Araştırmaya göre, günde en az iki dilim yüksek yağlı peynir yiyen katılımcıların demans geliştirme riski yüzde 13, vasküler demans riski ise yüzde 29 daha düşüktü.
İsveç'te yapılan uzun süreli bir çalışmaya göre, tam yağlı peynir ve krema tüketmek demans gelişme riskinin daha düşük olmasıyla ilişkili olabilir.
Neurology dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, cheddar, Brie, Gouda gibi yüksek yağlı peynirleri ve tam yağlı kremayı düzenli tüketenlerin, bu ürünleri az ya da hiç tüketmeyenlere kıyasla, demans geliştirme olasılıklarının daha düşük olduğu gözlemlendi.
Çalışma, araştırmaya katıldıklarında yaş ortalaması 58 olan İsveç'teki 27 bin 670 yetişkini izledi. Katılımcılar yaklaşık 25 yıl boyunca takip edildi ve bu süre içinde 3 bin 208 kişiye demans teşhisi kondu.
Çalışmanın başında katılımcılar, bir hafta boyunca yediklerini kaydetti, önceki yıllardaki beslenme alışkanlıklarına ilişkin ayrıntılı anketleri yanıtladı ve araştırmacılarla yemek hazırlama yöntemlerini görüştü.
Çalışmanın sonuçları
Araştırmacılar, günde en az 50 gram yüksek yağlı peynir tüketenlerin (yaklaşık iki dilim cheddar), günde 15 gramdan az tüketenlere kıyasla demans geliştirme olasılığının daha düşük olduğunu belirledi.
Yüksek yağlı peynirler, yağ oranı yüzde 20'nin üzerinde olanlar olarak tanımlandı. Yüksek yağlı kremalarda ise yağ oranı genellikle yüzde 30 ila 40 arasındaydı.
Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve genel beslenme kalitesi gibi etkenler hesaba katıldıktan sonra, daha fazla peynir tüketiminin demans riskinde yüzde 13'lük bir azalmayla ilişkili olduğu görüldü.
İsveç'teki Lund University'den beslenme epidemiyoloğu ve çalışmanın baş yazarı Emily Sonestedt, "Demansın belirli türlerine baktığımızda, daha fazla tam yağlı peynir tüketen kişilerde vasküler demans riskinin yüzde 29 daha düşük olduğunu gördük," diye açıkladı.
"Alzheimer hastalığı riskinde de azalma gördük ancak bu, yalnızca Alzheimer için genetik bir risk faktörü olan APOE e4 gen varyantını taşımayan kişilerde geçerliydi."
Yüksek yağlı kremanın günlük tüketimi de daha düşük demans riskiyle ilişkilendirildi. Günde en az 20 gram (yaklaşık bir ila iki yemek kaşığı) tüketenlerin, hiç tüketmeyenlere kıyasla riski yüzde 16 daha düşüktü.
Tüm süt ürünleri fayda göstermedi
Bu ilişki tüm süt ürünleri için geçerli değildi.
Sonestedt, "Yağ oranı daha yüksek peynir ve krema demans riskinde azalmayla ilişkili olsa da diğer süt ürünleri ve az yağlı alternatifler aynı etkiyi göstermedi. Dolayısıyla beyin sağlığı söz konusu olduğunda tüm süt ürünleri aynı değil," dedi.
Çalışmanın sınırlamaları
Uzmanlar, bulgulara rağmen, çalışmanın yüksek yağlı süt ürünleri ile demans riskinin azalması arasında nedensel bir bağ kanıtlamadığını vurguluyor.
Alzheimer’s Society'den Dr Richard Oakley, fiziksel aktivite, dengeli beslenme, sigarayı bırakma ve alkol tüketimini sınırlama gibi yaşam tarzı unsurlarının çok daha büyük bir rol oynadığını vurguladı.
"Bu araştırma, peynir veya krema gibi yüksek yağlı süt ürünlerini daha fazla tüketmenin demans geliştirme riskimizi azaltabileceğini göstermiyor," dedi.
"Kanıtlar, sigarayı bırakmanın, fiziksel olarak aktif kalmanın, sağlıklı ve dengeli beslenmenin, uzun süreli sağlık sorunlarını yönetmenin ve daha az alkol tüketmenin, demans riskini azaltmada tek bir besine odaklanmaktan çok daha büyük bir rol oynadığını gösteriyor."
Edinburgh'daki Centre for Discovery Brain Sciences'ın direktörü Profesör Tara Spires-Jones, başka bir sınırlamaya dikkat çekti: Çalışmada katılımcıların diyetleri yalnızca bir kez, demans tanılarının analiz edilmesinden 25 yıl önce ölçüldü.
"O 25 yıl içinde beslenme ve diğer yaşam tarzı faktörlerinin değişmiş olması kuvvetle muhtemel," dedi ve genel yaşam tarzının beyin sağlığında kilit etken olmaya devam ettiğini ekledi.
"Alanın genelinde güçlü kanıtlar, sağlıklı beslenmenin, düzenli egzersizin ve bilişsel olarak uyarıcı etkinliklerin beynin dayanıklılığını artırabildiğine işaret ediyor," diye ekledi.
"Tek bir gıdanın insanları demanstan koruduğuna dair güçlü kanıt yok."