ABD’nin İsrail-Filistin sorununda uzun yıllardır üzerinde durduğu “iki devletli çözüm” yaklaşımına Başkan Donald Trump’tan beklenmedik bir yanıt geldi.
REKLAMABD’nin İsrail-Filistin sorununda uzun yıllardır üzerinde durduğu “iki devletli çözüm” yaklaşımına Başkan Donald Trump’tan beklenmedik bir yanıt geldi.
Başkan Trump, Netanyahu ile Beyaz Saray’da düzenlediği basın toplantısında iki çözümün de kendisine uyacağını söyledi:
“İki devletli veya tek devletli, iki çözümden herhangi biri olabilir. İki devletli çözümün daha iyi olacağını düşünüyordum; ama eğer İsrail ve Filistin mutlu olacaksa onların tercihi ne ise ben de onu kabul ederim“
İsrail’in “yeni yerleşim yerleri inşasını biraz da olsa durdurması” gerektiğini belirten Trump, Ortadoğu barışı için çok hassas çalıştıklarını ve iki tarafın da tavizler vermek zorunda olduğunun altını çizdi. ABD Başkanı aynı zamanda “İsrail ile Filistinlilerin kendi aralarında anlaşmasının öncelikli olduğunu” dile getirdi.
Filistin’de direnişin sembolü olarak bilinen Yaser Arafat ilk kez 15 Kasım 1988’de, iki devlet yaklaşımını gündeme getirerek Filistin Devleti’nin kuruluşunu ilan etti.
5 yıl aradan sonra 1993’te zorlu geçen müzakerelerin ardından taraflar Washington’da Bill Clinton öncülüğünde Oslo Anlaşması için bir araya geldi. Yaser Arafat ve İzak Rabin barış sözü vererek, yan yana yaşayan iki devletli çözüm fikrini kabul etmişti. ABD, BM, İsrail ve Filistin’in de resmi politikası şimdiye kadar bu yönde oldu.
Ancak bu politika Trump’ın başkan olması ve İsrail’de sağ cephenin iki ulus tek devlet fikrini ortaya atmasıyla değişmeye başladı.
Arafat’a olan bağlılığıyla bilinen barış görüşmelerine öncülük eden Saeb Erekat: “İsrail Başbakanı Netanyahu ne düşünüyor: bir devlet iki sistem mi? Filistinlilere dayatılan askeri yönetim aparteiddir. Bu yirmi birinci yüzyılda mümkün değildir.“dedi.
Doğum aşamasında olan Filistin devletinin coğrafyası 1967’den bu yana büyük bir değişime uğradı.
Gazze tamamen Filistin’e ait olsa da Batı Şeria 3 bölgeye ayrıldı.
-A topraklarının yüzde 20’sinde Filistin halkının yarısı yaşıyor ve kontrol Filistin askerilerinde.
-B bölgesinin yüzde 20’sinde Filistinlilerin yüzde 40’ı yaşıyor ve bölgede hem İsrail hem de Filistin askerleri bulunuyor.
-C bölgesinin yüzde 60’ındaysa Filistinlilerin yüzde 6’sı yaşıyor ve kontrol tamamen İsraillilerin elinde.
İsrail’in uzun yıllardır yürüttüğü yerleşim politikası sonucu Filistin toprakları gittikçe azaldı. İki devletli çözümden bahsediliyor: İkisinden biri diğerine oranla oldukça küçük ve parçalanmış, sınırları tam olarak bilinmiyor. Diğer çözüm iki uluslu tek ülke ki bu hususta da şartların detaylı olarak masaya yatırılması gerekiyor:
İkinci durumda her iki tarafa da aynı haklar tanınacak mı?
Demokratik ve demografik açıdan paylaşım mümkün görülmüyor.
Uzmanlar İsrail için en uygun durumun şu an ki mevcut durumunun koruması olduğunu belirtirken, anlaşmada her halükarda kaybeden tarafın Filistin olacağı düşünülüyor.