7-24 açık 'robot eczaneler' sayesinde nöbetçi eczaneler tarih mi oluyor?

REKLAM

Gece yarısı çocuğunuz hastalandı ve ilaç almak istiyorsunuz. Ancak en yakın nöbetçi eczaneye gitmek uzun zaman alacak ve aracınız da yok. 

Böyle zor bir durumla kimse karşılaşmak istemez ancak her ticari fikir bir ihtiyaca binaen ortaya çıktığı için Estonya'daki bir start-up şirketin bu buluşu nöbetçi eczane arama derdine son verebilecek nitelikte.

Grab2Go adlı firma geliştirdiği robot eczanelerle 7 gün 24 saat hizmet veriyor ve neredeyse eczanelerde satılan her ilacı bu mekanlarda bulabiliyorsunuz. Bu fikre kısaca 'yapay zeka destekli nöbetçi eczane' diyebiliriz.

Grab2Go şirketi yapay zeka destekli akıllı bir otomat ile çalışıyor. Reçeteli ya da reçetesiz olsun hastalar ya da hasta yakınları bayram ve tatil demeksizin günün her saati bu hizmetten yararlanabiliyor.

Şirket Mart 2023'te Estonya'nın başkenti Tallin'de hizmet vermeye başladı. İlaç almak isteyen kişiler mağaza önündeki otomatlardan kartla ödeme yapıp, yanlarında varsa reçetelerini okutabiliyorlar. Bunun yanında eğer bir sorun yaşarlarsa, görüntülü kamera sayesinde gerçek bir eczacıyla konuşarak 7-24 danışmanlık desteği de verilen hizmetler arasında.

Yapay zeka destekli tarama ünitesi, reçete okunduğu zaman mağazanın stoklarında söz konusu ilacın olup olmadığını belirtiyor. Eğer ilaç yoksa sistem müşteriyi en yakın nöbetçi eczaneye yönlendiriyor.

Ucuz maliyet, eczacı olmayan bölgelere 7-24 hizmet

Şirketin tepe yöneticisi (CEO) Mart Viilipus'a göre, Grab2Go robot eczanelerinin en önemli özelliği ise yeterli eczacı olmayan bölgelerde dahi kameralı sistem sayesinde gerçek bir eczacıyla danışmanlık desteği vermesi ve ucuz maliyet. Birçok işi yapay zeka destekli robotlar yaptığı için personel maliyetleri de doğal olarak azalıyor. CEO Viilipus, Euronews Next'e verdiği röportajında Grab2Go sayesinde bazı ilaçlarda yüzde 75'e varan maliyet düşüşü sağlayabildiklerini söyledi.

"Estonya'da her bölgede yeterli sayıda eczacımız yok. Grab2Go mağazaları birbirinden bağımsız çalışıyor. Bu sebeple bir eczacı mesai yaptığı zaman 6 ila 8 farklı robot eczaneye danışmanlık hizmeti verebiliyor. Bu sayede hem eczacı olmayan bölgelere bu hizmet gidiyor hem de maliyet büyük oranda azalıyor. Kısaca bu hizmet çok daha verimli bir yöntem."

Avrupa'nın birçok ülkesinde kronik eczacı sıkıntısı yaşanıyor. Fransa Eczacılar Birliği Federasyonu'na (FSPF) göre, Fransa'daki eczanelerin üçte ikisinde yeterli personel bulunmuyor.

Eczacılar aynı anda farklı eczanelere nasıl hizmet verecek? İşlerde aksama olur mu?

Bu uygulamada akla ilk gelen sorulardan birisi de şu: Bir eczacını birden fazla noktada hizmet verirse işler aksar mı ya da yoğunluk olur mu?

Grab2Go CEO'su Viilipus, eczacıların aslında robot eczanelerle daha sıradan görevlerden kurtulduğunu ve "işin en önemli kısmına, yani profesyonel danışmanlığa" odaklanmalarına olanak tanıdığını söyledi.

Otomasyon, yüzlerce mağazaya sahip dev zincir şirketlerin gelecekte nasıl çalışacağı ve organize olacağı konusunda bazı temel soruları gündeme getiriyor.

