Masoume Ebtekar: "İran ile nükleer anlaşma küresel barış için önemli"

Masoume Ebtekar: "İran ile nükleer anlaşma küresel barış için önemli"
By Euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button
Aşağıda yerleştirilen video haber linkini kopyalayın/yapıştırınCopy to clipboardCopied

Donald Trump, çevre kirliliği ve Ruhani'nin 2017 seçimlerinde şansı... İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Masoume Ebtekar değerlendirdi...

Biyografi: Masoumeh Ebtekar

  • 21 Eylül 1960 tarihinde Tahran’da doğdu.
  • 1979’da İran’daki ABD elçiliğini işgal eden öğrencilerin arasında yer aldı. “İmamın izindeki Müslüman öğrencileri” adlı gruba katılan Ebtekar bu grubun sözcülüğünü yaptı.
  • İmmünoloji bölümünde doktora yaptı.
  • İran’ın ilk kadın cumhurbaşkanı yardımcısıdır.
  • 2006’da BM tarafından çevreye olan duyarlılığından dolayı Yeryüzü Şampiyonu ödülüne layık görüldü.

İran ve Avrupa Birliği arasında çevre konuları hakkında nasıl bir işbirliği sağlanabilir?

ABD başkanlık seçimlerinde Donald Trump’ın zaferi, İran ile ilişkileri nasıl etkiler?

2017’de İran’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ülke hangi istikamete yönelecek?

Sorularımızı İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve İran çevre departmanı başkanı Masoumeh Ebtekar’a yönelttik:

Mohsen Salehi, Euronews : Brüksel’e Avrupalı yetkililerle çevre konuları üzerine müzakereler yürütmek için geldiniz. Avrupa bu konuda İran’a nasıl yardımcısı olabilir?

Masoumeh EBTEKAR, : “Ekoloji artık küresel bir sorun. Şöyle ki tüm devletler ve halklar çevremizin şu an bulunduğu durumundan sorumlu. Dolayısıyla çevre sorunlarına çözüm aramak için bu ülkeler bir nevi işbirliği içerisinde çalışmaya mecburlar.”

Somut olarak, Avrupa Urmiye Gölü’nün ve Zayanderud nehrinin kurumaması için nasıl yardımda bulunabilir?

“Öncelikle önemli olan, bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunulması. İkinci olarak ise projeleri hayata geçirmek için işbirliği içerisinde çalışmak ve ortak yönetim mekanizmaları hayata geçirmek. Sadece uluslararası veya bölgesel tarafların değil, herkesin çıkar sağlayabileceği uluslararası veya bölgesel sözleşmeler çerçevesinde işbirliği organize edilmeli….”

Nükleer yaptırım sürecinde İran petrokimya adıyla bilinen bir çeşit zehirleyici madde üretiyordu. Toksik ve kanserojen bir maddeydi. Bu maddenin aşırı salınımından dolayı kaç kişi hayatını kaybetti?

“Kesin bir rakam yok. Bu konuda kimse net bir sayı da veremez. Ama kesin olan şu ki İran’a zarar vermeyi amaçlayan bu yaptırımlar ülkemizin petrolünü tamamıyla rafine etmemiz için gerekli olan son teknolojiye erişimimizi engelliyordu.”

Kesin bir sayının olmadığını söylüyorsunuz. Fakat Marakeş‘te düzenlenen Cop 22 Zirvesi’nin ardından Mehr haber ajansına verdiğiniz röportajda “Sağlık Bakanlığı 2012 ve 2014 yılları arasında ölü sayısının önemli derecede azaldığını kaydetti” demiştiniz. Nedir bu sayı?

“Farklı raporlarda aşağı yukarı tahmini istatistikler verilir. Bu veriler araştırma raporlarında yer alan tahmini verilerdir. Kimse bu konuda net bir sayı belirtemez.”

Peki bu yaklaşık tahmini sayı nedir?

