Litvanya'da sürgünde yaşayan Belaruslu muhalif lider Euronews'e verdiği özel röportajda alınan önlemi haklı buldu ve Avrupa'yı hem Minsk hem de Moskova'dan gelen provokasyonlara karşı birlik olmaya çağırdı.
Litvanya makamları, sigara kaçakçılığında kullanılan balonlarla ilgili bir dizi hava sahası ihlaline karşılık olarak Belarus ile sınır geçişlerinin kapatılmasını kasım ayı sonuna kadar uzattı.
Litvanya'da sürgünde bulunan Belarus muhalefet lideri Sviatlana Tsihanouskaya ise bu kararın haklı bulduğunu ifade etti.
Tsihanouskaya Euronews’e verdiği özel mülakatta, “Litvanya’nın sınırları neden kapattığını tamamen anlıyoruz. Tüm bu saldırılar ve hava sahasına yönelik müdahalelerin Lukaşenko rejimi için bir sonucu olmalı. Rejimin Litvanya sınırını farklı yollarla provoke ettiğini görüyoruz. Bu aslında, göçmen krizi, Polonya üzerinde uçan dronlar ve şimdi de sigara kaçakçılığında kullanılan balonların yer aldığı hibrit bir saldırı şekli,” diye konuştu.
Litvanya’da yaşayan muhalefet lideri, ev sahibi ülkesinin vatandaşlarını korumaya devam ederken baskıdan kaçan sıradan Belarusluların da ülkelerine hapsedilmemesi gerektiğini vurguladı ve “Tek talebimiz, Belarus halkının, yani kanunlara uyan insanların sınırları geçmesine izin verilmesi. Bazen bu, Belarus’ta hapisten kaçmanın tek yolu oluyor,” dedi.
Litvanya, bu hafta başında hava sahasının “sürekli ihlali” olarak tanımladığı olayların ardından sınırların kapatıldığını duyurdu.
Litvanya hükümeti, kaçak sigara kartonları taşıyan küçük sıcak hava balonlarının bu ay birçok kez Litvanya semalarına girdiğini ve bunun havaalanlarının operasyonlarını durdurmasına neden olduğunu açıkladı.
Polis, birkaç kaçakçılık şüphelisini gözaltına aldı ve binlerce euro değerinde para cezası kesti.
Vilnius, bu olayları Minsk tarafından düzenlenen daha geniş kapsamlı bir “hibrit saldırının” parçası olarak nitelendirdi; Avrupa Birliği de bu değerlendirmeyi yineledi.
AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, “Bu balonlar yalnızca kaçakçılık aracı değil, aynı zamanda hedefli ve daha geniş kapsamlı bir hibrit kampanyanın parçası” diyerek, “devlet destekli göçmen kaçakçılığını” da aynı çerçeveye dahil etti.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de bu ihlalleri “hibrit tehdit” olarak kınadı ve Avrupa’nın “Litvanya ile tam dayanışma içinde olduğunu” söyledi.
Litvanya Dışişleri Bakanı Kęstutis Budrys, Euronews’e yaptığı açıklamada, bir dizi hava sahası ihlalinin Baltıklar’dan Polonya’ya kadar olan bölgede üye devletleri yüksek alarma geçirmesinin ardından Avrupa’nın doğu kanadını savunmanın “artık varoluşsal bir mesele” haline geldiğini söyledi.
NATO, bu yılın başlarında bölgede hava savunmasını güçlendirmek için Doğu Nöbetçisi Operasyonunu başlattı. Bu adım, çok sayıda drone ve uçak ihlalinin ardından geldi. 9 Eylül’de Polonya, hava sahasını ihlal eden Rus dronelarını düşürdü; bu, NATO güçlerinin Rusya’nın Ukrayna’ya tam kapsamlı işgalinden bu yana ilk kez meşru müdafaa kapsamında ateş açması oldu.
Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko ise Litvanya’nın önlemlerini “çılgın bir aldatmaca” olarak nitelendirdi ve Batı’yı Belarus ile Rusya’ya karşı “hibrit savaş” yürütmekle suçladı. Ancak Litvanya ve müttefikleri, Minsk’in kasıtlı olarak gerilimi tırmandırdığını savunuyor.
Tsihanouskaya, “Rejim her zaman sonuçlarla karşılaşmadan önce provokasyonlarda ne kadar ileri gidebileceğini test ediyor” uyarısında bulundu.
Lukaşenko, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en önemli müttefiklerinden biri ve 2022 Şubat’ında Ukrayna’ya yönelik tam kapsamlı işgal için Belarus’u sıçrama tahtası olarak kullanmasına izin vermişti.
Avrupa Birliği’ne Minsk ve Moskova karşısında “birlik içinde ve ilkesel” kalma çağrısı yapan Tsihanouskaya, “Avrupa, ekonomik yaptırımlar, siyasi izolasyon, diplomatik girişimler gibi elindeki tüm sert yöntemlerle karşılık vermeli. Diktatörleri cezalandırmanın en iyi ve en etkili yolu, halka değil rejime yönelik yaptırımlardır,” diye konuştu.
Muhalefet lideri ayrıca, sınır kapatmalarının Çin malları için Belarus’un bir transit merkezi olma rolünü sınırlayarak Lukaşenko üzerinde dolaylı baskı oluşturabileceğini savundu ve “Birçok ülke, bu geçişi sağlayamayan bir rejimle çalışmaz,” dedi.
Lukaşenko’nun son provokasyonlarını, Avrupa’nın kararlılığını test etme ve uluslararası arenada meşruiyet arayışının bir parçası olarak değerlendiren Tsihanouskaya, “Sadece gerilimi tırmandırmak için ne kadar ileri gidebilirler diye Avrupalıları sınıyor. Rejim meşruiyet ve normalleşme arıyor. Ama halkını korku içinde tutan ve bu korkuyu diğer ülkelere yaymak isteyen diktatörlerle nasıl konuşulabilir ki?” dedi.