Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne (CDC) göre hantavirüs akciğer sendromu, kemirgenlerdeki hantavirüslerin neden olduğu ciddi, genellikle ölümle sonuçlanan bir solunum yolu hastalığı.
REKLAM
Polis yetkilileri Cuma günü yaptıkları açıklamada, ABD'li aktör Gene Hackman'ın kalp hastalığından, eşi Betsy Arakawa'nın ise hantavirüs pulmoner sendromu nedeniyle hayatını kaybettiğini duyurdu.
Hackman'ın cansız bedeni eşiyle yaşadıkları evin girişinde, 65 yaşındaki Arakawa ise açık bir ilaç şişesi ve banyo tezgahına saçılmış haplarla birlikte bulunmuştu.
Çiftin büyük yankı uyandıran ölümünün açıklığa kavuşmasının ardından insanlarda nadir bir sendroma neden olan hantavirüse dair soru işaretleri de arttı.
Kemirgen kaynaklı nadir bir hastalık
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne (CDC) göre hantavirüs akciğer sendromu, kemirgenlerdeki hantavirüslerin neden olduğu ciddi, genellikle ölümle sonuçlanan bir solunum yolu hastalığı.
Nadir de olsa insanlar bu hastalığı fare veya sıçan gibi bir kemirgenin ısırması veya tırmalaması yoluyla kapabiliyor. Öte yandan hastalığın daha çok kemirgenlerle temas sonucu, özellikle de onların idrar, dışkı ve tükürüklerine maruz kalındığında bulaştığı biliniyor.
Hastalığı en yaygın bulaştıran kemirgen ise ABD'deki geyik faresi.
ABD ve Batı Yarımküre'nin diğer bölgelerinde bildirilen hantavirüs enfeksiyonları, akciğerleri ciddi şekilde etkileyebiliyor.
CDC verilerine göre, 1993-2022 arasında ABD'de, özellikle Batı eyaletlerinde 834 hantavirüs akciğer sendromu vakası bildirildi.
Öte yandan hastalığın insandan insana bulaşabildiğine dair bilimsel kanıt mevcut değil. Hasta bir kişiyi öpmek ve ona dokunmak enfeksiyonun bulaşmasına neden olmuyor.
Türkiye'de görüldü mü?
Türkiye'de de daha önce hantavirüs vakalarına rastlandı. Klimik dergisine göre, doğrulanan ilk salgın, Şubat 2009'da Zonguldak-Bartın bölgesinde bildirilmişti.
2013'e gelindiğinde, bildirilen toplam vaka sayısı 28'e ulaşmıştı.
İstanbul'da da hantavirüs enfeksiyonları tespit edilmişti. 2010'da bildirilen bir vaka, hastaneye yatırıldıktan iki gün sonra enfeksiyona yenik düşen 22 yaşında bir erkek hastaydı.
Belirtileri neler?
Mayo Clinic'e göre, hastalığın tedavisi sınırlı olduğundan en iyi korunma yöntemi kemirgenlerle temastan kaçınmak ve kemirgen yaşam alanlarını temizlerken dikkatli olmak.
Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi'nde bulaşıcı hastalık uzmanı olan Dr. William Schaffner, CNN'e yaptığı açıklamada, "Eğer ortam çok tozluysa ve içeri girip kirli ortamın etrafını temizliyorlarsa, küçük toz bulutları oluşturabilir ve daha sonra bu viral parçacıkları soluyabilirler," dedi.
Virüsle bu tür bir temastan sonra belirtilerin ortaya çıkması iki ay kadar sürebiliyor. Belirtiler arasında ise genellikle yorgunluk, ateş ve kas ağrıları mevcut. Bunların görülmesinden birkaç gün sonra öksürük ve nefes darlığı da görülebiliyor.
Ayrıca bazı kişilerde ayrıca baş ağrısı, baş dönmesi, titreme, mide bulantısı veya diğer sindirim sorunları da olabiliyor.
Hantavirüs pulmoner sendromu akciğerleri etkilediği için solunum zorluklarına neden olabiliyor ve bazı hastalar entübasyona ihtiyaç duyabiliyor. CDC'ye göre solunum semptomları geliştiren kişilerin üçte birinden fazlası hastalıktan ölebiliyor.
Sendrom aynı zamanda organ yetmezliğine de yol açabiliyor. Bu yüzden insanlarda nispeten yüksek bir ölüm oranıyla ilişkilendiriliyor.
Tedavi için hızlı harekete geçilmeli
Hantavirüs akciğer sendromunun bazı belirtileri grip veya diğer solunum yolu hastalıklarıyla karıştırılabildiğinden, kemirgenlere maruz kalma olasılığının dikkatle değerlendirilmesi gerekiyor.
CDC, hantavirüs akciğer sendromundan şüphelenildiğinde, hastalığın hızla ilerleyebilmesi nedeniyle kişilerin derhal acil bakım almalarını öneriyor.
New Mexico Tıbbi Araştırma Ofisi'nin baş tıbbi araştırmacısı Dr. Heather Jarrell, cuma günü düzenlediği bir basın toplantısında, yaklaşık üç ila altı gün sürebilen grip benzeri semptomların ardından hastaların akciğerlerinde ve çevresinde sıvı oluşabileceğini söyledi.
"Ve o noktada, kişi tıbbi tedavi olmaksızın, kabaca 24 ila 48 saat içinde çok hızlı bir şekilde ölebilir."
CDC'ye göre hantavirüs enfeksiyonu için özel bir tedavi yok. Dinlenme, sıvı alımı ve ek oksijen gibi destekleyici bakımın yardımı dokunabilir.