2024'te yeni tüberküloz vakaları ve ölümler azalsa da, küresel sağlık yetkilileri küresel sağlık finansmanı kesintilerinin bu ilerlemeyi tehlikeye atabileceğini söylüyor.
Yeni bir analiz, tanı ve tedavilerin toparlanmasıyla COVID-19 pandemisinden bu yana ilk kez geçen yıl dünya genelinde yeni tüberküloz (TB) vaka sayısının düştüğünü ortaya koydu.
TB’yi 180’den fazla ülkede izleyen Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, 2024’te yeni TB vakalarının oranı yaklaşık yüzde 2, ölümler ise yüzde 3 azaldı.
Ancak akciğerleri hedef alan ve havayla bulaşan bir bakteri nedeniyle ortaya çıkan bu hastalık, dünya genelinde önde gelen ölüm nedenlerinden biri olmayı sürdürüyor. Rapora göre geçen yıl tahminen 10,7 milyon kişi tüberküloza yakalandı ve 1,23 milyon kişi hayatını kaybetti.
2023 yılında, 10,8 milyon yeni vaka ve 1,25 milyon ölüm yaşanmıştı.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “TB’nin küresel yükündeki düşüş ve test, tedavi, sosyal koruma ile araştırmadaki ilerlemeler, yıllarca süren geri adımların ardından memnuniyet verici haberler; ancak bu ilerlemeler mutlak bir zafer anlamına gelmez,” ifadelerini kullandı.
“Önlenebilir ve tedavi edilebilir olmasına rağmen, TB’nin her yıl hâlâ bir milyondan fazla can alması kabul edilemez,” diye ekledi.
Dünya nüfusunun dörtte birinin TB bakterisiyle enfekte olduğu tahmin ediliyor; ancak çoğu kişide belirti görülmüyor. Bakteri, vücutta yıllarca uykuda kalıp sonra saldırıya geçebiliyor.
Yoksullukla yakın ilişkisi nedeniyle TB’ye sık sık “sosyal hastalık” denir. Kalabalık ortamlarda kolayca yayılır ve bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar ile yetersiz beslenenler için daha büyük risk oluşturur.
Geçen yıl, yeni TB vakalarının üçte ikisi yalnızca sekiz ülkede yoğunlaştı: Hindistan, Endonezya, Filipinler, Çin, Pakistan, Nijerya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) ve Bangladeş.
DSÖ, bu yıl küresel sağlık programlarındaki kesintilerin hastalığı ortadan kaldırma çabalarını baltalayabileceği uyarısında bulundu.
Çalışmalar, zengin ülkelerden gelen kesintilerin önümüzdeki on yıl içinde TB’den iki milyon ek ölüme ve 10 milyon yeni vakaya yol açabileceğini gösteriyor.
DSÖ’nün HIV, TB, hepatit ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) alanındaki çalışmalarını yürüten Dr. Tereza Kasaeva, dünyanın “TB ile mücadelede belirleyici bir anda” olduğunu söyledi.
Akışı tersine çevirmek ve bu kadim katili temelli ortadan kaldırmak için siyasi ve mali taahhütler çağrısında bulundu.