Taktik Nükleer Silahlar politikası nedir? Taktik Nükleer Saldırı emri nasıl işler? Rusya'da nükleer kullanma emrini kim veriyor?
REKLAMAmerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, Rusya lideri Vladimir Putin'in Ukrayna'da yaşanan olumsuzluklardan sonra "taktik nükleer silah" kullanmaktan söz ederken "şaka yapmadığını" dile getirmişti.
Kiev ve Batılı güçler, Putin'in yanı sıra diğer Rus yetkililerin, Moskova'nın tüm askeri unsurlarını kullanmaya hazır olduğu uyarısının ardından taktik nükleer silahların savaşta kullanılabileceğinden duyduğu endişeyi gizlemiyor.
Batı'yı endişelendiren Taktik Nükleer Silahlar (TNW) nedir?
Uzmanlar, taktik nükleer silahların (TNW) nasıl tanımlanacağı konusunu uzun yıllardır tartışıyor. Ancak adından da anlaşılacağı üzere bu silahlar, örneğin ABD ya da Rusya'nın büyük şehirlerini yok etmek yerine, savaş alanında belirli taktik kazanımlar elde etmek için kullanılan nükleer silahlar olarak biliniyor.
Rusya'nın envanterinde kaç adet TNW olduğu tam olarak bilinmiyor. Zira bu konu hala Soğuk Savaş yıllarının gizlilik gelenekleriyle örtülü bir alan olarak gizemini koruyor.
Ancak Rusya'nın, Amerika Birleşik Devletleri ve transatlantik NATO askeri ittifakı karşısında büyük bir sayısal üstünlüğe sahip olduğu biliniyor.
ABD, Rusya'nın kendinden 10 kat daha fazla, yani yaklaşık 2 bin adet faal durumda taktik savaş başlığına sahip olduğu inancında.
Bu savaş başlıkları deniz, hava ya da kara kuvvetlerine ait çeşitli füze, torpido ya da güdümsüz bombalar aracılığıyla fırlatılabiliyor.
Amerika Birleşik Devletleri'nin envanterinde yarısı Avrupa'daki üslerde olmak üzere 200 civarında bu tür silahı bulunuyor.
Reuters haber ajansına göre 0.3 ila 170 kiloton arasında farklı güce sahip bu 12 ft'lik B61 nükleer bombaları İtalya, Almanya, Türkiye, Belçika ve Hollanda'daki altı hava üssünde konuşlandırılmış durumda.
Amerika Birleşik Devletleri tarafından 1945 yılında Japonya'nın Hiroşima kentine atılan atom bombası yaklaşık 15 kilotondu.
Rusya'da nükleer kullanma emrini kim veriyor?
Rusya'nın nükleer doktrinine göre hem stratejik hem de stratejik olmayan Rus nükleer silahlarının kullanımında nihai kararı Başkan veriyor.
Adını Kafkaslardaki Cheget Dağı'ndan alan ve nükleer kodların bulunduğu evrak çantası ya da "Cheget", yurt dışı gezileri dahil her zaman Başkan'ın yanında bulunuyor.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov'un da bu çantalara sahip olduğu öngörülüyor.
Çanta esas olarak devlet başkanını ordunun üst düzey yöneticilerine, oradan da çok gizli "Kazbek" elektronik komuta ve kontrol ağı aracılığıyla roket kuvvetlerine bağlayan bir iletişim aracı.
Kazbek, "Kavkaz" olarak bilinen başka bir sistemi destekliyor.
Rus Zvezda televizyon kanalı tarafından 2019 yılında yayınlanan görüntülerde, üzerinde bir dizi düğme bulunan çantalardan biri olduğu belirtilen bir görüntü yayınlanmıştı.
"Komut" adı verilen bölümde iki düğme bulunuyor. Bunlardan beyaz olannın "başlat" ve kırmızı olanının da "iptal" düğmesi olduğu biliniyor.
Zvezda'ya göre çanta özel bir flaş kartla aktive (etkin hale getiriliyor) ediliyor.
