Britanya Ulusal Arşivleri'nde ortaya çıkarılan bir dizi hükümet notu, Kraliçe II. Elizabeth'in özel avukatının hükümet bakanlarına, kişisel varlığının ve hisselerinin kamuya açıklanmasını önlemek için taslak mevzuatı değiştirmeleri yönünde baskı yaptığını ortaya koydu.
REKLAMBritanya Ulusal Arşivleri'nde ulaşılan bir dizi hükümet notu, Kraliçe II. Elizabeth'in özel avukatının dönemin bakanlarına, kişisel varlığının ve hisselerinin kamuya açıklanmasını önlemek için taslak mevzuatı değiştirmeleri yönünde baskı yaptığını ortaya koydu.
Ulusal arşivlerdeki hükümet notları, Elizabeth Windsor’un toplum önünde servetinin boyutları ile mahçup olmamak için bunları halktan gizlemek adına görüşülmekte olan bir yasa tasarısı hakkında hükümete "başarılı bir şekilde" lobi yaptığını gösteriyor.
Guardian tarafından keşfedilen belgelere göre, Kraliçe’nin müdahalesinin ardından hükümet, yasaya, "devlet başkanları" tarafından kullanılan şirketleri yeni şeffaflık önlemlerinden muaf tutma yetkisi veren bir madde ekledi.
1970'lerde Kraliçe için uydurulmuş olan bu düzenleme, onun özel hissedarlıklarına ve yatırımlarına en az 2011 yılına kadar bir gizlilik perdesi koyduğu anlaşılıyor. Ayrıca devlet destekli bir paravan şirket yaratmak için de fiilen kullanıldığı görülüyor.
İngiltere Kraliçesi'nin gerçek toplam zenginliği şimdiye kadar hiç açıklanmamış olsa da yüz milyonlarca sterlini rahatlıkla bulduğu tahmin ediliyor.
'Kraliyet rızası' prosedürü kullanıldı
Kraliçe'nin bakanlar üzerinde yaptığı lobi faaliyetinin kanıtı, kraliyet ailesinin İngiliz yasalarının oluşumunu gizlice etkilemek için "Kraliyet rızası" olarak bilinen bir parlamento prosedürünü kullanmasına ilişkin gazetecilik araştırması ile ortaya çıktı.
Bu prosedür yasaların kraliyet ayrıcalıklarını veya hükümranın özel çıkarlarını etkileyebileceği durumlarda bakanların taht sahibini uyarmalarını gerektiriyor.
Kraliyet ailesinin internet sitesinde bu prosedür "köklü bir sözleşme" olarak tanımlanıyor ve anayasa uzmanları, "rızayı" monarşiyi anlamlı kılan zararsız bir gösterge olduğunu düşünüyor.
Ancak ortaya çıkarılan belgeler, Kraliçe ve avukatlarına parlamentoya giren yasa tasarılarını önceden görmesini sağlayan rıza sürecinin, yasama değişiklikleri için gizlice lobi yapmasını sağladığını gösteriyor.
Bu da kraliyet ailesinin çıkarları ile kamu çıkarlarının çatıştığı anlamına geliyor.
Buna göre Kasım 1973'te II. Elizabeth şirketlerde bulunan hisselerinin kamuoyuna açık bilgiler haline geleceğinden endişe ederek özel avukatını gönderdi ve kabinede lobi yaptırarak yasaya birkaç ekleme yaptırdı. O dönem başbakan Edward Heath idi ve hükümetin amacı yabancı yatırımcıların gizlice stratejik şirketleri ele geçirmesini önlemekti.
Lobi süreci nasıl işledi?
Yapılan lobiye ilişkin olarak arşivde Kraliçe'nin yasa kapsamı dışında tutulmasının talep edildiği üç önemli belge bulundu. İşte bu lobi faaliyetleri ve yapılan düzenleme sayesinde Bank of England Nominees Limited adında devlet destekli göstermelik bir şirket kuruldu ve bu şirkette hisse tuttuğu halde bilgileri açıklanmayacak türde yatırımcılar listelendi.
Ancak tanımlama öyle şekilde yapıldı ki bundan sadece Kraliyet ailesi faydalanabildi. Bu şekilde Kraliyet ailesi başka aracı şirketler kullanarak hisse yatırımları yapan bu şirkette hisseler satın aldı ancak hangi hisselerin Kraliyet ailesi hangilerinin başka olası yatırımcıların elinde olduğu kamuoyu tarafından görülemedi.
Bu düzenleme nihayet Harold Wilson hükümeti döneminde 1976'da yasalaştı. 1977'de Kraliçe'nin sahip olduğu tüm hisseler bu paravan şirkete aktarıldı. Bu durum 2011'e kadar Kraliçe'yi korudu ancak o tarihteki hükümet Bank of England Nominees şirketinin de kapsam dışı bırakıldığını duyurdu.
2016'da şirket kapatıldı ancak şirketin başkaları adına elinde tuttuğu hisselere ne olduğu hala bilinmiyor. Durağan görünümlü hareketsiz bir şirket olduğu için üzerindeki varlığa ve finansal aktivitelere dair hiçbir zaman işlem listesi yapılmamıştı.