Bu sene yabancı turist beklentisini düşük tutan Türkiye turizm sektörü, yerli turistin sahile ayak basması için de en erken temmuz ayını öngörüyor.
REKLAMDünya genelinde etkili olan Covid-19 salgını başta turizm olmak üzere birçok sektörü olumsuz şekilde etkiliyor. Sezon açılışı ertelenen sektörün büyük darbe yemesinden endişe ediliyor. Türkiye'nin başta sağlık turizmi olmak üzere bu alanda yaşayacağı gelir kaybının en az yüzde 50 olacağı belirtiliyor.
On beş yıldır yurtiçi ve yurtdışı turlar düzenleyen YTM Turizm, bu sene koronavirüs salgınıyla birlikte zorlu bir süreçten geçti. Şirketin ortağı Göksel Güngör, bu seneyi sektör açısından tamamen "kayıp yıl" olarak görüyor, çünkü başlıca müşterileri şu anda uçuşların olmadığı Almanya ve Rusya'dan geliyordu.
euronews Türkçe'ye konuşan Güngör, "Artık 2021'e odaklanacağız. Otellerin 20'ye yakın sertifikasyon almaları gerekecek ve bünyemizde çalıştığımız otellerin hepsinde bunun hızlı bir şekilde gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini bilemiyoruz, zira bu sertifikasyonların da ayrı bir maliyeti var" diyor.
YTM Turizm, birkaç senedir revaçta olan apart-villa turizmini ilk başlatanlar arasında. Şu anda Ege ve Akdeniz sahil şeritlerinde 600'e yakın villalık portföyü elinde tutan şirket, ayrıca yerli turistin bu sene hijyen ve sosyal mesafe kuralları gereği yat turizmine yönelmesini bekliyor.
Güngör, "Deniz sezonu haziranda açılacak olsa da, gerek apart-villa gerekse yat turizmi için hedefimiz ağustos ayı. Burada da normal koşullar altında 12 kişiyi misafir edebilen 6 kabinli yatlarımızda kişi sayısını azaltarak 6 kişiye indireceğiz. Otel-havaalanı transferlerimizde binek araçlara sadece iki kişi alacağız. Yatları ve apart-villaları özel sistemlerle dezenfekte edip tek kullanımlık havlular temin edeceğiz. Bu da maliyetlerimizi bir buçuk kat artıracak" diyor.
Mayıs sonunda iç turizm hareketlenir mi?
Hükümet yetkilileri, mayıs sonu itibariyle iç turizmin, haziran ortası itibariyle de dış turizmin hareketlenmesini bekliyor. Ancak sektörün şu an için tek makul hedefi, iç talebin canlanması olsa da, karantina kısıtlamaları sebebiyle yaz sezonunun ötelenmesi sonucunda birçok büyük otelin işletme maliyetleri kar edilemeyecek düzeylere ulaşmış durumda.
Bir yandan havuz ve denizden virüs bulaşır mı tartışmaları süregiderken, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın hazırladığı “Konaklama Tesislerinde Kontrollü Normalleşme Süreci” başlıklı genelgenin detayları geçtiğimiz günlerde açıklandı. Misafir kabulü, genel kullanım alanları, personel ve genel temizlik-bakım başlıklarını kapsayan genelge,
Dünya Turizm Forumu Enstitüsü Başkanı Bulut Bağcı, temmuz ayı başından itibaren yerli turizmde bir hareketlenme olacağını, ancak yabancı turistlerin gelişi konusunda çok umutlu olunmaması gerektiği görüşünde.
Aşı bulunmadan yabancı turist az gelir
Uzmanlar, koronavirüs aşısı bulunana dek yabancı turistlerin ülkelerinden çıkmak konusunda endişeli olacağını, bunun da turizm rakamlarına doğrudan yansıyacağını belirtiyorlar.
Bağcı, euronews Türkçe'ye verdiği demeçte, "Beklentim Belek bölgesinde bir yoğunluk olacağı yönünde. Kemer ve Alanya'da ise 3 ve 4 yıldızlı otellerin açılmayacağını, yüksek gelir düzeyine sahip turistlerin ise çok fazla gelmeyeceğini tahmin ediyorum. Zaten Antalya'daki tesislerin giderleri iç pazarla karşılanmaz" diyor.
Türkiye'ye yabancı turist akının ağırlıklı olarak İngiltere ve Kuzey Avrupa, Almanya ve Rusya pazarlarından olduğunu kaydeden Bağcı, bu ülkelerden gelen turistin en iyi ihtimalle eylül ayında bir hareketlenme gösterebileceğini düşünüyor.
Türk Hava Yolları haziran ayında kıta Avrupası uçuşlarını başlatırken, İngiltere uçuşları için temmuz ayı öngörülüyor. Ancak Bağcı'ya göre, charter uçuşlar başlamazsa çok fazla yabancı turist gelişi beklenmemeli, ancak bu da kaynak ve hedef ülke arasındaki uçuş izinlerine bağlı.
