51 yaşındaki Jara, ön seçimlerde aralarında favori gösterilen adayın da bulunduğu üç rakibini geride bıraktı. Özellikle genç seçmenlerin desteğini alarak öne çıktı ve geniş bir ittifak kurma sözü verdi.
REKLAM
Şili solu, kasım seçimlerinde yükselişteki sağa karşı cesur bir tercihle yarışma kararı aldı ve Komünist Parti üyesi Jeanette Jara'yı aday olarak seçti.
Geçen ay düzenlenen ön seçimlerde iktidardaki 'Şili İçin Birlik' koalisyonunun adayı olarak seçilen Jara, Cumhurbaşkanı Gabriel Boric döneminde emeklilik ve çalışma saatlerinin azaltılması gibi halkın desteklediği yasaları çalışma bakanı olarak hayata geçirme başarısıyla kararsız seçmenleri kazanmayı hedeflediğini söyledi.
Ancak Jara’yı zorlu bir mücadele bekliyor. Hem Boric’in düşük popülaritesi hem de kendisinin Komünist Parti mensubu olması, özellikle 1973 darbesiyle devrilen ve ardından Augusto Pinochet diktatörlüğünün yaşandığı Şili’de bir handikap olarak görülüyor.
“Komünist Parti hakkında anlatılan birçok hikâye Soğuk Savaş dönemine dayanıyor ve bugünkü gerçekliği yansıtmıyor,” diyen Jara, “Şili’de demokrasiye ve kurumsal normlara derin bir bağlılık var,” diye ekliyor.
1990’larda öğrenci lideriyken partiye katılan Jara, kamu ile özel sektör arasında gidip geldi. Boric’in çalışma bakanlığını üstlenmeden önce, merkez solcu eski başkan Michelle Bachelet döneminde de çeşitli bakanlıklarda görev aldı.
51 yaşındaki Jara, ön seçimlerde aralarında favori gösterilen adayın da bulunduğu üç rakibini geride bıraktı. Özellikle genç seçmenlerin desteğini alarak öne çıktı ve geniş bir ittifak kurma sözü verdi.
Cuma günü Santiago’daki sarı tuğlalı, bitkilerle çevrili mütevazı evinin önünde dünya basınına konuşan Jara, pragmatizmini ve uzlaşma becerisini öne çıkarmak istediğini belirtti. 40 saate indirilen çalışma haftası ve emeklilik reformları gibi yasal düzenlemelerdeki lider rolünü hatırlatarak, “Bunları tek başıma yapmadım; işçiler ve Şilili iş insanlarıyla el ele çalışarak uzlaşmaya vardık,” dedi.
“Tecrübemiz var, her şeye cevabımız yok – kimse kusursuz değil. Ama bu ülkeyi ihtiyaç duyduğu reformlarla yönetme kapasitemiz var.”
Anketler, Jara’nın ikinci tura kalma ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor. Ancak birçok senaryoda sağcı bir adaya karşı ikinci turda yenileceği tahmin ediliyor. Şili’de başkanlık seçimleri 16 Kasım’da yapılacak; hiçbir aday çoğunluğu alamazsa aralık ayında ikinci tur düzenlenecek.
Seçim kampanyasının odağı
Jara, kampanyasının üç temel direği olacağını söyledi: Ekonomik büyüme, toplumsal meseleler ve kamu güvenliği. Şilililerin çoğunluğunu etkileyen işsizlik, gelir eşitsizliği gibi konulara da odaklanmak istiyor. Bu konular 2019’da kitlesel protestolara neden olmuştu.
“Aynı ülkede iki ayrı Şili olmaya devam edemeyiz: biri varlıklı kesimler, diğeri geniş halk kitleleri için,” dedi.
Suçla mücadele konusunu da gündemine aldığını belirten Jara, Şili Latin Amerika’nın en güvenli ülkelerinden biri olsa da organize suçlardaki artışın cinayet oranlarını yükselttiğini ve ekonomik büyümeyi olumsuz etkilediğini vurguladı. Son zamanlarda yaşanan kaçırma ve suikast gibi olaylar halkta endişe yaratmış durumda.
Ancak bazı sağcı adayların önerdiği sınır duvarları inşa etme ya da sınıra mayın döşeme gibi radikal çözümleri sert şekilde eleştirdi. Bu adaylar artan suçu göçmen sayısındaki yükselişe bağlıyor.
“Bazıları daha yüksek sesle bağırıyor ya da gerçeklikle ilgisi olmayan fikirler sunuyor olabilir. Ama ben vatandaşların, çözüm getirme potansiyeli olan önerileri değerlendirme yetisine güveniyorum,” dedi. Polis için daha fazla bütçe ve sınırda biyometrik tarama uygulamaları getirmeyi hedeflediğini belirten Jara, “Bunların hiçbiri kolay çözümler değil,” diye ekledi.
Lityum çıkarımı
Dünyanın en büyük bakır üreticisi ve en büyük lityum üreticilerinden biri olan Şili ekonomisi madenciliğe büyük ölçüde bağımlı.
Boric, devlet şirketi Codelco ile özel lityum madencisi SQM arasında ortak girişimle lityum üretimini artırmayı hedefliyor. Ancak bu anlaşma sağcı adaylar, yerli topluluklar ve Jara tarafından eleştiriliyor.
“(SQM ile yapılacak) ve lityum imtiyazını 30 yıl daha uzatacak bir anlaşmaya katılmıyorum,” diyen Jara, 2015’teki bir siyasi finans skandalını ve şirketin Pinochet’in damadına satılmasını gerekçe gösterdi.
“Eğer Boric bu anlaşmayı kendi döneminde tamamlarsa, buna saygı duyarım. Ama tamamlamazsa, bakırda Codelco modeli gibi özel sektörle birlikte çalışacak bir ulusal kamu şirketi önereceğim,” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın bakıra ağır gümrük tarifeleri getirme tehdidini değerlendiren Jara, bunun yerine Latin Amerika, Çin ve diğerleriyle ticareti güçlendirmeye odaklanacağını belirtti.
“Geçenlerde Hindistan’la imzaladığımız bir ticaret anlaşmamız var, bunu genişletmeyi ve güçlendirmeyi umuyorum,” dedi.
ABD ile ilişkilerin ise seçilirse diplomatik ve dostane şekilde sürdürüleceğini belirtti: “Ulusal çıkarlarımızı korumak için temkinli hareket etmeliyiz.”