Katalonya’nın bağımsızlığına dair yıllardır süren mücadele devam ediyor. Düzenlenen sembolik bağımsızlık referandumları bu köklü talebin yeniden güçlendiğini gösteriyor. İspanya’nın kuzeydoğusunda bulunan bu bölgede 2009-2011 yılları arasında yapılan referandumlar, Katalan halkının bir kısmının bağımsızlık talep ettiğini ortaya koyuyor.
Barcelona’nın El Periódico de Catalunya gazetesinde salı günü yayınlanan bir ankete göre, görüşlerine başvurulanların yüzde 49,5’i bağımsızlık talep ederken, yüzde 49’u İspanya’ya bağlı kalmak istiyor.
İspanya’nın en zengin bölgelerinden biri olan Katalonya da yüzde 22 işsizlik oranıyla krizden nasibini aldı. Milliyetçilerin iktidar olduğu Katalan bölgesel hükümetinin, kemer sıkma politikalarıyla sağlık ve eğitim harcamalarında kesintiye gitmesi sık sık protesto gösterileri düzenlenmesine sebep oluyor. Katalonya şu anda İspanya’nın en borçlu bölgesi. 42 milyar Euro’luk borcu bölgenin gayri safi hasılasının yüzde 21’ine tekabül ediyor. Vadesi gelen borçlarını ödeyemeyen Katalan hükümeti, Ağustos ayında merkezi yönetimden 5 milyar Euro’luk finansal yardım talebinde bulmuştu.
Katalan hükümeti, Madrid’le yeni bir vergi anlaşması yapmak istiyor. Çünkü milliyetçilere göre, merkezi hükümetin Katalan bölgesinden topladığı vergilerin çok az bir kısmı bölgeye geri dönüyor. Barcelona’da bulunan Katalan hükümetine göre, bölgenin mali dengesindeki 16 milyar Euro açık gayri safi hasılasının yüzde 8,2’sine denk geliyor.
Kasım 2010’da seçimleri kazanarak Katalonya özerk yönetiminin başına gelen Artur Mas, bir yandan bütçe hesaplarıyla uğraşırken, diğer yandan da bölgesine vergi bağımsızlığı getirecek bir anlaşma için Madrid’teki Mariano Rajoy hükümetiyle görüşmelerini sürdürüyor.
Katalan milli bayramı 11 Eylül’de düzenlenen bağımsızlık gösterisinin organizatörlerinden Katalonya Milet Meclisi üyesi Ferran Civit, Euronews’in sorularını yanıtladı.
Euronews:
“Sayın Civit, Katalonya’nın İspanya’dan ayrılma isteğinin bu kadar artmasının sebebi ekonomik kriz mi?”
Ferran Civit:
“Ekonomik krizin yanı sıra, birçok faktör bu duruma gelinmesinde rol oynadı. Bunlardan en önemlisi, İspanyol halkını meydana getiren farklı halklara karşı kültürel çeşitliğe saygı duyulmaması. Bunun yanı sıra, Katalonya’yı ezen ağır vergi yükü var. Ve tabii, krizle beraber kamu hizmetlerindeki kesintiler durumu vahimleştirdi. Fakat, kişisel ve ulusal haklar konusunda muhteşem bir sosyal bilincin gelişmesi de söz konusu. Tüm bu etkenler bir araya geldi ve bugün 11 Eylül Katalan milli bayramı vesilesiyle kendilerine ait bir devlet talep eden binlerce hatta milyonlarca kişi Barcelona sokaklarına döküldü.”
Euronews:
“Katalonya yönetiminin başkanı Artur Mas gösteriye katılmayacağını açıkladı, ancak danışmanlarını gidip gitmemek konusunda serbest bıraktı. Sizce, bu bağımsızlık gösterisi, Mas’ın 20 Eylül’de İspanyol Başbakan Mariano Rajoy ile görüşmesini nasıl etkileyecek?”
Ferran Civit:
“Biz, bağımsızlığa giden süreci hızlandıracak bir etkisinin olmasını bekliyoruz. Krizin şu anki durumunda, hükümetin özerk yönetimlerin finansman modelinde bir değişklik yapılmasını ya da Katalonya için bir imtiyazlı vergi anlaşmasını kabul edeceğini zannetmiyoruz. Bu durumda, İspanya için tek çözüm, Avrupa ve İber Yarımadası’ndaki diğer halklarla eşit şartlar altında birlik ve uyum içinde yaşamaktır.”
Euronews:
“Katalan iktisatçılar, her yıl Madrid’e 16 milyar Euro vergi verildiğini ve karşılığında hiç bir şey alınmadığını söylüyor. Mas, Bask Özerk Bölgesi’yle yapılan anlaşmanın benzerinin Katalonya ile yapılmasını teklif ediyor. Sizce bu çözüm olacak mıdır?”
Ferran Civit:
“Hayır, bu bir çözüm olamaz. İspanyol Anayasası, şu an ki haliyle sadece Bask ve Navarra özerk bölgeleriyle imtiyazlı ekonomik ilişkiler kurulmasına; Kanarya Adaları ile Kuzey Afrika’daki Ceuta ve Melilla özerk illerine de istisnai vergi uygulamaları yapılmasına izin veriyor. Hükümetin artan merkezileşme eğilimleri söz konusuyken, Katalonya için şu anda böyle bir şey çok zor. Öyle ki tüm özerkliklerin ve buna bağlı tüm hakların tamamen iptal edilmesi gündemde. Bu sebeple, imtiyazlı bir vergi anlaşması yapılması neredeyse imkansız. Oysa, İspanyol Devleti’nden ayrılmak daha gerçekçi ve kolay bir çözüm.”
Euronews:
“Katalonya Millet Meclisi 2014’te bağımsızlık referandumu yapmayı planlıyor. Aynı yıl İskoç başbakan Alex Salmond da İngiltere’den bağımsızlık için referanduma gidecek. İspanya’nın şu anki yasal düzeninde sizce bu mümkün olabilecek mi?
Ferran Civit:
“İspanya için kolay olmayacak, çünkü köklü İngiliz demokrasisi burada yok. İspanya’nın demokrasi tarihi çok yeni. Bunu askerlerin tehditkar açıklamalarında da görebilirsiniz. Oysa İngiltere’de böyle bir şey göremezsiniz. Ama bu fark çok da önemli değil. Biz de kendi yolumuzdan gidiyoruz. Süreci hızlandırabilirsek, bu yıl sonu ya da gelecek yılın başında bağımsızlığımızı ilan edebiliriz.”