“Sanırım yarısına geldik. Şöyle ki: Son yıllarda uygulanan programlarla, hatta yakıt kalitesini optimize etme projesiyle ve Iran’daki araç kalitesinin artmasıyla, kirli havadan kaynaklı ölü sayısı yarı yarıya azaldı. “

İran’ın iç ve dış siyaseti hakkında bir takım sorular yöneltmek istiyorum. ABD’de Donald Trump’ın zaferi İran ile yapılan nükleer anlaşmanın geleceğini tehlikeye sokar mı? Başkan Trump’ın İran’a karşı tutumu ve özellikle nükleer anlaşmaya karşı olan tutumu sizi endişelendiriyor mu?

“Sanırım bu konuda fikir beyan etmek için henüz çok erken. Siyasiler seçim kampanyaları boyunca kendi fikir ve görüşlerini paylaşır ve kendi sloganlarını atarlar. Ancak iktidara geldiklerinde bu söylemleri farklılık göstermeye başlar. İran için nükleer anlaşmanın önemini anlayarak, umarım ABD, Avrupa ve hatta uluslararası toplum (İran anlaşmasında yer alan tüm uluslararası güçler) bu anlaşmanın herkes için ve küresel barış için önemini algılar. Fakat bunun için tarafların anlaşmalara sadık kalması gerekiyor. Bizim endişemiz İran’ın her zaman anlaşma şartlarına uymasına rağmen diğer tarafların verilen sözleri yerine getirmemesi.”

İran’da önümüzdeki yıl cumhurbaşkanlığı seçimleri organize edilecek. Cumhurbaşkanı Ruhani’nin bu seçimlerde ciddi rakipleri olacak mı?

“Öncelikle umarım İran İslam Cumhuriyeti’ni tanıyan tüm siyasi partilerin ve siyasi kurumların katılabileceği özgür ve “temiz” bir seçim organize etmeyi başarırız. Önemli olan tüm seçmenin katılımıyla yasalara uygun bir şekilde seçim organize edebilmek. Adayların konumlandırmasına gelince sanırım bu konuda fikir beyan etmek için henüz erken. Ancak siyasi grupların büyük bir çoğunluğu, reformist ve ılımlı olanlar Ruhani’nin adaylığını destekleyeceklerini açıkladı. 2013 yılında da olduğu gibi Ruhani’nin adaylığı konusunda bir fikir birliği oluştu. Ruhani, reformist ve ılımlı akımın favori adayı olmaya devam ediyor. “

İran’da Yeşil Hareket liderleri Sayın Hossein Moussavi, Mehdi Karroubi ve Madame Zahrar Rahnavard hiç bir yargı olmadan evlerinde hapse mahkum edildiler. Sayın Ruhani’nin vaatlerinden biri de bu kişilerin ev hapislerine son vermekti. Neden bugüne kadar bu söz yerine getirilmedi?

“Sayın Ruhani bir Cumhurbaşkanı olarak yetki sınırları içerisinde hareket edebilir. Bu soruna çözüm getirmek için çok sayıda girişimde bulundu. Bir çok alanda bu girişimler bazı durumlarda ilerleme kaydedilmesini sağladı.”

Sayın Ruhani bu sözü verdiğinde ülkenin hukuki ve gerçek yapısını çok iyi biliyordu. Kendini bir hukuk adamı olarak tanıttı yani İran’daki hukuki sorunları biliyordu. Tutukluluk sürecinin sona ermesinden bahsederken bu sorunların farkındaydı.

“Evet Sayın Cumhurbaşkanı Ruhani durumu biliyordu ve farklı girişimlerle, müzakerelerle ve lobicilik faaliyetleriyle durumu iyileştirebileceğini anladı. Tabii ki bunlar daha önceden de vardı. Bizlerin, İran’da çok aktif ve canlı duran siyasi demeçlere ihtiyacımız var. Cumhurbaşkanı Ruhani’nin hükümeti de tüm siyasi parti ve hareketlerin İran’ın çıkarına hareket etmesi için, bu tür demeçleri ulusal çapta yaymaya çalışıyor.”

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

G-7'den İran'a uyarı: Rusya'ya füze verirsen yeni yaptırımlar yolda

İran'da geçen yıl en az 834 kişi idam edildi

İran'da parlamento seçimleri: Rekor düşük katılımın ardından sertlik yanlısı muhafazakarlar önde