Donald Trump yönetimi, yayımladığı yeni başkanlık kararnamesiyle ABD’nin uzay stratejisine yön veriyor: Ay’a dönüş planı, nükleer güçle çalışan sistemler ve gelişmiş füze programları öncelikler arasında.
Amerika Birleşik Devletleri, önümüzdeki on yıl içinde insanları yeniden Ay’a göndermeyi, nükleer reaktörleri uzaya taşımayı ve yörüngede konuşlandırılabilecek füze teknolojileri geliştirmeyi hedefliyor.
Yeni yayımlanan kapsamlı bir yürütme emri, Donald Trump yönetiminin uzay alanındaki bu iddialı hedeflerine dair beş yıllık bir yol haritası sunuyor.
Peki, bu yeni politika talimatı tam olarak neleri kapsıyor? Gelin, yakından bakalım.
Ay’a dönüş
Listenin başında, 2028’e kadar Ay’a dönüş ve 2030’a kadar “kalıcı bir Ay üssü” kurulması hedefi yer alıyor.
ABD’nin Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Avrupa Uzay Ajansı (ESA) gibi uluslararası ortaklarla birlikte, insanlığı yeniden Ay yüzeyine taşıyacak Artemis görevlerinin fırlatılmasına hazırlanıyor.
Bu görevlerden biri olan Artemis II, Şubat 2026’da Ay yörüngesine girmeyi planlıyor. Dört kişilik mürettebatta üç Amerikalı ve bir Kanadalı astronot yer alacak.
Astronotların Ay’ın yüzeyine adım atacağı sonraki Artemis III görevinin mürettebat listesi ise henüz açıklanmadı.
Uzmanlar daha önce Euronews Next’e, 2027’ye planlanan bu görevin, misyonun kullanması öngörülen araç olan SpaceX’in Starship’inin devam eden testleri nedeniyle muhtemelen gecikeceğini söylemişti.
Trump’ın yürütme emri ayrıca, Ay keşfini hızlandırmak için ticari fırlatma hizmetlerinin oluşturulması gibi adımlarla “fırlatma ve keşif mimarilerinin maliyet etkinliğini” artıracağını belirtiyor.
ABD, Mars’a inen ‘ilk ulus’ olacak
NASA, bilim insanlarının Ay yüzeyinden elde ettikleri deneyimleri ve orada kurulacak bir üssü kullanarak nihai hedef olan Mars görevine hazırlanmaları için “Ay’dan Mars’a” adı verilen görev hattı üzerinde çalışıyor.
Ancak Donald Trump, geçmişte ajansın bu ara hedefler yerine doğrudan Kızıl Gezegen’e odaklanması gerektiğini savunmuştu.
Yeni yürütme emrinde Mars da açıkça yer alıyor; Amerika Birleşik Devletleri’nin “Mars’a bir astronot indiren ilk ülke” olacağı vurgulanıyor.
Trump, 2017’deki ilk görev döneminde, ikinci döneminde Amerikalıların Mars’a ayak bastığını görmek istediğini söylemişti. Ancak o açıklamadan bu yana güncellenmiş bir takvim paylaşılmış değil.
2028’e kadar yeni uzay füzeleri
Trump yönetimi, uzayda “Amerika’nın hayati ulusal ve ekonomik güvenliğini” korumak için füze savunma teknolojileri geliştirmek istiyor.
Emirde, gelecek nesil füze teknolojisinin Trump’ın Altın Kubbe projesini güçlendireceği belirtiliyor: balistik, hipersonik ve seyir füzeleri dahil çeşitli füze türlerine karşı ülkeyi koruyacak katmanlı bir savunma sistemi. Sistem ayrıca dronları ve gelişmiş hava tehditlerini etkisiz hale getirebilecek.
Trump, Mayıs ayında Altın Kubbe’nin tahmini 175 milyar dolara mal olacağını ve 2028’de ikinci döneminin bitiminden önce inşa edilebileceğini açıkladı.
Nihai uzaya dayalı savunma sistemi, uzaya yerleştirilen herhangi bir nükleer silah da dahil olmak üzere, çok alçak Dünya yörüngesinden ABD’ye yönelik tehditleri “tespit etmek, tanımlamak ve karşı koymak” kapasitesine sahip olacak.
Yürütme emri ayrıca ABD hükümetine bir uzay güvenliği stratejisini hayata geçirmek için altı ay veriyor.
Ticari bir uzay ekonomisi geliştirmek
Trump’ın yürütme emri, 2028’e kadar “dinamik bir ticari uzay ekonomisi” oluşturmak üzere en az 50 milyar dolar ayrılacağını öngörüyor.
Yönetim, havacılık ve uzay üretiminde yüksek ücretli istihdam yaratmaya, fırlatma ve yeniden giriş testlerinin sayısını artırmaya ve sektöre yönelik politika reformlarına odaklanacak.
Bu adım, Ağustos ayında yayımlanan bir başka yürütme emrinin devamı niteliğinde. O belgede Trump, federal kurumlara uzay düzenlemelerini sadeleştirmeleri, fırlatma süreçlerini hızlandırmaları ve yörüngedeki “yeni ekonomi” için altyapıyı güçlendirmeleri talimatını vermişti. Söz konusu emir, fırlatma ve yeniden girişler için yapılan çevresel incelemeleri de ortadan kaldırmıştı.
Ağustos emrinde “Ticari bir uzay ekonomisi, Amerika Birleşik Devletleri’nin uzayın ticari kullanımında lider konumunu sürdürmesini sağlayacaktır.” ifadeleri yer alıyordu.
Aralık ayında yayımlanan son yürütme emri ise özel şirketlere, fırlatma altyapılarını geliştirmeleri çağrısında bulunuyor. Bu altyapı yatırımları, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun (ISS) 2030’a kadar yerini alacak yeni yapılarla değiştirilmesine zemin hazırlayabilir.