Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargıçlığına (AİHS) aday gösterdiği üç adayın ilgili komite tarafından reddedilmesi, yargıç seçimiyle ilgili süreci yeniden gündeme getirdi.
REKLAMTürkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) yargıçlığına aday gösterdiği üç adayın ilgili komite tarafından reddedilmesi, yargıç seçimiyle ilgili süreci ve tartışmaları da yeniden gündeme getirdi.
AİHM’de son 5 yıla bakıldığında, 47 ülke arasında 5 ülkenin yargıç adaylarının komite tarafından reddedildiği görülüyor. Bu ülkeler, Türkiye, Arnavutluk, Gürcistan, Azerbaycan ve Slovak Cumhuriyeti olarak sıralanıyor.
Bu ülkelerden, Türkiye, 1949 yılında kurulan Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından yaşlı kıtada demokrasi ve insan haklarının gelişmesi için mücadele veren diğer dört ülke ise Konsey'e sonradan üye oldu.
Komite, Arnavutluk'un aday listesini 6 Ekim 2016 ve 13 nisan 2017'de iki kez reddetti. Azerbaycan'ın listesi, 27 Ocak 2016 ve 15 Haziran 2015'de yine iki kez reddedildi. Slovakya'nın da 1 Ekim 2014 ve 12 Haziran 2013'te iki kez reddedilirken, Gürcistan'ın 25 Ocak 2017'de listesi reddedilirken, 6 Ekim 2016'daki listesiyle ilgili karar ertelendi.
Siyasi atama iddiaları
AİHM’e yargıç seçiminin hükümetler tarafından siyasileştirilmesi en fazla eleştiri alan konuların başında geliyor.
2008 yılında düzenlenen seçimde Ayşe Işıl Karakaş, Türkiye’nin AİHM yargıcı seçilmişti. Bu seçim öncesi Türkiye’nin gösterdiği üç adaydan birisi olan Brüksel Üniversitesi Uluslararası Hukuk Prof. Dr. Ruşen Ergeç, Euronews’e yaptığı açıklamada, AİHM’in son yıllarda giderek önem kazandığı, hükümetlerin de bu önemin farkında olduğunu belirtti ve AİHM’e yargıç seçimlerini “siyasi atama” şekline dönüştüğünü söyledi.
AİHM dışında ABD başta olmak üzere diğer ülkeler de üst yargı atamalarının siyasileşmesinden yakınan Ergeç, bunun önüne geçmenin oldukça zor olduğu görüşünü dile getirdi.
Avrupa Konseyi, yargıç seçimini gündeme aldı
AİHM’e yargıçların seçimi konusunda son sözü söyleyen Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), bu seçimlerin daha adil ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmesi için hazırlanan bir raporu gelecek hafta Strasbourg’da düzenlenecek genel kurulda oylamaya sunacak.
AKPM, AİHM Yargıç Seçimi Alt Komitesi üyesi Latvialı Sosyalist parlamenter Boris Cilevic tarafından hazırlanan rapor ve buna bağlı karar tasarısı, AİHM’e daha bağımsız, daha ehil adayların seçilmesi konusunda bir dizi önerileri gündeme getiriyor.
Bu önerilerden en önemlilerinden biri, hükümetlerin yargıç seçimi konusunda AKPM’de kendi adayları lehine siyasi lobi yapmalarının önüne geçebilmek. Komite ayrıca, sunulan adayları reddedebilmek için üçte iki değil, salt çoğunluk uygulamasına geçmek istiyor. Komite, üye ülkelerin yargıç adaylarını belirlemeden önce Avrupa Konseyi’nin ilgili paneline yeterince danışmamasını eleştiriyor.
AİHM’e yargıç seçimi süreci
AİHM’ yargıç seçilebilmek için ilgili hükümetin sunduğu üç adayın dosyası bağımsız hukukçulardan oluşan Avrupa Konseyi’nin 5 kişilik panelinin önüne gidiyor. Buradan onay çıkması durumunda AKPM Hukuk İşleri Komitesi’ne bağlı AİHM Yargıç Seçimi Alt Komitesi’nde adaylarla ilgili bir mülakat ve ön oylama yapılıyor. Bu Komitenin yaptığı teklif daha sonra AKPM Başkanlık Divanı’na daha sonra da AKPM Genel Kurulu’na oylama için gidiyor.
AİHM Yargıç Seçimi Alt Komitesi, AİHM’de görev süresi dolan yargıç Işıl Karakaş’ın yerine Türkiye tarafından belirlenen üç adayı, 4 Ekim’de reddetti.
Türkiye, Selami Kuran, Prof. Necati Polat ve Prof. Esra Gül Dardağan Kibar'ın isimlerini bildirmişti. Üç aday, geçen hafta Paris'te mülakata girmiş ve üçü de yetersiz bulunarak reddedilmişti.
Alt Komitenin olumsuz yönde görüş belirtmesine rağmen, bu adaylar AKPM Başkanlık Divanı’nda pazartesi sabah bir kez daha oylanacak. Başkanlık Divanı’nın, Alt Komite görüşünü dikkate almayarak, oylama yapıp son bir kez bu adayları AKPM Genel Kurulu’na gönderme hakkı bulunuyor.
Daha önce de aralarında İnsan Hakları Daire Başkanı Ali Açıkgül, Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Basri Bağcı, Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı Ergin Ergül ile Avukat Fatma Arslan'ın isimleri aday olarak bildirilmiş, ancak tümü yetersiz bulunarak reddedilmişti.
Bu haberler de ilginizi çekebilir
Brexit sonrası Türk öğrencilerin İngiltere'de okuma hayali zorlaşabilir