Peki bu iddiayı destekleyecek güçlü yeni bilimsel veriler var mı?
REKLAM
ABD Sağlık Bakanı Robert F Kennedy Jr (RFK Jr), 25 çocuğun ölümünden COVID-19 aşılarını sorumlu tutmaya çalışıyor.
Kennedy, bu çabasını uzun süredir güvenilirliği tartışmalara konu olan VAERS (Vaccine Adverse Events Reporting System / Aşı Yan Etki Bildirim Sistemi) verilerine dayandırıyor.
Peki bu iddiayı destekleyecek güçlü yeni bilimsel veriler var mı?
Uzmanlara göre, VAERS kayıtları araştırılmalı; ölüm vakaları da dahil olmak üzere olası güvenlik sinyalleri dikkate alınmalı. Ancak VAERS’in yapısı gereği bu veriler tek başına nedensellik kurmaya yetmiyor. Yani “Aşı ölüm sebebidir,” gibi doğrudan sonuçlara ulaşmak mümkün değil.
VAERS verilerinin sınırlılıkları
1990’da kurulan VAERS, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) ile ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından ortak yürütülen bir sistem.
Amaç, aşı sonrası ortaya çıkan yan etkileri izlemek ve olağandışı durumlarda “güvenlik sinyalleri” yakalamak.
Ancak sistemin önemli sınırlamaları var.
Örneğin herkes rapor gönderebiliyor. Sağlık çalışanları belirli yan etkileri bildirmek zorunda olsa da bireyler de gönüllü olarak rapor ekleyebiliyor. Raporların bir kısmı eksik, yanlış veya doğrulanamaz olabiliyor.
VAERS pasif bir sistem olduğu için yalnızca bildirimlere dayanıyor, bilimsel analiz yapılmadan bu bildirimlerin tek başına kanıt sayılması mümkün değil.
CDC’nin kendi açıklamasına göre, VAERS verileri “rastlantı ile gerçek nedenselliği ayırt etmek için kullanılamıyor”.
Bu yüzden CDC ve FDA, VAERS verilerini yalnızca ön sinyal olarak değerlendiriyor. Eğer bir risk işareti görülürse, Vaccine Safety Datalink (VSD) veya Clinical Immunization Safety Assessment (CISA) gibi daha güvenilir sistemlerde ayrıntılı analizler yapılıyor.
Bu sistemler, gerçek hasta kayıtlarıyla çalışan ve istatistiksel olarak neden-sonuç ilişkisini daha doğru şekilde ortaya koyabilen araçlar.
RFK Jr’ın iddiası ve riskler
Washington Post’un haberine göre, RFK Jr. dahil bazı yetkililer, 25 çocuğun ölümünü COVID-19 aşılarıyla ilişkilendirmeyi planlıyor. Ancak bu plan yalnızca VAERS raporlarına dayanıyor.
Bilim insanlarına göre, VAERS verilerini bu şekilde kullanmak yanıltıcı olabilir. Hatta geçmişte VAERS’e “Aşı beni Hulk’a dönüştürdü” şeklinde rapor bile girildiği biliniyor. Bu tür anekdotlar, sistemin neden tek başına güvenilir olmadığını ortaya koyuyor.
Ayrıca uzmanlar, “aşı sonrası ölüm” ile “aşıya bağlı ölüm” arasındaki farkın altını çiziyor. Bazı ölümler rastlantısal olarak aşılamadan sonra gerçekleşebilir ama bu doğrudan aşıdan kaynaklandığı anlamına gelmez.
Çocuk ölümleri: COVID mi, aşı mı?
Pandeminin ilk üç yılında ABD’de 0-19 yaş arası 1300’den fazla çocuk COVID nedeniyle hayatını kaybetti. Ayrıca CDC hâlâ çocuklarda uzun COVID gibi ciddi komplikasyonları takip ediyor.
Buna karşılık, RFK Jr’ın iddia ettiği 25 ölümün gerçekten aşıya bağlı olup olmadığı belirsiz. Teyit sitesi Skeptical Raptor'a göre bu doğru olsa bile, hastalığın yol açtığı ölümler ve riskler çok daha yüksek.
Uzmanların görüşü
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) konuyla ilgili şu açıklamayı yapıyor:
“COVID-19 hâlâ çocuklarda hastaneye yatışlara ve ölümlere yol açmaktadır. COVID-19 aşıları, çocukları ciddi sonuçlardan korumada güvenli ve etkilidir. SARS-CoV-2 enfeksiyonunun uzun vadeli etkileri (PASC) ve çocuklarda görülen multisistem inflamatuar sendrom (MIS-C) gibi komplikasyonlara karşı da koruma sağlar.”