Laurence Alexandrowicz, euronews : Gilles Kepel,merhabalar. İslam ve çağdaş Arap dünyası uzmanısınız. Suudi Arabistan ve İran krizi hakkında bizleri
REKLAMLaurence Alexandrowicz, euronews : Gilles Kepel,merhabalar. İslam ve çağdaş Arap dünyası uzmanısınız. Suudi Arabistan ve İran krizi hakkında bizleri aydınlatır mısınız?
Gilles Kepel Suudi Arabistan’da 47 kişi idam edildi. Bu çok büyük bir rakam. Bunların arasında 43’ü; Sünni muhalifler ve tabii ki Şii azınlıklara oranla Suudi Arabistan yönetimi için daha tehlikeli olan el Kaide veya IŞİD’e bağlı radikal militanlar yer alıyordu. Ve tüm bu radikal Sünnilerin idam kararının sekteye uğramaması için Suudi hükümeti ilk başta yem olarak sayıları az olan, idam edilen Şiileri ön plana çıkardı. Suudi Arabistan biraz çekiç ve örs arasında sıkışmış izlenimi veriyor. İran, geçmişte El Kaide’yi finanse eden ve şimdide IŞİD’e finansman sağlayan bir takım Suudi iş idamlarının beslediği terör örgütüyle mücadele etmek zorunda. Bu durum kendi aleyhlerine döndü. Ve onların karşısında da elinde çekici bulunan ve Körfez’de güç gösterisinde bulunan İran duruyor. Ve tabii ki bu soruna bir de petrol fiyatları eklendi. Varil başına petrol fiyatı 40 Dolar’ın altına düştü. Bu Suudi Arabistan’ın bütçesini ciddi şekilde sarsar. Ve tabii ki ülkede daha fazla muhalif ses yükselecektir. Özellikle de son zamanda Suudi Arabistan’da yönetimden uzaklaştırılanların sesi…
euronews Peki bu petrol sorunu dünyanın diğer bölgeleri üzerinde ekonomik anlamda kötü sonuçlar doğurur mu?
Gilles Kepel Suudilerin sorunu şu: Onlar üretimi arttırarak fiyatların düşmesini kendileri tetiklediler. Neden mi? Çünkü Amerika Birleşik Devletleri’ne diz çöktürmek istiyorlar. Amerikalılar kaya petrolü (şeyl petrol) üretiyor ve bu da Suudi Arabistan’ın gücünü ve Ortadoğu’nun petrol üstünlüğünü tehlikeye atıyor. Eğer petrol fiyatları çok düşük kalırsa o zaman Amerikan şeyl petrol üreticileri üretime devam edemez ve Suudiler bölgedeki hegemonyasını korur. Sorun geçiş sürecinin uzun olması. Bu stratejinin işlemesi için aylar belki de yıllar beklemek gerekiyor. Bu süreçte Suudi krallığını finansal, siyasal ve korkunç sosyal sorunlar bekliyor olabilir.
euronews Bölgedeki iki güç sahada ve dolaylı olarak Suriye ve Yemen gibi diğer alanlarda karşılıklı gövde gösterisinde bulunuyor. Bu iki savaş üzerinde ne tür sonuçlar doğurur?
Gilles Kepel Bazı büyük güçler bu durumu endişeyle karşılıyor. Örneğin dev bir petrol monarşisi olan Rusya, petrol fiyatlarının düşüşü konusunda oldukça kaygılı. Rus Dışişleri Bakanı Sayın Lavrov, İran ve Suudi Arabistan arasında arabuluculuk yapma teklifinde bulundu. Bu olağanüstü bir durum. Yani bunu yapabilecek olan Amerika Birleşik Devletleri değil. Bu aynı zamanda Obama liderliğindeki ABD’nin Ortadoğu’daki yarışta saf dışı kaldığını gösteriyor.
euronews Dolayısıyla bu durum IŞİD’e daha fazla kapı mı açıyor?
Gilles Kepel Suudi Arabistan- İran krizi bu iki ülkeyi ilgilendiriyor ama aynı zamanda tüm bölgeyi. Eğer bu yoğunlukta bir kriz söz konusuysa o halde IŞİD’e karşı başlatılan koalisyon sonuç vermez.