasını ihlal ettiğini açıkladı.
Teknoloji şirketinin kurallarına göre, AB'de siyasi değerler ve hükümet ya da güvenlik ve dış ilişkiler hakkında reklam yayınlamak isteyen herkes, Meta platformlarında yayınlanmadan önce bir "yetkilendirme sürecinden" geçmek zorunda.
Yetkilendirme süreci, reklam verenlerin devlet tarafından verilmiş bir kimlik belgesini, yayınladıkları sayfayla birlikte incelenmek üzere Meta'ya göndermelerini gerektiriyor. Reklamların ayrıca kimin finanse ettiğini göstermek için bir "tarafından ödendi" feragatnamesi olması gerekiyor.
Şirket, bu reklamları izinsiz yayınlayarak Meta'nın reklam politikalarını birkaç kez ihlal edenlerin "kalıcı kısıtlamalarla" karşılaşabileceğini belirtti ancak bunların neler olabileceği konusunda bir açıklama yapmadı.
Euronews Next, Meta'ya ulaştı ancak henüz bir yanıt alamadı.
Bu reklamlar Avrupa yasalarını nasıl aştı?
Avrupa Komisyonu'nun Dijital Hizmetler Yasası (DSA), ayda 45 milyondan fazla AB vatandaşına ulaşan büyük çevrimiçi platformların halka açık bir reklam havuzu tutmasını ve sistemlerinin nasıl manipüle edildiğini veya toplumsal risklere nasıl katkıda bulunabileceğini değerlendirmesini gerektiriyor.
Komisyon tahminlerine göre, Meta'nın AB'de aylık yaklaşık 259 milyon kullanıcı tabanı bulunuyor.
Meta gibi bu kadar geniş kullanıcı tabanına sahip platformlar, bir kullanıcının neden diğerlerinden ziyade belirli bir kampanya tarafından hedeflenebileceği de dahil olmak üzere, çevrimiçi olarak gördükleri reklamlar hakkında daha fazla bilgi ifşa etmek zorunda.
Eko'da araştırmacı olan Maen Hammad, DSA'nın Meta'ya, özellikle ulusal yardım yasalarını ihlal edebilecek "yasadışı içeriği hızla kaldırma" yükümlülüğü de getirdiğini savunuyor.
"Gazze'de bir 'ölüm bölgesi' uygulamak için soykırım soruşturması altındaki bir ordu tarafından kullanıldığı iddia edilen insansız hava araçları da dahil olmak üzere askeri teçhizat için bağış toplayan reklamlar, muhtemelen birçok AB ülkesindeki yardım yasalarını ihlal ediyor," dedi.
Hammad, Eko'nun bu bulguları yasayı ihlal edip etmediğini görmek üzere Avrupa Komisyonu'na sunacağını söyledi.
Komisyon bir soruşturma başlatmaya karar verirse, öncelikle Meta'dan reklam politikaları hakkında daha fazla bilgi talep edebilir, şirketle görüşmeler yapabilir veya şirket tesislerini denetleyebilir. DSA ihlali için verilen cezalar şirketin küresel cirosunun yüzde altısına kadar çıkabiliyor.
Euronews Next, Eko raporunun ya da bir soruşturma talebinin kendisine ulaşıp ulaşmadığını öğrenmek için Komisyon ile temas kurdu ancak henüz bir yanıt alamadı.