Ukrayna işgalinin yıl dönümü: AB Rusya yerine hangi ülkelerden enerji almaya başladı? AB’nin Rusya’dan enerji ithalatı nasıl değişti? Türkiye-Rusya ticareti ne durumda?
REKLAMRusya’nın Ukrayna’yı işgalinin üzerinden bir yıl geçti ve savaş tüm hızıyla sürüyor. Milyonlarca Ukraynalı AB ülkelerine sığınmımş durumda. AB, savaş sonrası en büyük enerji tedarikçisi olan Rusya’ya ambargo uyguladı.
Moskova, doğal gaz sevkiyatını büyük ölçüde durdurarak yaptırımlara misillemede bulunurken AB, enerji tedarikini zenginleştirmeye devam ediyor. Ukrayna’nın işgalinin ardından AB’nin Rusya’dan enerji ithalatında keskin düşüş oldu.
Peki, AB Rusya yerine hangi ülkelerden enerji almaya başladı? AB’nin Rusya’dan enerji ithalatı nasıl değişti? Türkiye-Rusya ticareti ne durumda?
AB’nin enerjisinin dörtte biri Rusya’dan geliyordu
Avrupa Birliği verilerine göre 2020 yılında AB’de dört birim enerjinin biri (yüzde 24,4) Rusya’dan geliyordu. AB’nin yerli üretimi yüzde 41,7 iken Rusya dışındaki ithalatın oranı yüzde 33,1'di.
Bu ne anlama geliyor? AB 2020 yılında ihtiyaç duyduğu enerjinin yüzde 57,5’i ithal ediyordu. AB’nin enerji ithalatında Rusya’nın payı yüzde 42 düzeyindeydi.
Tüm bu veriler AB’nin enerjide Rusya’ya ne kadar bağımlı olduğunu gösteriyordu.
İşgal sonrası Rusya’dan doğal gaz ithalatında rekor düşüş
Son dört senedeki AB’nin doğal gaz ithalatı, Ukrayna işgalinin enerjideki etkisini çok net ortaya koyuyor. İşgal öncesinde AB’nin ithal ettiği doğal gazın yarısı Rusya’dan geliyordu. Ocak 2021’de bu oran yüzde 54 idi. Ancak bölgede gerilimin artmaya başlamasıyla bu değişmeye başladı.
İşgalden bir ay önce, Ocak 2022’de AB’nin ithal ettiği doğal gazın yüzde 41’i Rusya’dandı. Ancak bu oran Ekim 2022’de yüzde 12’ye kadar düştü. Kasım 2022’de ise bu oran yüzde 13 oldu.
ABD’den LNG ithalatı iki katını aştı
AB’nin doğal gaz ithalatında işgal öncesi yüzde 50 civarında seyrederken Ocak-Kasım 2022’de bu oran yüzde 24,6’ya geriledi. Norveç’in payı ise yüzde 24,9’a yükseldi.
Asıl artış ise ABD’den ithal edilen sıvılaştırılmış doğal gazda (LNG) oldu. ABD’den ithal edilen LNG miktarı 2021 yılına göre Ocak-Kasım 2022 döneminde iki katını aştı. Böylece Rusya’dan gelen doğal gaz azalırken ABD ve Norveç’ten ithalatın artmasıyla bu telafi edildi.
Rusya’dan gelen enerji giderek düşüyor
Tüm enerji tedarikinde de Rusya’dan ithalat 2022’de belirgin düşüş yaşıyor. 2021’de Rusya’dan gelen enerji 275,6 milyon ton olurken bu miktar 2022’nin ilk üç çeyreğinde 156,2 milyon tona düştü. 2022’nin tüm verileri açıklandığında keskin düşüş ortaya çıkacak.
AB’nin Rusya’dan enerji ithalatı 2022’de her çeyrekte de gerilemeye devam ediyor. İthalat miktarı her çeyrek azaldı. Üçüncü çeyrekte enerji ithalatı ilk çeyreğe göre neredeyse yarıya düştü.
Ticaretteki pay da düşüyor
AB’nin enerji ithalatında Rusya’nın payı ticari olarak da geriliyor. 2017-2021 yıllarının ikinci ve üçüncü çeyreğinde AB’nin doğal gaz ithalatında Rusya’nın payı yüzde 35 iken bu oran 2022’nin aynı döneminde yüzde 20’ye geriledi.
AB Komisyonu sözcüsü euronews’e yaptığı açıklamada AB’nin Rusya’ya enerji bağımlılığındaki düşüşten fazlasıyla memnun olduğunu dile getirdi.
AB Sözcüsü Birlik üyelerinin enerji kaynaklarını çeşitlendirmeye, depolama imkanlarını geliştirmeye ve yenilenebilir enerjinin payını arttırmada kararlı olduğunu kaydetti.
Türkiye’nin Rusya ile ticareti 2022’de hızla yükseldi
Moskova’ya yaptırım konusunda AB’ye katılmayan Türkiye’nin Rusya ile ticareti 2022 yılında hızla arttı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2021’de Rusya’ya ihracat 5,3 milyar dolar olurken bu miktar 2022’de 7,7’de milyar dolara yükseldi.
Asıl artış ise ithalatta yaşandı. 2021’de 27,6 milyar dolar olan Rusya’dan ithalat 2022’de 57,4 milyar dolara çıktı. Türkiye’nin Rusya ile ticaret verileri enerji değil; tüm ticareti kapsıyor.