Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) için yeni taahhütlerde bulunan ülkeler arasında Almanya, Norveç, Lüksemburg, Danimarka ve İrlanda yer alıyor.
REKLAM
Avrupa ülkeleri ve birkaç kâr amacı gütmeyen grup, Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) 627,4 milyon euro (23,4 milyar Türk Lirası) fon sağlamayı taahhüt etti. Bu karar, küresel sağlık örgütünün parasını nasıl harcayacağı konusunda daha fazla takdir yetkisi talep ettiği bir dönemde geldi.
DSÖ, Avrupa Birliği (AB) ve Afrika Birliği tarafından taahhüt edilen 300 milyon dolara (10 milyar Türk Lirası) ek olarak sağlanan bu yeni fonla önümüzdeki dört yıl içerisinde hastalıklardan kaynaklanan 40 milyon önlenebilir ölümün önüne geçmeyi hedefliyor.
Almanya, yeni taahhütle beraber yaklaşık 358.5 milyon euroluk (14,3 milyar Türk Lirası) yardımla en fazla harcama yapan ülke olacak.
DSÖ, ülkelerin gayri safi yurt içi hasılalarına (GSYİH) dayanan üye devlet ücretleri ile hükümetler, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ve diğer grupların gönüllü katkılarıyla finanse ediliyor. Paranın çoğu belirli küresel sağlık programlarına ayrılıyor.
Bu durum, finansman zaman çizelgelerinin tipik olarak kısa vadeli olduğu gerçeğiyle birleştiğinde, DSÖ'nün personeli elinde tutmasının, çok yıllı projeler başlatmasının veya COVID-19 salgını gibi sağlık acil durumlarını ele almak için kaynaklarına hızla yön vermesinin daha da güçleştiği anlamına geliyor.
2022 yılında ülkeler, programlarını yürütmek için "öngörülebilir ve esnek" bir para akışına sahip olmasını sağlamaya yardımcı olmak amacıyla üyelik aidatlarını 2030 yılına kadar DSÖ'nün çekirdek bütçesinin yüzde 50'sini karşılayacak şekilde artırmayı kabul etmişlerdi.
Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, taahhüdün açıklandığı Berlin'deki Dünya Sağlık Zirvesi'nde yaptığı konuşmada, "DSÖ'nün çalışmaları hepimize fayda sağlamaktadır," dedi.
Avrupa'nın sağlığa 'yapısal' yatırımı
Diğer bazı Avrupa ülkeleri de DSÖ için fon taahhüdünde bulundu: Norveç (83.9 milyon euro-3,13 milyar Türk Lirası), Lüksemburg (46.6 milyon euro-2,1 milyar Türk Lirası), Danimarka (36.7 milyon euro-1,37 milyar Türk Lirası), İrlanda (29.3 milyon euro-1 milyar Türk Lirası), Yunanistan (19.5 milyon euro-728 milyon Türk Lirası), Hollanda (18.5 milyon euro-690 milyon Türk Lirası), Finlandiya (1.9 milyon euro-70,9 milyon Türk Lirası), Estonya (1.6 milyon euro-59,75 milyon Türk Lirası), Malta (391,000 euro-14,5 milyon Türk Lirası) ve Karadağ (78,200 euro-2,9 milyon Türk Lirası).
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen yaptığı açıklamada, DSÖ'yü dünyanın "sağlık krizleri ve eşitsizliklere karşı ortak ilk savunma hattı" olarak nitelendirdi ve AB'nin bu yılın başlarında açıkladığı 250 milyon euroluk (9,3 milyar Türk Lirası) yardımın DSÖ'nün mpox, kolera ve Ruanda'da alevlenen Marburg virüsü gibi küresel sağlık sorunlarıyla mücadele etmesine yardımcı olacağını vurguladı.
AB'nin ayrıca düşük ve orta gelirli ülkelerin aşı geliştirme kapasitesini arttırmayı amaçlayan ancak lojistik ve teknik engellerle karşılaşan DSÖ'nün Güney Afrika'daki mRNA teknoloji merkezini desteklemek için 75 milyon eurodan (2,8 milyar Türk Lirası) fazla harcama yapacağını söyledi.
Von der Leyen, AB finansmanının "sağlık tehditlerine daha iyi hazırlanmak ve yanıt vermek üzere (DSÖ için) yapısal bir yatırım" anlamına geldiğini söyledi.
Hükümet taahhütlerine ek olarak Wellcome, Resolve to Save Lives, World Diabetes Foundation ve Institute for Philanthropy gibi kâr amacı gütmeyen küresel sağlık grupları toplamda 130 milyon dolardan (4,45 milyar Türk Lirası) fazla bağışta bulunacaklarını açıkladı.
İlaç şirketleri Sanofi, Boehringer Ingelheim ve Novo Nordisk de önümüzdeki ay Brezilya'da yapılacak G20 zirvesinde ek taahhütler için DSÖ'ye destek sözü verdi.
DSÖ Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, "Bu talebi önceliklerin yarıştığı ve kaynakların sınırlı olduğu bir dönemde yaptığımızın farkındayız," dedi ve "her katkı önemlidir" diye ekledi.