Yapay zeka ve robot sistemler altında eczacılar teorik olarak merkezi bir konumda olarak yeterli sağlık personelinin olmadığı farklı bölgelere ulaşma ve yönetebilme özelliğine sahip oluyor.

Otomasyon ve yapay zeka işçi çıkarmalara sebebiyet verir mi?

Viilipus, Grab2Go teknolojisi sayesinde aynı işçilik maliyetlerinin büyük oranda azaldığını ve perakende satış maaliyetlerinin yüzde 75'e varan oranlarda azaldığını belirtiyor.

Ancak robot eczanelerin yaygın bir şekilde hizmet vermeye başlaması sonrası eczacılara destek veren on binlerce personelin akıbetinin ne olacağı konusunda hala soru işaretleri var.

Robot eczanelerin maliyeti en az 100 bin euro

Grab2Go'nun prefabrik tarzdaki sistemleri mevcut eczanalere de adapte edilip, personel eksikliği olan uzak bölgelerde bağımsız mağazalar olarak da hizmet verebiliyor.

Normal boyuttaki bir robot eczanenin maliyeti yaklaşık 100 bin euro. Bu rakam büyük depolu mapazalarda 200 bin euro'ya kadar çıkabiliyor. Ancak şirket yetkilileri bu maliyetin personel tasarrufu nedeniyle kendisini bir yılda amorti ettiğini belirtiyor.

Robot eczane teknolojisi, Estonya'da kamu yetkilileri tarafından test edildi ve güvenlik onayı aldıktan sonra yaklaşık 7 ay önce hizmet vermeye başladı.

REKLAM

Söz konusu istemde bazı eksiklikler de yok değil. Örneğin ilaç satışı hassas bir iş ve hata yapılması durumunda ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Yaşlı ve okuma yazması olmayan insanlar bu teknolojiyi kullanırken sorun yaşayabilir mi?

Grab2Go Baş Teknoloji Sorumlusu Ago Molder, "Eczacılar kamera aracılığıyla neler olup bittiğini görüntüleyebildiği için ilaçların doğru olduğundan emin olabiliyoruz. Bugüne kadar kötü bir olay yaşamadık." diyor.

"Yapay zeka destekli robot sisteminin raflardan hangi ilaçları ya da ürünleri aldığı kontrol panelinde gösteriliyor. Böylece bunların doğru şekilde dağıtılıp dağıtılamayacağına karar verebiliyorlar".

Bazı uzmanlar sağlık hizmetlerinde artan dijital teknolojilerin okur yazar olmayan ya da teknolojiden çok anlamayan yaşlı insanları sistemin dışına ittiğine dair bazı eleştiriler yöneltiyorlar.

CEO Viilipus, Mart 2023'te hizmet vermeye başlamalarından bu yana Estonya'da robot eczane hizmetine yapılan geri bildirimlerin "çok olumlu" olduğunu söyledi.

REKLAM

"Bu sistem Avrupa'daki ilaç talebini azaltabilir"

"Müşteri sistemi bir kez kullanmayı başardığında hiçbir sorun olmadığını, korkmasına gerek olmadığını ve bir şeylerin ters gitme ihtimalinin olmadığını görüyor".

Estonya son aylarda ilaç kıtlığıyla boğuşuyor. İnsanların hayati önem taşıyan ilaçları almak için yüzlerce kilometre yol kat ettiği bildiriliyor.

Avrupa ülkelerinde yaşanan bu sıkıntı daha ziyade ilaç tedariği sebebiyle oluyor. Ancak robot eczaneler uzak ve tenha bögelere ilaç tedarik edebilirse, bu konuda sıkıntı yaşanan yerlerdeki sorun azalabilir ve hatta ilaç talebi de düşebilir.

"İnsanlar daha küçük köylerde, kasabalarda kısaca ülkenin her yerinde istedikleri ilaçlara ulaşmak arzusunda. Acil bir durum olduğunda 7/24 eczane-eczacı hizmetine erişebileceklerini bilmek istiyorlar".