Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB) 2021-2022 verilerine göre Türkiye'de 56.200 devlet okulu var. Bakan Yusuf Tekin, okul sayısına karşılık Eylül 2024 itibarıyla 45.000'e yakın temizlik personeli olduğunu söylüyor.
REKLAM
Rengi beyazdan sarıya dönmüş alaturka tuvaletler, plastik poşetlerle kaplı sınıflar, okulun birinde fotoğraflanmış baykuş cesedi ve kapağı kapanmayan çöp kutuları.
Sabunun, kağıt havlunun, sıcak suyun olmadığı devlet okullarında şimdi de temizlik personeli krizi yaşanıyor.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, pazar günü katıldığı CNN Türk kanalındaki "Hafta Sonu" programında, okullardaki temizlik ihtiyacını karşılayabilmek için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'yla "toplum yararına" proje geliştirdiklerini, geçen yıl haftada beş gün olan çalışma süresinin bu sene revize edilip üç güne düşürüldüğünü, bu yolla 2023'te 60.000 olan taşeron personelin 120.000'e çıkarılacağını söyledi. Ancak başvurular beklentilerin altındaydı.
"Okulların açıldığı hafta itibarıyla bu süreç başladı fakat iş gücü uyum programı bu projeye başvuru çok sınırlı kaldı. Bu yüzden okullarımızda birkaç hafta içinde bu sorunu çözemedik. 120.000 istihdam alanı oluşturulmasına rağmen başvuru sayısı çok az oldu. Yüzde 25'i ancak doldurulabildi."
İsminin açıklanmamasıyla kaydıyla Euronews Türkçe'ye konuşan bir ilçe milli eğitim müdürü, Bakan Tekin'in bahsettiği yüzde 25'lik düşük talebin "yarı asgari ücret" politikasından kaynaklandığını, ücret ve koşullardan ötürü ilana gerekli ilginin gösterilmediğini söyledi.
Yarı asgari ücret politikası
Geçen yıl okulun temizlikten sorumlu personellerine asgari ücret veriliyordu. Bu yıl 17.002 Türk Lirası olan rakam 8.447 TL'ye düşürüldü. İlan metninde, işçilerin haftada 22,5 saat çalışacağı, sadece üç gün okula geleceği, sigortaların yarım yatırılacağı belirtiliyor. Başvuru eksikliğinden ötürü çoğu okul, temizlik elemanı olmadan yeni eğitim dönemine başladı.
İsminin açıklanmaması kaydıyla görev yaptığı okulların durumunu Euronews ile paylaşan öğretmenler, aralarında ağız birliği yapmışçasına aynı cümleyi kullanıyor: "Çocuklarımızın sağlığından endişe duyuyoruz."
Öğretmenlerden bazıları sınıfları eğitime hazır hale getirebilmek için okul başlamadan önce temizlik yaptıklarını, bazıları ailelerden ricada bulunup her hafta velilerle okulları temizlediklerini, bazıları da aralarında para toplayıp ücretli bir temizlikçiyle sorunun üstesinden gelmeye çalıştıklarını söylüyor.
Euronews'e gönderilen fotoğraflar arasında ilginç manzaralar vardı. Bir fotoğrafta, okulda bir baykuşun ölü bulunduğu, başka bir fotoğrafta, okul koridorundaki çöp kutularına kapasitelerinden iki kat daha fazla geri dönüşüm malzemesi ve çöp atıldığı, başka bir fotoğrafta kapısı olmayan, inşaatın yarıda bırakıldığı bir sınıf vardı. İsmini saklı tutan bir öğretmen, "Okulda baykuş cesedi var, temizlik görevlisi yok" diyor.
Ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Sözcüsü Deniz Yücel, 20 Eylül Cuma günü X platformu üzerinden konuyla ilgili olarak yaptığı bir paylaşımda, "Tasarruf diye martaval okuyup çocuklarımızı salgın hastalık tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyorsunuz." uyarısında bulundu.
Yücel'in bahsettiği "Tasarruf", 17 Mayıs'ta Resmi Gazete'de yayınlanıp tüm kamu kurumlarına gönderilen 32549 sayılı "Tasarruf Tedbirleri Genelgesi".
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzaladığı genelgede, tasarruf tedbirleri kapsamında yeni personel alımının sadece pozisyonların boşa çıkmasıyla, emeklilik ve ölüm gibi durumlarla gerçekleşebileceği, personelin mesaiye bırakılamayacağı, nöbetçi ücreti verilemeyeceği, personelin ulaşımını sağlayan servis hizmetinin sonlandırılacağı, ekonomik değeri olan atıkların bedeli karşılığında değerlendirileceği, "zorunlu" olmadığı sürece üç yıl boyunca büro malzemesi alınamayacağı belirtiliyor.
Bakan Yusuf Tekin, İşgücü Uyum Programı'na yapılan başvuru eksikliği nedeniyle, tam zamanlı eleman alımıyla sorunun üstesinden gelineceğini açıkladı.
"...okullarımız açık olduğu dönemde Çalışma Bakanlığı’mızın bize tahsis ettiği kontenjanından hallediyorduk. Pazartesi (23 Eylül) itibarıyla tam zamanlı 30.000 personel alınacak. Gelecek hafta ilave personel ile sorunu çözeceğiz.”