Putin, 'Birliklerimiz temas hattının tamamında ilerliyor; bazı bölgelerde daha hızlı, bazılarında daha yavaş, ancak düşman tüm cephelerde geri çekiliyor,' dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, cuma günü yaptığı açıklamada Moskova’nın Ukrayna’daki birliklerinin cephe hattı boyunca ilerleme kaydettiğini söyledi. Putin, yaklaşık dört yıl önce emrettiği kapsamlı işgalin ardından Kremlin’in askerî hedeflerine ulaşılacağına inandığını ifade etti.
Putin, Rus güçlerinin "stratejik inisiyatifi tamamen ele geçirdiğini" ve yıl sonuna kadar yeni kazanımlar elde edeceğini savundu.
Geleneksel yıl sonu 'Direkt Hat' programında konuşan Putin, “Birliklerimiz temas hattının tamamında ilerliyor; bazı bölgelerde daha hızlı, bazılarında daha yavaş, ancak düşman tüm cephelerde geri çekiliyor,” dedi.
Şubat 2022’de başlayan geniş çaplı işgalin ilk günlerinde Ukrayna ordusu, Rusya’nın Kiev’i ele geçirme girişimini engellemiş ve Moskova güçlerini ülkenin geniş kesimlerinden geri püskürtmüştü. Ardından çatışmalar ağırlıklı olarak Ukrayna’nın doğusunda yıpratma savaşına dönüştü. Son aylarda Rus birlikleri özellikle bu bölgelerde yeni ilerlemeler kaydetti.
Putin bu durumu sık sık bir askeri ilerleme olarak sunarken, bu tablo Rusya’da savaşın başında beklenen hızlı zaferden oldukça uzak görülüyor.
25 yıldır iktidarda olan Putin, bu etkinliği hem gücünü pekiştirmek hem de iç ve dış politikaya ilişkin görüşlerini aktarmak için kullanıyor.
Bu yıl gözler özellikle Putin’in Ukrayna savaşı ve ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen barış planına ilişkin açıklamalarındaydı. Washington’un yoğun diplomatik çabalarına rağmen süreç, büyük ölçüde Putin’in maksimalist talepleri nedeniyle tıkanmış durumda.
Putin, cuma günü yaptığı açıklamada savaşı "barışçıl yollarla bitirmeye hazır ve istekli olan tarafın Moskova olduğunu" savundu. Ayrıca Kiev’den özellikle Ukrayna’nın topraklarının yaklaşık beşte birinin Rusya’ya bırakılması yönündeki talepler konusunda 'gerçek bir müzakere isteği görmediklerini' söyledi.
'Kök nedenler' vurgusu
Putin konuşmasında, Kremlin’in savaşın "kök nedenleri" olarak tanımladığı konuların ele alınması şartıyla barışa hazır olduğunu yineledi. Bu ifade, Moskova’nın işgali gerekçelendirmek için öne sürdüğü ve aynı zamanda bir barış anlaşmasının koşulları hâline getirdiği taleplere atıf olarak kullanılıyor.
Putin, Kiev ve Batılı müttefiklerinin bu talepleri reddetmesi hâlinde Rusya’nın kazanımlarını genişletmeye çalışacağını daha önce de dile getirmişti.
Moskova, dört kritik bölgede kontrol altına aldığı tüm alanların ve 2014’te ilhak edilen Kırım Yarımadası’nın Rus toprağı olarak tanınmasını istiyor. Ayrıca Rusya, henüz ele geçiremediği Donetsk ve Luhansk’ı kapsayan Donbas bölgesinden Ukrayna’nın tamamen çekilmesini talep ediyor.
Kiev ise anayasasında tanımlanan Ukrayna topraklarının hukuken devredilemeyeceğini belirterek bu taleplerin tamamını reddediyor.
Kremlin ayrıca Ukrayna’nın NATO üyelik hedefinden vazgeçmesini istiyor ve NATO ülkelerinden herhangi bir askeri gücün Ukrayna’da konuşlandırılmasını “meşru hedef” olarak değerlendireceği uyarısında bulunuyor. Putin, Ukrayna ordusunun küçültülmesini de savaşın başından bu yana dile getirdiği talepler arasında sayıyor.
Ukrayna: ABD güvenlik garantileri şart
Kiev ve müttefikleri, bu taleplerin zaman kazanma amacı taşıyabileceğini ve kabul edilmeleri hâlinde Rusya’nın toparlandıktan sonra yeni bir saldırı başlatabileceğini savunuyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, ülkesinin NATO hedefinden vazgeçip geçmeyeceği sorusuna bu hafta, “Pozisyonumuz değişmedi,” yanıtını verdi.
“Şu an ABD bizi NATO’da görmüyor. Ama politikacılar değişir,” dedi.
Zelenskiy, Brüksel’deki AB Zirvesi’nde Euronews’e yaptığı açıklamada, Rusya’nın Avrupa Birliği’ni yalnızca diplomatik süreçten değil, Ukrayna için olası güvenlik garantilerinden de dışlamaya çalıştığını söyledi.
Avrupalı liderler pazartesi günü Berlin’de yaptıkları toplantıda, gelecekte Rusya’dan gelebilecek tehditlere karşı Ukrayna’yı askeri yollar da dâhil olmak üzere koruma sözü verdi. Ancak Zelenskiy’e göre Avrupa’nın taahhütleri, ABD’nin sağlayabileceği güvenlik garantilerinin yerini tutmuyor.
“Avrupa’nın ABD’nin yerini alması gerektiğine inanmıyoruz. ABD’nin, NATO’nun Beşinci Maddesi'ne benzer güvenlik garantileri olmadan ilerleyemeyiz,” dedi.
AB’de Rus varlıkları tartışması
Cuma günü AB liderleri, Ukrayna’ya 2026 ve 2027 için 90 milyar euroluk faizsiz kredi verilmesi konusunda uzlaştı. Ancak Belçika’nın hukuki ve mali kaygıları nedeniyle, dondurulmuş Rus varlıklarının bu amaçla kullanılması konusunda anlaşma sağlanamadı.
Avrupa’da, büyük bölümü Belçika’da bulunan yaklaşık 210 milyar euroluk Rus varlığı dondurulmuş durumda. Belçika Başbakanı Bart De Wever, Moskova’dan gelebilecek misillemelerden endişe ederek bu varlıkların kullanılmasına karşı çıktı. Bunun üzerine AB, fonu sermaye piyasalarından borçlanarak sağlamaya karar verdi.
Putin ise Rus varlıklarının Ukrayna’ya destek için kullanılmasını 'soygun' olarak nitelendirdi ve bunun yatırımcı güvenini sarsacağını, euro bölgesine zarar vereceğini savundu.
Dondurulan varlıklar, Rusya’nın Ukrayna’ya savaş tazminatı ödemesine kadar bloke edilmeye devam edecek. Söz konusu tazminatın 600 milyar euroyu aştığı tahmin ediliyor.