Sovyetler Birliği tarihe karışalı yirmi yıl oldu. Fakat Sovyetlerin son lideri Mikhail Gorbaçov aradan geçen zamana ve aktif bir görevde olmamasına rağmen bugün hala Rusya’nın önemli siyasi aktörlerinden birisi olarak kalmaya devam ediyor.
Vladamir Putin’in yönetim tarzını sert bir şekilde eleştirerek görevi bıkakmaya çağıran Gorbaçov, Rusya’nın hala çok köklü reformlara ihtiyacı olduğunu düşünüyor.
Gorbaçov, son cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hemen sonrasında Rus siyasi yaşamına ilişkin görüşlerini Euronews’un Moskova temsilcisi Alexandre Shashkov’a anlattı.
Alexandre Shashkov, euronews:
“Başkanlık seçimlerini geride bıraktık. Önümüzdeki 2 ay içinde Dmitry Medvedev ile Vladimir Putin’in yer değiştirmeleri söz konusu. Bu son seçim kampanyası ve sonuçlarıyla ilgili düşünceleriniz nelerdir? “
Mikhail Gorbaçov, Eski Sovyetler Birliği Lideri:
“Bu seçimleri eskilerinden farklı kılan şey şu ki, halk, seçim kampanyaları devam ederken uykusundan uyanıp aktif olarak siyasete katıldı. İnsanlar Başbakanın, gelecek Cumhurbaşkanı’nın ve Duma’nın siyasi gündemine etkide bulundu. Sistemin büyük ölçüde değişmesi, demokratikleşmesi ve seçim sisteminin iyileşmesi için reformalara gidilmesi konuları halen daha siyasi gündemi oluşturuyor. Çünkü öncesinde, sistemde bir takım değişiklikler oldu ama hep kötü yönde gerçekleşti. Bu beni çok öfkelendirmiştir. Birey sistem tarafından dışlandı, seçim sürecinin dışında tutuldu. Şimdi durumun tersine dönmesi, insanların katılımına açık olunması gerekiyor. Cumhurbaşkanı Medvedev ofisinde son günlerini geçirirken, son dönemdeki protestoları ve seçmenin daha iyi bir sistem talebini göz önünde bulundurarak, mevcut sistemi düzeltmek amacıyla bir anayasa meclisi toplamayı önermişti. Umarım bu sadece bir öneri olarak kalmaz ve bir proje olarak hayata geçer.”
euronews:
“Sizce Medvedev bunu başaracak mı? Bu değişimler için yeterli zamanı var mı?”
Mikhail Gorbaçov:
“Bence bu olmayacak. Çünkü bu tür değişiklikler konusunda yeterli deneyimimiz olmadığı kesin. Anayasayı olduğu gibi tanıyoruz, ancak değiştirmeye gelince, bunu nasıl yapacağımızı bilemiyoruz. Aslında bunun nasıl olacağı gayet açık.Örneğin bölgesel seçimleri geri getirmemiz gerek. Eğer bölgesel yöneticiler Kremlin tarafından atanmayıp, halk tarafından seçilirse, otoritelerin öne çıkmasına izin vermeden kendi görüşlerini ortaya koyabilirler. Bu durumda onlarla başa çıkmak zor olacaktır tabi, çünkü kendilerine güvenleri artacak ve siyasi özgürlüklerini kazanacaklardır. Ancak dürüstçe söylemem gereken şu ki, bizim ihtiyacımız olan budur. İnsanlar bize güveniyorlar ve seçiyorlar ama karşılığında biz onlara güvenmiyoruz. Eğer onlar daha fazla söz sahibi olsalar eyleme geçmek konusunda da daha etkili ve sağlam bir tavır sergilerler. Bu, pozitif değişime işarettir.”
euronews:
“Sizce Putin, yeni Cumhurbaşkanı olarak, demokratikleşme ve siyasi sistemi değiştirme konusunda Medvedev’in yolunu izleyecek mi?”
Mikhail Gorbaçov:
“Yeni seçilen başkan… Bence artık onu bu isimle çağırabiliriz. Kendisi seçim süreci konusu, seçim mevzuatı ve genel anlamda politik sürecin siyasi gündeminde önemli yer tutacağından bahsetti. Kimi zaman, “Bunu gerçekleştirmeden önce ekonomide şu veya bu değişiklikleri yapalım”, türünde açıklamalar yapsa da genelde bu söyleme sahip olduğunu biliyoruz. Hayır, hiçbir şey önde gelmemelidir. Cumhurbaşkanı tarafından duyurulan bir dizi değişiklik, ki eğer bu sadece gösteriş için değilse ve onu ciddiye almamız gerekliyse, yasama ve yargı güçlerinin ve tüm toplumun büyük çabasını gerektirmektedir.
Dürüstçe söylemek gerekirse, Putin bu konularla uğraşmak istemedi. Eski yöntemle devam etmeyi tercih etti. Ama böyle devam edemez. Bunun ötesinde, bence yakın zamanda tahminen parlamento seçimleri konusu gündeme gelecek; çünkü hepimiz son seçimlerin hangi koşullarda gerçekleştiğini biliyoruz. Aktif ve etkili bir parlamentomuzun olması için yeni bir parlamentonun olması gerektiğini düşünüyoruz.”
euronews:
“Biraz geçmişe bir göz atalım. Medvedev’in görev süresi dolmak üzere. 4 yıllık başkanlık dönemi hakkında neler söyleyeceksiniz?”
Mikhail Gorbaçov:
“Genel bir bakışla, Medvedev’i bakış açısı olan biri olarak görüyorum. Ancak yeterli bir deneyime sahip değildi ve bunun için zamanı da olmadı. Bir keresinde bana, “Önümde yıllar var”, demişti. Bu, yoluna devam etmek istediği anlamına geliyor. Eğer durum bunu gösterirse onun için iyi olur. Ancak daha kararlı davranıp daha etkili olabilirdi. Bu, şimdi olduğundan daha şöhretli bir konuma sahip olmasını sağlayabilirdi. Bunun için kendinden başka kimseyi suçlayamaz. Umarım bundan ders almasını bilir.”
euronews:
“Cumhurbaşkanı adayları arasında hangi ismi tercih ederdiniz?”
Mikhail Gorbaçov:
“Belki diğerlerini yeterince bildiğimiz için, Prokhorov diyebilirim. Onun taze fikirleri var. Görüşlerini belirtmenin farklı yollarını biliyor ve iş dünyası alanında büyük deneyime sahip. Bu açıdan yeni bir nesle mensup. Bana ilginç gelen yanı bu. Ancak onun da öğrenmesi gereken çok şey olduğunu düşünüyorum. Daha da önemlisi, özellikle seçim sistemimizde yapılacak reformların yeni isimlerin ortaya çıkmasına izin vermesi gerektiğini düşünüyorum. Bunun için rekabete ve açıklığa ihtiyacımız var. Şu an en önemli konu budur.”
euronews:
“Teşekkür ederiz.”