REKLAMRusya stratejik bir nükleer saldırıyla karşı karşıya olduğunu hissederse, Başkan söz konusu evrak çantaları aracılığıyla nükleer kodlara sahip genelkurmayı ve nükleer kodları tutan rezerv (yedek) komuta birimlerine doğrudan fırlatma emri gönderir.
Emir, hızla farklı iletişim sistemlerinden stratejik roket gücü birimlerine ulaşır ve oradan da (ABD, Avrupa ya da düşman bölgeye) ateşlenir.
(Ülkeyi hedef alan) nükleer bir saldırının teyit edilmesi halinde Putin, nihai olarak "Perimetr" olarak adlandırılan "Ölü El" sistemini devreye sokabilir.
Bir Sovyet dönemi sistemi olan "Ölü El" otomatik nükleer silah kontrol sistemi olarak biliniyor.
"Kıyamet günü" olarak anılan olası nükleer saldırıya bundan sonra artık (kimseden emir almayıp otomatik çalışan) bilgisayarlar karar verecektir.
REKLAMYani bir kontrol roketi, Rusya'nın geniş (nükleer) cephaneliğinden nükleer saldırı emri verecektir.
Taktik Nükleer Saldırı emri nasıl işler?
TNW saldırısı emri verme prosedürünün stratejik fırlatmaya benzer olduğu öngörülüyor ancak nükleer komuta prosedürlerinin aşırı gizliliği nedeniyle hakkında pek fazla bilgi bulunmuyor.
Sovyetler Birliği 1991'de dağıldığında Rusya'nın elinde yaklaşık 22 bin TNW bulunuyordu.
O sırada ABD'nin envanterinde yaklaşık 11 bin 500 TNW vardı.
Bu silahların çoğu ya söküldü ya da sökülmeyi bekliyor.
REKLAMGeriye kalanlar ise Rusya Savunma Bakanlığı 12. Ana Müdürlüğü'nün (12. GUMO) kontrolündeki 30 askeri üs ve siloda depolanıyor.
Vladimir Putin'in bir TNW saldırısına hazırlanmak için Genelkurmay Başkanlığı aracılığıyla bir savaş başlığının bir taşıma aracıyla birleştirilmesi ve olası bir fırlatma emri için hazırlanması talimatını vermeden önce Rusya Güvenlik Konseyi'nin üst düzey isimlerine danışması ihtimal dahilinde.
Bununla birlikte bu adım, Rus birliklerinin Ukrayna'daki potansiyel hedeflerden uzaklaşması (geri çekilmesi ya da Rusya'nın nükleer duruşundaki değişiklikler gibi) Batılı istihbarat örgütleri tarafından tespit edilebilir.
The Middlebury Institute of International Studies at Monterey'den silah kontrol uzmanı Jeffrey Lewis, "Bence Putin nükleer silahlara yöneldiğinin sinyalini verir ve bunu görmemizi ister. Çünkü istediği her şeyi bedavaya elde etmeyi amaçlıyor." değerlendirmesinde bulundu.
"Eğer çok maliyetli bir sinyal göndermek için nükleer silah kullanacaksanız, yapacağınız ilk şey, 'Ne yapacağımı biliyorsunuz, değil mi?' demek olur." ifadesini kullanan Lewis, "Sonra da istediğinizi alırsınız. Eğer alamazsanız bunu (nükleer silah kullanımı) yaparsınız." şeklinde konuştu.
REKLAMPutin ABD'nin tepkisini tahmin edemeyeceği için Rusya'nın tüm nükleer duruşu değişecektir: denizaltılar denize açılacak, füze kuvvetleri tam teyakkuza geçirilecek ve stratejik bombardıman uçakları üslerde hemen kalkışa hazır bir şekilde görünür olacaktır.
Akabinde Putin, nükleer çantasını kullanarak fırlatma emrini verebilir ya da vermeyebilir.
Amerikan Bilim İnsanları Federasyonu'ndan nükleer bilgi projesi direktörü Hans Kristensen, "Putin'in, Ukrayna ve Batı'nın hazırlıkları izlerken terleyeceği şekilde yavaş bir süreç geçirmek isteyebileceğini tahmin edersiniz." sözleriyle Rus liderin ağır şekilde ilerleme ihtimaline vurgu yapıyor.