Sektör profesyonelleri ayrıca gerek hijyen standartları, gerekse otellerin doluluk oranıyla ilgili yükümlülükler sebebiyle konaklama fiyatlarının bir buçuk katına çıkabileceğini belirtiyorlar.
Bağcı, "Bayramdan sonra yerli turist denize gidebilecek, ama bu bir nevi demo test gibi olacak. Vaka sayısına göre bundan sonraki adımlara karar verilecek. Türkiye'de turizm gelir kaybı ise yüzde 50 bandında olacak" diyor.
Ancak, 16 yaşından beri otellerde çalıştığını ve sektörü içeriden çok iyi tanıdığını belirten Bağcı, "Turizm sektörünün bu şekilde Türkiye'den Mısır'a, Afrika'ya dek salgının önlenmesi hedefiyle devletler eliyle denetlenmesi, bu zorlu sürecin sektör açısından belki de en büyük kazanımı" diyor.
Koronavirüs salgını sonrası turizm sektöründe köklü değişiklikler bekleniyor, zira turistlerin artık çok kalabalık ortamları ve açık büfeleri tercih etmeyeceği düşüncesi sektör yetkililerinin sıklıkla işaret ettiği bir değişim noktası olabilir.
"O karpuzdan heykellerin, açıkta servis edilen salatanın yer aldığı büfeler eski cazibesini yitirecek. Her şey camekan arkasına geçecek. Bu da bir açıdan gıda israfının önüne geçebilir" diyor Bağcı.
Tatil sezonu bu yıl temmuza kayacak
25 kişi kapasiteli 9 odaya sahip Dalyan B&B Butik Otel'in sahibi Alev Kılıç da benzer şekilde yerli turist için yaz sezonunun temmuz-ağustos dönemine kayacağını değerlendiriyor.
REKLAMeuronews Türkçe'ye konuşan Kılıç, "40'a yakın yabancı turist rezervasyonu vardı haziran ayı için ve hiçbirisi iptal etmedi. Müşterilerimiz İngiltere, Almanya ve Fransa ağırlıklıydı. Biz de uçuş yasağı kalkarsa kendilerinden Covid-19 testi yaptırıp sonucuna göre gelmelerini talep edeceğiz. Bizim en büyük avantajımız otelimizin sosyal mesafe kurallarına göre tasarlanması oldu, her odanın girişi ayrı, ortak alanlar açık alan. Kimse birebir temas kurmadan odalarına girebiliyor" diyor.
Ancak Kılıç da bu sezondan çok fazla sayıda yabancı turist beklemiyor. Yerli turistlerin de otele arkadaş gruplarıyla birlikte gelip, sosyal izolasyon sürecinden emin oldukları insanlarla tatil geçirmek istediklerini belirtiyor.
"Fiyatlarımızı da tüm ilave dezenfeksiyon yükümlülüklerine ve otel doluluk oranlarıyla ilgili gereklere rağmen değiştirmeyeceğiz. İnsanlar zaten tüm bu süreçte çok sıkıldı, alım güçleri düştü, biz de elimizi taşın altına koyacağız. İşletme olarak mali sorumluluğu alacağız" diyor Kılıç.
Apart oteller ve butik oteller revaçta
Dalyan bölgesinde bu sene kepenkleri kapalı tutma kararı alan çok fazla sayıda büyük otel bulunuyor. Zira iki aylık sezonda işletme maliyetlerini çıkaramayacakları için bu yükün altına girmek istemiyorlar. Ancak apart oteller ve butik oteller, kişi sayısının azlığı ve kendi içlerinde mutfak ve dinlenme alanlarına sahip olmaları sebebiyle bu yaz turistler nezdinde revaçta görünüyor.
TÜİK verileri uyarınca, Türkiye'nin turizm geliri, 2019'da bir önceki yıla göre yüzde 17 artarak 34 milyar 520 milyon 332 bin dolar olmuştu. Ancak bu sene bu rakamları gerçekleştirmek oldukça zor, hatta imkansız görünüyor. Zira, yine TÜİK'in nisan ayı sonunda açıkladığı son verilere göre, Ocak-Mart arasındaki 3 aylık dönemde Türkiye'nin turizm gelirleri yüzde 11,4 oranında düşerek 4 milyar 101 milyon dolara geriledi.
REKLAMTurizm gelirleri GSYİH'sının yüzde 4 ila yüzde 12'lik dilimini oluşturan Türkiye'de ilk vakanın 11 Mart'ta açıklandığı düşünüldüğünde, ikinci çeyrek rakamlarının çok daha gerileyeceği düşünülüyor. Yılın 12 ayını kapsayan sağlık turizminin yaz sezonu sonunda turizm gelirlerine nasıl yansıyacağı ise şimdilik merak konusu, zira saç ekimi ve estetik operasyonlar için gelen turistler önemli bir turizm girdisi oluşturuyordu.